Rasýl Ǵamzatov
Rasýl Ǵamzatov «Ana tili»
1. Bilimdiliktiń maqsaty: Aqyn ómirinen málimet bere otyryp, poezıasynyń ómirsheńdigin tanytý; óleńniń taqyryby men ıdeıasyn, kórkemdik tilin ashý;
2. Damytýshylyq: Jyrlaǵan taqyryptarynda úndesetin ereksheligi bar qasıetin tanytý, eki aqynnyń asqaq tulǵalary men baı shyǵarmashylyqtaryna qyzyǵýshylyqtary men súıispenshiligin oıatý;
oqýshylardyń sóıleý tilin damytý, óz oıyn erkin, jatyq jetkize bilýge daǵdylandyrý;
3. Tárbıelilik:Oqýshylardy týǵan jerdi, ana tilin súıýge degen súıispenshilikterin óleń arqyly dáleldeı otyryp, ultjandylyqqa tárbıeleý.
Sabaqtyń túri: jańa sabaqty meńgerý.
Sabaqtyń ádisteri: suraq-jaýap, baıandaý, taldaý salystyrý, syn turǵysynan oılaý strategıalary.
Kórnekiligi: Rasýl Ǵamzatovtyń sýreti, shyǵarmalary, kompúter.
I.Uıymdastyrý kezeńi. a)Oqýshylarmen sálemdesý, túgendeý.
á)Oqýshy zeıinin óleń joldarymen sabaqqa aýdarý.
«Óner aldy-qyzyl til, »
Anańdaı ony qurmette!
Qajymaı, talmaı úıren bil,
Asylyn sózdiń órnekte – deı otyryp, sóz asylyn, til tazalyǵyn sezinetin kezekti ádebıet sabaǵyn bastaımyz.
I.Qyzyǵýshylyǵyn oıatý.(oı qozǵaý)
Osy kezde klasqa qonaq bala kiredi.
1.-Sálemetsizder me? «Kórgen jerde aýyl bar», - dep aýyldaryńa kelip qondyq.
2. «Alystan sálem berdi, ádepti eldiń balasy»- degendeı óziń qandaı ádepti bala ediń? «Kelgenshe qonaq uıalady, kelgennen soń úı ıesi uıalady» demekshi tórge shyǵyńyz, qonaq bolyńyz.
«Óner aldy- qyzyl til» dep sózdi qadirlegen ónegeli sózdi jattap, sózdi serik etken halyqpyz ǵoı, myna otyrǵan balalarǵa danaly oıdan nár alatyn «til týraly» ǵıbrattyq sóz aıta otyrsańyz.
1.-Álbette, durys aıtasyń. Ataly sózdi uǵynyp, jadyńda toqyp zerdeleı alý da – úlken óner ǵoı. Til qarýy – sóz, sóz qarýy – oı. Aqyldy oımen, alǵyr sózben sóıleı bilý de adamnyń eń joǵary qasıeti bolmaq.Sózden qudiretti, sózden ótkir qarý joq.Uly aqyn Abaı atamyzda: «Ótkirdiń júzi kesteniń bizi órnegin sendeı sala almas» dep, óz ana tiline tańyrqap, súısinip, taǵzym etkeni belgili.
Tilden qudiretti kúsh joq. Osy otyrǵan balalar ishinde de júırik tildi aqynda, kósem tildi sheshen de , otyrǵan bolar.Myna órenderge:
Usaq bolma, iri bol
Kim de bolsań áıteýir,
Azamattyń biri bol!- degim keledi.
Mine balalar, zerdeli sózge qulaq sala tyńdasaq naqyl sózden neni ańǵardyq.
Boljańyz.
Sabaqqa ne qatysy bar?
Dáleldeńiz (2 mınýt)
II.Maǵynany ashý.
