Sabaqtyń tıimdiliginiń baǵalaý krıterıleri
Sabaqtyń tıimdiliginiń baǵalaý krıterıleri
1. Oqý úrdisiniń zańdylyǵy
2. Sabaqty taldaý túrleri men tıpteri
3. Sabaqty taldaýdyń jalpy krıterıleri
4. Sabaqty ózindik taldaýdyń deńgeıleri
5. Ózindik taldaý
6. Ádebıetter
Sabaq – logıkalyq aıaqtalǵan, tolyq, shekteýli baǵandarmen negizdelip qamtylǵan oqý - tárbıe úrdisi. Onyń quramynda kúrdeli tyǵyz baılanysta oqý prosesiniń negizgi elementteri qamtylǵan: maqsat, mindet, mazmuny, ádisi, tásili, túri, oqýshy men oqý arasyndaǵy is - árekettiń baılanysy.
Sabaq óz aldyna muǵalimniń sheberliginiń aıqyn kórinisi bolǵanymen, bir jaǵynan oqytýdyń psıhologo – pedagogıkalyq zańdylyqtaryna, ekinshi jaǵynan bilim berý standartynyń qoıatyn talaptaryna negizdelgen.
Oqý úrdisiniń jalpy zańdylyqtary:
1. Maqsat qoıý qoǵamnyń qajettiligi men damý deńgeıine, bilim úrdisine qoıatyn talaptaryna, tulǵany tárbıeleý men oqytýǵa tikeleı baılanysty.
2. Mazmunyn aıqyndaý oqytýdyń maqsaty men mindetterine, oqýshynyń jas erekshelik jáne jeke dara qabiletterine, oqytýdyń teorıalyq jáne praktıkalyq damý deńgeıine baılanysty.
3. Ádisterdi tańdaý oqytýdyń mindetteri men mazmunyna, oqýshylardyń naqty oqý múmkindikteri men olardy qoldanýyna baılanysty.
4. Oqý úrdisin uıymdastyrý formasy oqytýdyń maqsaty, mazmuny men ádisterine baılanysty.
5. Oqýshylardyń oqý is - áreketindegi belsendiligi oqýshylardyń boıynda ishki tanymdylyq túrtkilerdiń jáne syrtqy yntalardyń (qoǵamdyq, ekonomıkalyq, pedagogıkalyq) qamtylýymen tyǵyz baılanysty.
6. Oqý úrdisiniń tıimdiligi barlyq zańdylyqtardyń ózara baılanysy men uıymdastyrylý jaǵdaıyna táýeldi.
Oqý úrdisiniń jekelengen zańdylyqtary:
• dıdaktıkalyq óz quramyna úrdistiń mazmundy – prosesýaldyq sıpattamasyn (mazmuny, tásilderi, túri, ádisi, formasy t. b.) qamtıdy;
• gnoseologıalyq muǵalimniń basshylyǵymen oqýshynyń qorshaǵan ortanyń naqtylyǵyn, tabıǵattyń, qoǵamnyń jáne óz - ózin faktorlary men zańdylyqtaryn taný aspektilerin aıqyndaý.
• psıhıkalyqqa oqýshynyń oqý úrdisiniń barysyndaǵy aıryqsha ishki psıhıkalyq (tanymdylyq) is - áreketine qatysty.
• kıbernetıkalyq oqý úrdisindegi barlyq baılanystyń san qyrlyǵyn, aqparattyq aǵymynyń taralýyn, aqparatty meńgerýin basqarýdy beıneleıdi.
• áleýmettik jalpy úrdiske qatysýshylardyń (oqýshy men oqýshy arasyndaǵy ózara qatynas, baǵyttylyq, oqýdyń áleýmettik mańyzdylyǵy t. b.) qarym – qatynasyn qamtıdy.
• uıymdastyrýshylyq oqý úrdisin ıntellektýaldyń eńbek (oqý men oqytýshylyq eńbekti uıymdastyrý, olardyń materıaldyq – tehnıkalyq jabdyqtalýy, yntalandyrylý, ónimdilik t. b.) negizinde aıqyndaıdy.
