Ózin-ózi taný arqyly adamgershilik – rýhanı qundylyqtardyń jańarýy
Ózin-ózi taný arqyly adamgershilik – rýhanı qundylyqtardyń jańarýy
“Árbir adamda eki túrli tárbıe bolady, bireýi ózgelerden alatyn tárbıesi, ekinshisi, mańyzdyraǵy ózine - ózi beretin tárbıesi”
Jas urpaqtyń azamat bolyp qalyptasýy, onyń shyǵarmashylyqpen damýynyń túp tamyry tárbıeden bastaý alyp, ol Qazaqstannyń erteńi men elimizdiń ulttyq qaýipsizdigi, qoǵamnyń qundylyq baǵdarlary jaıly sóz qozǵaǵanda tárbıe máseleleri nazar aýdarýdy qajet etedi.
Memlekettiń bilimdi, adamgershilikti, tapqyr, kez - kelgen jaǵdaıda derbes sheshim jasaı alatyn, yntymaqtasýǵa jáne ózara is - qımylǵa qabiletti, el taǵdyry úshin jaýapkershilik sezimine ıe adam tárbıeleý máselesi jónindegi áleýmettik suranysyna jyl saıynǵy Respýblıka Prezıdentiniń Qazaqstan halqyna Joldaýynan da kórýimizge bolady.
Elbasy N. Á. Nazarbaevtyń «Bolashaqta eńbek etip, ómir súretinder búgingi mektep oqýshylary, muǵalim olardy qalaı tárbıelese, Qazaqstan sol deńgeıde bolady, ıaǵnı tárbıeniń túpki maqsaty - qoǵamnyń naryqtyq qarym - qatynasqa kóshý kezinde saıası - ekonomıkalyq jáne rýhanı daǵdarystarynda jeńip shyǵa alatyn, izgiligimen XXI ǵasyrdy damytýshy, isker, ómirge ıkemdelgen jan - jaqty mádenıetti dara tulǵany tárbıelep qalyptastyrý» dep aıtqan bolatyn.
Búgingi urpaqtyń jeke tulǵasyn qalyptastyrýda halqymyzdyń ǵasyrlar boıy qaster tutyp kelgen ar - namys, ojdan, atameken, ana tiline súıispenshilik, ádep - ıba, qaıyrymdylyq, jaýapkershilik, úlkendi syılaý men qurmetteý qasıetin darytý - olardyń óz eline ógeı tartyp ketpeýiniń basty sharty.
Adamdar tulǵa bolyp, ózindik jeke bas erekshelikterimen birden dúnıege kelmeıdi, árbir jeke tulǵany qalyptastyrý, tárbıelep jetildirý osy zaman aǵymyna laıyqty azamat, bilimdi, oıly, ómirge qushtar bolyp ósýine úlesimizdi qosýymyz kerek.
Qaı zamanda bolmasyn, jas urpaqtyń ónege tutar ózindik ulttyq tálim - tárbıesi, úlgi alatyny tarıhı jeke tulǵalar ekeni belgili. Ál - Farabı, J. Balasaǵun, M. Qashqarı sekildi ǵulamalar eńbekteriniń kemeńgerlik sózderiniń oqýshylardyń tulǵasyn qalyptastyrýda máni erekshe.
Ulttyq tálim - tárbıege kóp kóńil bólgen pedagog M. Jumabaevtyń artyna qaldyrǵan tálim - tárbıelik muralarynyń negizgi taqyryptarnyń biri de – bala tárbıesi men tulǵa máselesi. Osyǵan oraı, pedagog “túzý adam”, “jetilgen adam” týraly aıta kelip, bul onyń pishin - kelbetinen, júris - turysynan, naqty isinen baıqalady, bul aıtylǵandar tulǵanyń qandaı minezdi ekenin bilýge múmkindik beredi. Adam tulǵa, kisi bolýy úshin ózin súıý, jaqyndaryn súıýmen shektelmeı, jalpy adamzatty súıýi shart. Taza júrekti, halqyn súıgen, el muqtajyn oılaıtyn, ádilet pen adaldyqty jaqtaǵan adam ǵana tulǵa bola alady. Tulǵa - san qyrly, mazmuny da, tabıǵaty da kúrdeli, qupıasy mol áleýmettik uǵym. Adam ósý damyp jetilý úderisinde birtindep tulǵa, kisi degen atqa ıe bolady dep tujyrymdaǵan.
Qazirgi tańda qoǵamnyń áleýmettik - ekonomıkalyq jaǵynan damýy bar áleýmettik suranys negizi jan - jaqty damyǵan jeke tulǵany qalyptastyrýdy qajet etedi. Onyń búgingi jańa qoǵam múddesine laıyqty, jan - jaqty jetilgen, boıynda ulttyq sana, ulttyq psıhologıa qalyptasqan erteńgi qoǵam ıegeri bolarlyq parasatty azamat tárbıelep ósirý - pedagogtardyń, Úkimettiń jáne barsha halyqtyń mindeti.