Bir halyqtyń maqtanyshyna aınalǵan azamattyń ár tulǵasynan úlgi-ónege alar asyl qasıetter kóbirek tabylǵan saıyn, sol eldiń mereıi óse beretinen tarıh talaı ret dáleldedi.Erdiń kúni elimen bolsa, eldiń rýhy-erden.
Oqýshylardyń nazaryn Rasýl Ǵamzatov aǵamyzdyń ómirinen mazmun beretin tirek syzbaǵa nazar aýdaraıyq.
1923 jyl aralyǵynda ómir súrgen
Daǵystannyń halyq aqyny
1643 jyly tuńǵysh jınaǵy shyǵaryldy.
1963j Lenındik syılyq berildi.
«Ana tili» óleńin mánerlep oqyttyrý. Mátinmen jumys.
«Túrtip alý strategıasy» Ózine tanys emes sózderdi qaryndashpen belgileý.
Assambleıa -
Avarsha -
Taldaý:
Óleńniń jalpy mazmuny ne jaıynda?
Aqynnyń aıtpaq oıy, usynar ıdeıasy ne? Til týraly kitappen jumys. Súıispenshilikti úzindiden tap.
III.«Aqyl rýhyna bas ıemiz» Úıden Rasýl Ǵamzatov týraly zerttep, derekter jınap kelý tapsyrylǵan. Káne, portfelderdi ashaıyq. Daǵystan eli týraly ne bilemiz?
5-6 mınýt.
Ár topqa tapsyrma.
a) óleńnen aqynnyń qandaı beıneli sózderin baıqadyńdar? I. Top
á) kompozısıalyq qurylysyna taldaý jasaý. II top
IV. Uqsatý jáne daralaý.
Rasýl Ǵamzatovtyń shyǵarmasyndaǵy oımen úndes qaı aqyndy aıta alamyz? M.Jumabaev, Á.Tájibaev
Daǵystan aqyny sýrettegen óz eliniń ereksheligi, ádet - áýeninde bizdi elmen uqsastyrý bar ma? Eki el aqyndarynyń darıadaı dana oıynyń túıini nede?
Endi sender eki el aqyndaryn áńgimelep bolsaq, óziń qandaı oı aıtar ediń?
Oı tegizeıik: Ózge tildiń bárin bil,
Óz tilińdi qurmette (3 mınýt)
Bekitý. Ana tili óleńi arqyly jas urpaqqa ne aıtqysy keldi?Biz búgingi shyǵarmadan qandaı tárbıe aldyq?
TÁRBIE
Elin, jerin súıý
Namysshyldyqqa
Imandylyq
Ana tilin qurmetteý
Ana tilin maqtan tutý.
Baǵalaý.
Qorytyndylaý. «Meniń Daǵystanym» shyǵarmasynan úzindi oqylady.Ekrannan kórsetiledi.
«Ana tilim! Sen maǵan rızasyń ba, bilmeımin, biraq meniń tirligim-sensiń, men seni maqtan etem. Sonaý tuńǵıyq tereń jer túbinen jaryqqa, kúnge, jasyl shópke asyqqan bulaq sýyndaı ana tilimniń sózderi tirligimnen qaınap shyǵyp, alqymyma tireledi. Ernim kúbirleıdi.Óz kúbirime ózim qulaq tigem, ana tilim, saǵan qulaq tigem, sonda maǵan beıne tuńǵıyqtan shymyrlap shyqqan taýdyń asaý ózeni elesteıdi.Men bolattyń syńǵyryn unatam, qynabynan sýyrylǵan eki qanjardyń bir-birine soǵylǵan dybysyn súıem.Osynyń bári meniń tilimde bar» - dep daǵystan aqyny tilin, elin tebirene sóz etedi.
