InfoHub Logo

Taqyryby: Qustar bizdiń dosymyz.
Maqsaty: Oqýshylarǵa jalpy qustardyń paıdasy týraly, túrleri týraly túsinik berý. Qustarǵa qamqor bolýǵa, jalpy tabıǵatty kútip, aıalaýǵa tárbıeleý.
Kórnekilikter: qustar týraly sýretter, plakattar.
Júrgizýshi: Qurmetti oqýshylar! «Qustar bizdiń dosymyz» atty tárbıe saǵatymyzdy bastaımyz.
Bizdiń elimizde kóptegen qustar tirshilik etedi. Osy ózimizdiń aýylymyzdyń aıasynda tirshilik etetin qustarmen tanysa otyryp, olardyń meken etetin jeri, qorek qylatyn tamaǵy jaıly áńgimelesemiz. Qustardyń ózi balalar, jabaıy jáne úı qustary bolyp bólinedi. Al osy úı qustaryna qandaı qustar jatady:
Dastan: taýyq, qaz, úırek, átesh, balapan, kúrke taýyq jatady. Olardyń biz jumyrtqasyn, etin júnin paıdalanamyz.
Júrgizýshi: Al osy dala qustaryna, ıaǵnı jabaıy qustarǵa qandaı qustar jatady:
Erkebulan: jabaıy qustarǵa qarǵa, torǵaı, qarlyǵash, saýysqan, kókek, toqyldaq taǵy basqa da dalada meken etetin qustar jatady. Qarlyǵash adamǵa dos, ol uıasyn adamdarǵa jaqyn jerge tamdarǵa salady. Toqyldaq orman, toǵaıda meken etedi. Ol aǵashtardy qurt - qumyrsqadan tazalaıdy.
Júrgizýshi: Qustarǵa kómek retinde uıa jasaýǵa bolady. Olar týraly qazaq halqynda kóptegen maqal - mátelder bar. Qustyń ishindegi biri qyran qus búrkitti ań aýlaýǵa baptaǵan babalarymyz. Aqqý symbatty, sulý qus. Ony súıispenshilik qusy, mahabbat qusy dep ataǵan. Sol qustarǵa arnalǵan maqal - mátelderge kezek bereıik:
Dana: Aqqý qussyz - kól jetim,
Aıtylmaǵan sóz jetim.

Uljan: Óleńge ense - sóz sulý,
Aqqý júzse - kól sulý.

Káýsár: Bulbulǵa baý jaqsy,
Kekilikke taý jaqsy.
Er jigitke bárinen,
Týyp - ósken el jaqsy.

Oqýshylar hormen: Qustar - bizdiń dosymyz,
Shyrqap ánge qosamyz.
Qustar - bizdiń dosymyz,
Kóktem saıyn tosamyz.

Tańsholpan: Jyl qustary keldi dep,
Baldyrǵandar máz boldy.
Qos qanaty jelkildep,
Kólge úırek - qaz qondy.

Danıar: Qustar toıyn quttyqtap,
Qýanamyz qoldaımyz.
Uıa jasap quttyqtap,
Biz olardy qorǵaımyz
Halqymyz qustardyń kelýine, ketýine qarap boljamdar jasaǵan. Endi solardyń birazyna toqtala keteıik.

Qarlyǵash joǵary ushsa, kún jyly bolady, al tómen ushsa jańbyr jaýady.
Kóktemde qazdar qaıtqanda joǵary ushsa, sý tasqyny bolady.
Jańbyr jaýar da qarǵalar ý - da shý bolady.
Qus júnin úrpıtse, jańbyr jaýady.
Shymshyq uıa salsa, qys qatty bolady.
Shaǵala kelse seń buzylady.
Jyl qusy qaptap kelse, kóktem erte keledi.

Ádiljan:
Qurtty izdep inine
Qaraǵaıdy úńgigen
Toqyldaq qus dáriger
Qashan da ol ábiger.
Qazaq halqy qustardy erekshe baǵalaǵan. Sheber ánshisin - bulbulǵa teńegen. Azamatyn - suńqarǵa, sulýyn - aqqýǵa, ez jigitin - japalaqqa teńegen.

2 - bólim: Jumbaqtar sheshý
Týysy deıdi qustardyń
İnisi deıdi tyshqannyń
Tyshqan da emes, qus ta emes
Ekeýinen de tys qaldym
(Japalaq)
Qyzyǵyp ár adam
Ustap ap daladan
Júnimen julyp ap
Besikke qadaǵan
Bul qaı qus?( úki)
Qashaýdaı myqty tumsyǵym
Báseke tigem bul shynym
Qurt, qońyz, aýlap jarysam
Orman dárigeri bop tabylam.
(Toqyldaq)
Túsi qara maqpaldaı
Tósi aq syr jaqqandaı
Ushsa oqtaı zýlaıdy
Kókten juldyz aqqandaı
(Qarylǵash)
Bıikke salǵan aǵash úı
Sol ǵoı onyń mekeni
Jazdaı saıran salyp ap
Qysta alysqa ketedi
(Qaratorǵaı)

Hormen: Án: «Aq kógershin».
Óleńi: N. Baımuhamedov
Áni: A. Jubanov

Aq kógershin, kógershin,
Qolqanat qus sen ediń.
Bar, kezip qaıt, el úshin.
Keń dúnıeniń kólemin.
Ádilettiń qusy dep,
Kóz almastan jolyńnan,
Ushyramyn qolymnan.
El tilegin alyp ush,
Adamzattyń baǵyna.
Qara bultty jaryp ush,
Muhıttyń arǵy jaǵyna.
Kózin senen almaıdy
Aq nıeti bar adam.
Aq qanatyń talmaıdy
Ádiletten jaralǵan.
Tynysh beıbit ómirdiń
Belgisi bop qanat qaq.
Álemge ortaq kóńildiń
Qaıt shyńyna qonaqtap.

El tilegin alyp ush,
Adamzattyń baǵyna.
Qara bultty jaryp ush,
Muhıttyń arǵy jaǵyna
Júrgizýshi: Osymen tárbıe saǵatymyz aıaqtaldy, kóńil qoıyp tyńdaǵandaryńyzǵa rahmet.