InfoHub Logo

Mańyzdy, paıdaly nárseler jasap júrgen sanaly, tereń oıly, aqyldy adamdardyń janyńyzdan tabylýyn qalaısyz ba? Al ondaı adamdardy tabý qıyn ba? Biz muny asa qıyn dep sanamaımyz, degenmen mundaı izdenis shydamdylyq pen tájirıbeni talap eteri anyq.

Sizdiń janyńyzda bolyp, ýaqytyńyzdyń kóp bóligin birge ótkizetin adamdar ómirińizge eleýli áser eteri sózsiz. Eger biregeı qasıetter men bilimińizge, sheberligińizge oń áser etetin dostardy sanaly túrde izdep júrgen bolsańyz, olardy tapsańyz, ári olarmen belsendi qarym-qatynasta bolsańyz, onda siz mindetti túrde damısyz, ósesiz. Sondaı-aq kerisinshe, alǵa qoıǵan maqsaty men talpynysy joq, sátsizdikteri úshin únemi ózgelerge kiná artatyn adamdar sizdi qorshaǵan bolsa, jaqsy jaqqa ózgerý qıyn. 

Árıne, kez kelgen adamdy ár qalaýyńmen dosyńa aınaldyrý qıyn. Maqalada dostyq deńgeıine ulasýǵa múmkindik beretin netvorkıng pen baılanys týraly aıtylmaq. Sonymen, paıdaly tanystyq strategıasy eki qadamnan turady:

1. Adamdardy taýyp, olar sizge jańa nárse bere alady ma, sony anyqtaý.

2. Ózara túsinistikti ornatý arqyly olarmen dos bolyńyz: olardyń memderin* anyqtańyz jáne áńgimeni solardyń tóńireginde órbitińiz.

Bul strategıalardy ózimshildikke (egoızm) balamańyz. Bárimiz paıdaly tanysqa ıe bolǵymyz keledi, biraq áreket jasaýǵa kez kelgenniń batyldyǵy jetpeıdi.

*Internet memi emes. Memniń basqa da maǵynalary bar. Mem (aǵylshynsha meme) — mádenı aqparat birligi. Sóıleý, jazý, vıdeo, qımyl áreket, t.b. arqyly bilip nemese bilmeı adamnan adamǵa ótetin ıdeıa, sımvol, ózin-ózi ustaý máneri nemese qımyl-áreket beınesi mem bolyp tabylady. Termındi bıolog Rıchard Dokınz engizgen.

1. Adam tabyńyz

Eleonora Rýzvelt:

«Uly adamdar (aqyldar) ıdeıalardy talqylaıdy. Ortańqol adamdar (aqyldar) oqıǵalardy tilge tıek etedi. Álsiz adamdar (aqyldar) basqa adamdardy sóz qylady» degen.

Kóbimiz estigen shyǵarmyz. Ádemi aıtylǵan sóz. Bul dáıeksózdi daýystap aıtyp, birneshe mınýt jaqsylap maǵynasyn oılap kórińiz. Osyny kórneki jerge: stıkerge, taqtaǵa nemese qabyrǵaǵa jazyp qoıyp, kún saıyn nazar salyp turyńyz. Ózińizge taldaý jasańyz: siz neni jıi talqylaısyz?

Sodan soń adamdardy taýyp, olarmen áńgimelelesip, áńgimeni osy úsh deńgeı boıynsha taldap kórińiz.

Uly adam (aqyl) = ıdeıa. Mundaı adamdar bolashaq jaıly, alda bolatyn nárseler týraly aıtady. Olar óz ıdeıalaryn asqan yqylaspen saǵattap talqylaýǵa daıyn.   

Ortańqol adam (aqyl) = oqıǵalar. Mundaı adamdar Olımpıada oıyndary, fýtbol, konsert jaıly aıtady. Iaǵnı, bolǵan nárselerdi talqylaǵandy jón kóredi.

Pás adam (aqyl) = adamdar. Bul adamdar basqalardyń áreketterin talqylaıdy, ataqty adamdar nemese tanystary jaıly qaýeset sózge qumar keledi. Basqalar jaıly aıtý sebepteriniń biri — ózderiniń qolynan keletinine senbeý. Olar kórermen mentalıtetine ıe.

Birinshi toptaǵylar óte mańyzdy jandar, alaıda ondaı adamdardy kezdestirý sırek jaǵdaı. Mine, dál osyndaı adamdardy izdegenińiz jón.