Oqytý zańdylyqtaryn bilý oqý úrdisin ártúrli naqty jaǵdaılarda qolaıly qurýǵa múmkindigin beredi.
Sabaq taldaý túrleri men tıpteri
Sabaqty taldaý men ózindik baǵalaýdyń ózi muǵalimniń shyǵarmashylyǵynyń elementi:
Ózindik taldaýsyz múmkin emes:
• oqytýdyń tolyq júıesin qurý;
• sheberlikti arttyrý, shyǵarmashylyq qabiletin damytý;
• ozat pedagogıkalyq is – tájirıbeni jınaqtaý;
• tehnıkalyq jumysqa ýaqytty jumsaýdy qysqartý;
• muǵalimniń ózindik qorǵaý men psıhologıalyq ahýaldy qamtamasyz etý.
Sabaq taldaý tıpteri
1. – tolyq - muǵalim is - áreketiniń stılin anyqtaý men is tájirıbesin, oqý – tárbıe úrdisin sapaly uıymdastyrýdy baqylaý maqsatyndy júzege asyrylady.
2. – qysqa - jalpy sapasyn baǵalaý maqsatynda jáne negizgi dıdaktıkalyq kategorıalardy aıqyndaıdy;
3. – keshendi – sabaqty uıymdastý formasy, ádisi, mazmuny, maqsaty arasyndaǵy baılanys pen birlinin jan – jaqty qarastyrýdy boljaıdy. Kóp jaǵdaıda bir taqytypqa baılanysty birneshe sabaqtardy taldaýda jáne jas mamandardy oqytýda qoldanylady.
4. – aspektili – sabaqty bir túrin tereń qarastyrý qajettiligi týyndaǵan kezde muǵalimniń is - áreketindegi jekelengen amaladryń tıimdiligi men kemshilikterin aıqyndaý maqsatynda qoldanylady.
Taldaýdyń ár qaısynyń birneshe túrleri bar: dıdaktıkalyq, psıhologıalyq, tbıelik, metodologıalyq, uıymdastyrýshylyq.
Pedagogıkalyq taldaýdyń maqsattary ár túrli bolýy múmkin, osyǵan súıene tyryp sabaqtyń bir aspektisine (jalpy pedagogıkalyq, psıhologıalyq t. b.) sáıkes keletin jekelengen taldaý júzege asyrylady.
Sabaqty taldaýdyń jalpy krıterıleri
Nátıjelik. Sabaqtyń nátıjeligi sabaqty ótkizý tehnologıasyna táýeldi dep sanalady, oqý úrdisin uıymdastyrýdyń negizgi erejeleri oryndaýǵa negizdelgen jáne neǵurlym tehnologıa sapaly, soǵurlym sabaqty nátıjesi joǵary. Sondyqtan muǵalimniń jáne oqýshynyń barlyq is - áreketi qazirgi zamanǵy psıhologo – pedagogıkalyq jetistikterdi eskerý negizinde júzege asyrylýy tıis.
Sabaqtyń tıimdiligin arttyrýdyń negizgi joldary
• tanymdylyq, tárbıelik jáne damytýshylyq maqsatty qoıý men sheshý;
• oqý úrdisiniń qolaılyǵy (oqýshynyń jeke dara múmkindikteri men qabiletin eskere otyryp oqytýdyń barlyq kezeńderinde eń qolaıly nusqasyn tańdaý);
• oqýshylardyń tanymdylyq qyzyǵýshylyqtaryn qalyptastyrý men yntalandyrý;
• oqytýdyń yntalandyrý ádisteri men tásilderin qoldaný;
• oqýshylardyń ózindik is - áreketin uıymdastyrý;
• jalpy jáne arnaýly bilim, bilik, daǵdy tutastyǵyn qalyptastyrý;
• qarama – qarsy baılanystyń shapshańdyǵyn uıymdastyrý;
• oqýshy men muǵalimniń qarym – qatynasynyń yntymaqtastyǵyn qalyptastyrý, jaǵymdy psıhologıalyq qolaıly ahýaldy qamtamasyz etý;
Sabaq qurylymy:
Kázirgi tańda ǵylymı aqparat aǵymy óte úlken, oqytý ýaqyty shekteýli. Eń mańyzdy talaptardyń biri oqytýdyń ádisteri men tıimdi mazmunyn tabý bolyp sanalady.