Aqtóbe oblysy,
Qobda aýdany, Begaly aýyly,
Begaly orta mektebiniń qazaq tili men ádebıeti pániniń muǵalimi
Izbasova Saltanat Abatqyzy
1. Bilimdiliktiń maqsaty: Aqyn ómirinen málimet bere otyryp, poezıasynyń ómirsheńdigin tanytý; óleńniń taqyryby men ıdeıasyn, kórkemdik tilin ashý;
2. Damytýshylyq: Jyrlaǵan taqyryptarynda úndesetin ereksheligi bar qasıetin tanytý, eki aqynnyń asqaq tulǵalary men baı shyǵarmashylyqtaryna qyzyǵýshylyqtary men súıispenshiligin oıatý;
oqýshylardyń sóıleý tilin damytý, óz oıyn erkin, jatyq jetkize bilýge daǵdylandyrý;
3. Tárbıelilik:Oqýshylardy týǵan jerdi, ana tilin súıýge degen súıispenshilikterin óleń arqyly dáleldeı otyryp, ultjandylyqqa tárbıeleý.
Sabaqtyń túri: jańa sabaqty meńgerý.
Sabaqtyń ádisteri: suraq-jaýap, baıandaý, taldaý salystyrý, syn turǵysynan oılaý strategıalary.
Kórnekiligi: Rasýl Ǵamzatovtyń sýreti, shyǵarmalary, kompúter.
I.Uıymdastyrý kezeńi. a)Oqýshylarmen sálemdesý, túgendeý.
á)Oqýshy zeıinin óleń joldarymen sabaqqa aýdarý.
«Óner aldy-qyzyl til, »
Anańdaı ony qurmette!
Qajymaı, talmaı úıren bil,
Asylyn sózdiń órnekte – deı otyryp, sóz asylyn, til tazalyǵyn sezinetin kezekti ádebıet sabaǵyn bastaımyz.
I.Qyzyǵýshylyǵyn oıatý.(oı qozǵaý)
Osy kezde klasqa qonaq bala kiredi.
1.-Sálemetsizder me? «Kórgen jerde aýyl bar», - dep aýyldaryńa kelip qondyq.
2. «Alystan sálem berdi, ádepti eldiń balasy»- degendeı óziń qandaı ádepti bala ediń? «Kelgenshe qonaq uıalady, kelgennen soń úı ıesi uıalady» demekshi tórge shyǵyńyz, qonaq bolyńyz.
«Óner aldy- qyzyl til» dep sózdi qadirlegen ónegeli sózdi jattap, sózdi serik etken halyqpyz ǵoı, myna otyrǵan balalarǵa danaly oıdan nár alatyn «til týraly» ǵıbrattyq sóz aıta otyrsańyz.
1.-Álbette, durys aıtasyń. Ataly sózdi uǵynyp, jadyńda toqyp zerdeleı alý da – úlken óner ǵoı. Til qarýy – sóz, sóz qarýy – oı. Aqyldy oımen, alǵyr sózben sóıleı bilý de adamnyń eń joǵary qasıeti bolmaq.Sózden qudiretti, sózden ótkir qarý joq.Uly aqyn Abaı atamyzda: «Ótkirdiń júzi kesteniń bizi órnegin sendeı sala almas» dep, óz ana tiline tańyrqap, súısinip, taǵzym etkeni belgili.
Tilden qudiretti kúsh joq. Osy otyrǵan balalar ishinde de júırik tildi aqynda, kósem tildi sheshen de , otyrǵan bolar.Myna órenderge:
Usaq bolma, iri bol
Kim de bolsań áıteýir,
Azamattyń biri bol!- degim keledi.
Mine balalar, zerdeli sózge qulaq sala tyńdasaq naqyl sózden neni ańǵardyq.
Boljańyz.
Sabaqqa ne qatysy bar?
Dáleldeńiz (2 mınýt)
II.Maǵynany ashý.
Bir halyqtyń maqtanyshyna aınalǵan azamattyń ár tulǵasynan úlgi-ónege alar asyl qasıetter kóbirek tabylǵan saıyn, sol eldiń mereıi óse beretinen tarıh talaı ret dáleldedi.Erdiń kúni elimen bolsa, eldiń rýhy-erden.