Uly aqyldar — bul qaıratkerler men synı oıshyldar, basqalardy ilestiretin qarqyn jasaı alatyn jandar. Ortańqol jáne álsiz aqyldar — bular baqylaıtyn jáne áser alatyn adamdar.

Eger adamdardyń áńgimelerin jaqsylap baqylaı bastasańyz, onda kóp uzamaı negizgi aıyrmashylyqtaryn kóresiz.

2. Olarmen dostyq qarym-qatynas ornatyńyz

Iá, siz ishki álemi týraly múldem oılamaı, kezdeısoq adammen dos bola alasyz jáne buǵan tolyq quqyǵyńyz bar. Biraq, eger siz maqsatty túrde bireýmen dos bolǵyńyz kelse, myna keńesterge júgine alasyz.

Muny qalaı jasaýǵa bolady? Suhbattasýshynyń ıdeıalary men nanymdaryn anyqtaý jáne onyń shynaıy bolmysyna beıimdelý arqyly. Bul óte kúrdeli mindet, degenmen, úırenip alsańyz nátıjesine tańǵalatyn bolasyz.

Sonda basqa adamǵa jaǵympazdaný kerek pe? Joq, jaǵympazdyq shynaıylyqqa jat, qajetsiz nárse. Memder týraly ıdeıa odan da tereń: sizdiń basqa adammen jasaǵan ózara qarym-qatynasyńyz únemi shynaıy árekettestik bola bermeıdi. Shynaıy ózara árekettestik dep —  maqsaty — birin-biri maquldatý emes, ıdeıalardy talqylaý jáne ıntellekt jattyqtyrýdy kózdegen eki adamnyń dıalogyn aıtýǵa bolady. Iaǵnı, mundaı qarym-qatynastyń basty maqsaty — basqaǵa áser qaldyrý emes, bir-birinen úırený. Eki áńgimelesýshi de áńgimege óz úlesterin qosady.

Nege shynaıy qarym-qatynas sırep barady? Óıtkeni, qazirgi ýaqytta adamdar bir-birimen sanaly túrde sóılese bermeıdi:

1. Olardyń ról oınaýdan qoldary bosamaıdy (olar shyn máninde ózderiniń kim ekenderin bilmeıdi): olardyń shekteýli nazarynyń úlken bóligi ne isteý kerek nemese ne aıtý kerektigin josparlaı otyryp, óziniń áleýmettik mártebesin qoldaý úshin ǵana baǵyttalǵan. Bul olarǵa bir-birin tyńdaýyna kedergi keltiredi.

2. Olar nazar aýdaryp, zeıin qoıa almaıdy: kez kelgen titirkendirgish olardy qalpynan taıdyra alady.

Basqa adamdarmen bolǵan árekettestikterińizge qaıta qarap kórińiz. Shynaıy qalpyńyzdy saqtańyz jáne bar zeıinińiz áńgimede bolsyn.

Sonymen, basym memdardy qalaı anyqtaýǵa bolady? Tájirıbe jınaı kele bul ońaı bola bastaıdy. Suhbattasýshynyń shynaıy bolmysyn qabyldańyz:

— ony beıtarap bolyp tyńdańyz, jazǵyrýdan aýlaq bolyńyz.

— onyń aıtqanymen kelisińiz, biraq quptaı bermeńiz.

— oǵan qyzyq bolǵan nárseler týraly aıtyńyz.

Munyń bári áńgimelesýshini áńgimesin odan ári jalǵastyrýǵa ıtermeleıdi. Neǵurlym kóp sóılegen saıyn, soǵurlym áńgimesine bar yqylasyn salyp, sizdi de jaqyn kóre bastaıdy.

Kóptegen adamdar mundaı qarym-qatynasty manıpýlásıa dep sanaıdy. Buǵan naqty jaýap berý qıyn. Manıpýlásıa dep — adamnyń óz ıgiligi úshin suhbattasýshyǵa zıan keltirgen jaǵdaıdy aıtýǵa bolatyn shyǵar. Eger bul olaı bolmasa, onda muny komýnıkasıa deý durystaý bolar. Iá, siz ádettegiden artyq maquldaǵan shaǵyrsyz, biraq muny kim jaman dep aıtty? Jaǵymdy adam bolýdy úırený — bul jaman qasıet emes.

Ózińizdiń shynaıy bolmysyńyzdy saqtaı otyryp, paıdaly da myqty adamdarmen qarym-qatynas jasańyz. Cáttilik tileımiz!

---