Sabaqtyń qurylymy dıdaktıkalyq maqsat negizinde qurylady, oqý materıalynyń mazmuny, oqý is - áreketiniń barysynda júzege asyrylatyn aqyl - oılyq jáne praktıkalyq operasıa quramyna, psıhologıalyq zańdylyqtary men jaǵdaıyna (klass quramyna, daıyndyq deńgeıine, kesel keltiretin jáne kúshti oqýshylardyń áseri t. b.) sáıkes qurylady.
Qandaı da bir oqý materıalynyń meńgerilý deńgeıiniń zańdylyǵyna sáıkes muǵalim úırenýdiń logıkasyn, rettiligin qurady, ol oqytýdyń naqty ádisteri men amaldardyń kóptegen túrleriniń san alýandylyǵymen baıqalady.
Sabaqtyń utymdy qurylymyn qamtamasyz etetin:
• oqytýdyń, tárbıe men damýdyń maqsatyn keshendi josparlaý;
• sabaq mazmunynyń ishindegi negizgisin jáne taqyryptyń mańyzdysyn, naqtylyǵyn bólý;
• materıaldyń mólsherligi jáne qaıtalaý ýaqyty, jańa materıaldy oqý, úı tapsyrmasyn bekitýdiń maqsatqa laıyqty rettiligin anyqtaý;
• oqytýdyń utymdy ádis – tásilderi, amaldaryn tańdaý;
• oqýshylarǵa jeke dara jáne dıfferensıaldy kózqaras;
• oqytýdyń qajetti oqý – materıaldyq jaǵdaıyn qamtamasyz etý.
Sabaqtyń tıimdiliginiń baǵalaý krıterıleri. júkteý
1. Oqý úrdisiniń zańdylyǵy
2. Sabaqty taldaý túrleri men tıpteri
3. Sabaqty taldaýdyń jalpy krıterıleri
4. Sabaqty ózindik taldaýdyń deńgeıleri
5. Ózindik taldaý
6. Ádebıetter
Sabaq – logıkalyq aıaqtalǵan, tolyq, shekteýli baǵandarmen negizdelip qamtylǵan oqý - tárbıe úrdisi. Onyń quramynda kúrdeli tyǵyz baılanysta oqý prosesiniń negizgi elementteri qamtylǵan: maqsat, mindet, mazmuny, ádisi, tásili, túri, oqýshy men oqý arasyndaǵy is - árekettiń baılanysy.
Sabaq óz aldyna muǵalimniń sheberliginiń aıqyn kórinisi bolǵanymen, bir jaǵynan oqytýdyń psıhologo – pedagogıkalyq zańdylyqtaryna, ekinshi jaǵynan bilim berý standartynyń qoıatyn talaptaryna negizdelgen.
Oqý úrdisiniń jalpy zańdylyqtary:
1. Maqsat qoıý qoǵamnyń qajettiligi men damý deńgeıine, bilim úrdisine qoıatyn talaptaryna, tulǵany tárbıeleý men oqytýǵa tikeleı baılanysty.
2. Mazmunyn aıqyndaý oqytýdyń maqsaty men mindetterine, oqýshynyń jas erekshelik jáne jeke dara qabiletterine, oqytýdyń teorıalyq jáne praktıkalyq damý deńgeıine baılanysty.
3. Ádisterdi tańdaý oqytýdyń mindetteri men mazmunyna, oqýshylardyń naqty oqý múmkindikteri men olardy qoldanýyna baılanysty.
4. Oqý úrdisin uıymdastyrý formasy oqytýdyń maqsaty, mazmuny men ádisterine baılanysty.
5. Oqýshylardyń oqý is - áreketindegi belsendiligi oqýshylardyń boıynda ishki tanymdylyq túrtkilerdiń jáne syrtqy yntalardyń (qoǵamdyq, ekonomıkalyq, pedagogıkalyq) qamtylýymen tyǵyz baılanysty.