Oqýshylardyń nazaryn Rasýl Ǵamzatov aǵamyzdyń ómirinen mazmun beretin tirek syzbaǵa nazar aýdaraıyq.
1923 jyl aralyǵynda ómir súrgen
Daǵystannyń halyq aqyny
1643 jyly tuńǵysh jınaǵy shyǵaryldy.
1963j Lenındik syılyq berildi.
«Ana tili» óleńin mánerlep oqyttyrý. Mátinmen jumys.
«Túrtip alý strategıasy» Ózine tanys emes sózderdi qaryndashpen belgileý.
Assambleıa -
Avarsha -
Taldaý:
Óleńniń jalpy mazmuny ne jaıynda?
Aqynnyń aıtpaq oıy, usynar ıdeıasy ne? Til týraly kitappen jumys. Súıispenshilikti úzindiden tap.
III.«Aqyl rýhyna bas ıemiz» Úıden Rasýl Ǵamzatov týraly zerttep, derekter jınap kelý tapsyrylǵan. Káne, portfelderdi ashaıyq. Daǵystan eli týraly ne bilemiz?
5-6 mınýt.
Ár topqa tapsyrma.
a) óleńnen aqynnyń qandaı beıneli sózderin baıqadyńdar? I. Top
á) kompozısıalyq qurylysyna taldaý jasaý. II top
IV. Uqsatý jáne daralaý.
Rasýl Ǵamzatovtyń shyǵarmasyndaǵy oımen úndes qaı aqyndy aıta alamyz? M.Jumabaev, Á.Tájibaev
Daǵystan aqyny sýrettegen óz eliniń ereksheligi, ádet - áýeninde bizdi elmen uqsastyrý bar ma? Eki el aqyndarynyń darıadaı dana oıynyń túıini nede?
Endi sender eki el aqyndaryn áńgimelep bolsaq, óziń qandaı oı aıtar ediń?
Oı tegizeıik: Ózge tildiń bárin bil,
Óz tilińdi qurmette (3 mınýt)
Bekitý. Ana tili óleńi arqyly jas urpaqqa ne aıtqysy keldi?Biz búgingi shyǵarmadan qandaı tárbıe aldyq?
TÁRBIE
Elin, jerin súıý
Namysshyldyqqa
Imandylyq
Ana tilin qurmetteý
Ana tilin maqtan tutý.
Baǵalaý.
Qorytyndylaý. «Meniń Daǵystanym» shyǵarmasynan úzindi oqylady.Ekrannan kórsetiledi.
«Ana tilim! Sen maǵan rızasyń ba, bilmeımin, biraq meniń tirligim-sensiń, men seni maqtan etem. Sonaý tuńǵıyq tereń jer túbinen jaryqqa, kúnge, jasyl shópke asyqqan bulaq sýyndaı ana tilimniń sózderi tirligimnen qaınap shyǵyp, alqymyma tireledi. Ernim kúbirleıdi.Óz kúbirime ózim qulaq tigem, ana tilim, saǵan qulaq tigem, sonda maǵan beıne tuńǵıyqtan shymyrlap shyqqan taýdyń asaý ózeni elesteıdi.Men bolattyń syńǵyryn unatam, qynabynan sýyrylǵan eki qanjardyń bir-birine soǵylǵan dybysyn súıem.Osynyń bári meniń tilimde bar» - dep daǵystan aqyny tilin, elin tebirene sóz etedi.
Aqtóbe oblysy,
Qobda aýdany, Begaly aýyly,
Begaly orta mektebiniń qazaq tili men ádebıeti pániniń muǵalimi
Izbasova Saltanat Abatqyzy
Nazar aýdaryńyz! Jasyryn mátindi kórý úshin sizge saıtqa tirkelý qajet.
You Might Also Like