6. Oqý úrdisiniń tıimdiligi barlyq zańdylyqtardyń ózara baılanysy men uıymdastyrylý jaǵdaıyna táýeldi.
Oqý úrdisiniń jekelengen zańdylyqtary:
• dıdaktıkalyq óz quramyna úrdistiń mazmundy – prosesýaldyq sıpattamasyn (mazmuny, tásilderi, túri, ádisi, formasy t. b.) qamtıdy;
• gnoseologıalyq muǵalimniń basshylyǵymen oqýshynyń qorshaǵan ortanyń naqtylyǵyn, tabıǵattyń, qoǵamnyń jáne óz - ózin faktorlary men zańdylyqtaryn taný aspektilerin aıqyndaý.
• psıhıkalyqqa oqýshynyń oqý úrdisiniń barysyndaǵy aıryqsha ishki psıhıkalyq (tanymdylyq) is - áreketine qatysty.
• kıbernetıkalyq oqý úrdisindegi barlyq baılanystyń san qyrlyǵyn, aqparattyq aǵymynyń taralýyn, aqparatty meńgerýin basqarýdy beıneleıdi.
• áleýmettik jalpy úrdiske qatysýshylardyń (oqýshy men oqýshy arasyndaǵy ózara qatynas, baǵyttylyq, oqýdyń áleýmettik mańyzdylyǵy t. b.) qarym – qatynasyn qamtıdy.
• uıymdastyrýshylyq oqý úrdisin ıntellektýaldyń eńbek (oqý men oqytýshylyq eńbekti uıymdastyrý, olardyń materıaldyq – tehnıkalyq jabdyqtalýy, yntalandyrylý, ónimdilik t. b.) negizinde aıqyndaıdy.
Oqytý zańdylyqtaryn bilý oqý úrdisin ártúrli naqty jaǵdaılarda qolaıly qurýǵa múmkindigin beredi.
Sabaq taldaý túrleri men tıpteri
Sabaqty taldaý men ózindik baǵalaýdyń ózi muǵalimniń shyǵarmashylyǵynyń elementi:
Ózindik taldaýsyz múmkin emes:
• oqytýdyń tolyq júıesin qurý;
• sheberlikti arttyrý, shyǵarmashylyq qabiletin damytý;
• ozat pedagogıkalyq is – tájirıbeni jınaqtaý;
• tehnıkalyq jumysqa ýaqytty jumsaýdy qysqartý;
• muǵalimniń ózindik qorǵaý men psıhologıalyq ahýaldy qamtamasyz etý.
Sabaq taldaý tıpteri
1. – tolyq - muǵalim is - áreketiniń stılin anyqtaý men is tájirıbesin, oqý – tárbıe úrdisin sapaly uıymdastyrýdy baqylaý maqsatyndy júzege asyrylady.
2. – qysqa - jalpy sapasyn baǵalaý maqsatynda jáne negizgi dıdaktıkalyq kategorıalardy aıqyndaıdy;
3. – keshendi – sabaqty uıymdastý formasy, ádisi, mazmuny, maqsaty arasyndaǵy baılanys pen birlinin jan – jaqty qarastyrýdy boljaıdy. Kóp jaǵdaıda bir taqytypqa baılanysty birneshe sabaqtardy taldaýda jáne jas mamandardy oqytýda qoldanylady.
4. – aspektili – sabaqty bir túrin tereń qarastyrý qajettiligi týyndaǵan kezde muǵalimniń is - áreketindegi jekelengen amaladryń tıimdiligi men kemshilikterin aıqyndaý maqsatynda qoldanylady.
Taldaýdyń ár qaısynyń birneshe túrleri bar: dıdaktıkalyq, psıhologıalyq, tbıelik, metodologıalyq, uıymdastyrýshylyq.
Pedagogıkalyq taldaýdyń maqsattary ár túrli bolýy múmkin, osyǵan súıene tyryp sabaqtyń bir aspektisine (jalpy pedagogıkalyq, psıhologıalyq t. b.) sáıkes keletin jekelengen taldaý júzege asyrylady.
Sabaqty taldaýdyń jalpy krıterıleri
Nátıjelik. Sabaqtyń nátıjeligi sabaqty ótkizý tehnologıasyna táýeldi dep sanalady, oqý úrdisin uıymdastyrýdyń negizgi erejeleri oryndaýǵa negizdelgen jáne neǵurlym tehnologıa sapaly, soǵurlym sabaqty nátıjesi joǵary. Sondyqtan muǵalimniń jáne oqýshynyń barlyq is - áreketi qazirgi zamanǵy psıhologo – pedagogıkalyq jetistikterdi eskerý negizinde júzege asyrylýy tıis.
Sabaqtyń tıimdiligin arttyrýdyń negizgi joldary
• tanymdylyq, tárbıelik jáne damytýshylyq maqsatty qoıý men sheshý;
• oqý úrdisiniń qolaılyǵy (oqýshynyń jeke dara múmkindikteri men qabiletin eskere otyryp oqytýdyń barlyq kezeńderinde eń qolaıly nusqasyn tańdaý);
• oqýshylardyń tanymdylyq qyzyǵýshylyqtaryn qalyptastyrý men yntalandyrý;
• oqytýdyń yntalandyrý ádisteri men tásilderin qoldaný;
• oqýshylardyń ózindik is - áreketin uıymdastyrý;
• jalpy jáne arnaýly bilim, bilik, daǵdy tutastyǵyn qalyptastyrý;
• qarama – qarsy baılanystyń shapshańdyǵyn uıymdastyrý;
• oqýshy men muǵalimniń qarym – qatynasynyń yntymaqtastyǵyn qalyptastyrý, jaǵymdy psıhologıalyq qolaıly ahýaldy qamtamasyz etý;
Sabaq qurylymy:
Kázirgi tańda ǵylymı aqparat aǵymy óte úlken, oqytý ýaqyty shekteýli. Eń mańyzdy talaptardyń biri oqytýdyń ádisteri men tıimdi mazmunyn tabý bolyp sanalady.
Sabaqtyń qurylymy dıdaktıkalyq maqsat negizinde qurylady, oqý materıalynyń mazmuny, oqý is - áreketiniń barysynda júzege asyrylatyn aqyl - oılyq jáne praktıkalyq operasıa quramyna, psıhologıalyq zańdylyqtary men jaǵdaıyna (klass quramyna, daıyndyq deńgeıine, kesel keltiretin jáne kúshti oqýshylardyń áseri t. b.) sáıkes qurylady.
Qandaı da bir oqý materıalynyń meńgerilý deńgeıiniń zańdylyǵyna sáıkes muǵalim úırenýdiń logıkasyn, rettiligin qurady, ol oqytýdyń naqty ádisteri men amaldardyń kóptegen túrleriniń san alýandylyǵymen baıqalady.
Sabaqtyń utymdy qurylymyn qamtamasyz etetin:
• oqytýdyń, tárbıe men damýdyń maqsatyn keshendi josparlaý;
• sabaq mazmunynyń ishindegi negizgisin jáne taqyryptyń mańyzdysyn, naqtylyǵyn bólý;
• materıaldyń mólsherligi jáne qaıtalaý ýaqyty, jańa materıaldy oqý, úı tapsyrmasyn bekitýdiń maqsatqa laıyqty rettiligin anyqtaý;
• oqytýdyń utymdy ádis – tásilderi, amaldaryn tańdaý;
• oqýshylarǵa jeke dara jáne dıfferensıaldy kózqaras;
• oqytýdyń qajetti oqý – materıaldyq jaǵdaıyn qamtamasyz etý.
Sabaqtyń tıimdiliginiń baǵalaý krıterıleri. júkteý
You Might Also Like
-
Oqýshylardyń shyǵarmashylyq qabiletin arttyrýdaǵy ózin - ózi taný pániniń róli.