Bala boıyndaǵy qabilet nyshandaryn damytyp, ony qoǵamnyń belsendi múshesi etip daıyndaýda, bilim berý men tárbıeleýde jeke tulǵany damytý qatar júrgizilgende ǵana óz dárejesinde júzege asady. Osyǵan baılanysty biliminiń mazmunyn, oqytý ádisteri men tárbıeni uıymdastyrý nysandaryn jetildirýdi naqtylaı túsý qajettiligi týyndaıdy.
Atyraý oblystyq daryndy balalarǵa
arnalǵan ulttyq gımnazıa
Bıologıa páni muǵalimi, synyp jetekshi
Zýlkasheva Aızada Dýısenbaevna
Ózin-ózi taný arqyly adamgershilik – rýhanı qundylyqtardyń jańarýy. júkteý
“Árbir adamda eki túrli tárbıe bolady, bireýi ózgelerden alatyn tárbıesi, ekinshisi, mańyzdyraǵy ózine - ózi beretin tárbıesi”
Jas urpaqtyń azamat bolyp qalyptasýy, onyń shyǵarmashylyqpen damýynyń túp tamyry tárbıeden bastaý alyp, ol Qazaqstannyń erteńi men elimizdiń ulttyq qaýipsizdigi, qoǵamnyń qundylyq baǵdarlary jaıly sóz qozǵaǵanda tárbıe máseleleri nazar aýdarýdy qajet etedi.
Memlekettiń bilimdi, adamgershilikti, tapqyr, kez - kelgen jaǵdaıda derbes sheshim jasaı alatyn, yntymaqtasýǵa jáne ózara is - qımylǵa qabiletti, el taǵdyry úshin jaýapkershilik sezimine ıe adam tárbıeleý máselesi jónindegi áleýmettik suranysyna jyl saıynǵy Respýblıka Prezıdentiniń Qazaqstan halqyna Joldaýynan da kórýimizge bolady.
Elbasy N. Á. Nazarbaevtyń «Bolashaqta eńbek etip, ómir súretinder búgingi mektep oqýshylary, muǵalim olardy qalaı tárbıelese, Qazaqstan sol deńgeıde bolady, ıaǵnı tárbıeniń túpki maqsaty - qoǵamnyń naryqtyq qarym - qatynasqa kóshý kezinde saıası - ekonomıkalyq jáne rýhanı daǵdarystarynda jeńip shyǵa alatyn, izgiligimen XXI ǵasyrdy damytýshy, isker, ómirge ıkemdelgen jan - jaqty mádenıetti dara tulǵany tárbıelep qalyptastyrý» dep aıtqan bolatyn.
Búgingi urpaqtyń jeke tulǵasyn qalyptastyrýda halqymyzdyń ǵasyrlar boıy qaster tutyp kelgen ar - namys, ojdan, atameken, ana tiline súıispenshilik, ádep - ıba, qaıyrymdylyq, jaýapkershilik, úlkendi syılaý men qurmetteý qasıetin darytý - olardyń óz eline ógeı tartyp ketpeýiniń basty sharty.
Adamdar tulǵa bolyp, ózindik jeke bas erekshelikterimen birden dúnıege kelmeıdi, árbir jeke tulǵany qalyptastyrý, tárbıelep jetildirý osy zaman aǵymyna laıyqty azamat, bilimdi, oıly, ómirge qushtar bolyp ósýine úlesimizdi qosýymyz kerek.
Qaı zamanda bolmasyn, jas urpaqtyń ónege tutar ózindik ulttyq tálim - tárbıesi, úlgi alatyny tarıhı jeke tulǵalar ekeni belgili. Ál - Farabı, J. Balasaǵun, M. Qashqarı sekildi ǵulamalar eńbekteriniń kemeńgerlik sózderiniń oqýshylardyń tulǵasyn qalyptastyrýda máni erekshe.
Ulttyq tálim - tárbıege kóp kóńil bólgen pedagog M. Jumabaevtyń artyna qaldyrǵan tálim - tárbıelik muralarynyń negizgi taqyryptarnyń biri de – bala tárbıesi men tulǵa máselesi. Osyǵan oraı, pedagog “túzý adam”, “jetilgen adam” týraly aıta kelip, bul onyń pishin - kelbetinen, júris - turysynan, naqty isinen baıqalady, bul aıtylǵandar tulǵanyń qandaı minezdi ekenin bilýge múmkindik beredi. Adam tulǵa, kisi bolýy úshin ózin súıý, jaqyndaryn súıýmen shektelmeı, jalpy adamzatty súıýi shart. Taza júrekti, halqyn súıgen, el muqtajyn oılaıtyn, ádilet pen adaldyqty jaqtaǵan adam ǵana tulǵa bola alady. Tulǵa - san qyrly, mazmuny da, tabıǵaty da kúrdeli, qupıasy mol áleýmettik uǵym. Adam ósý damyp jetilý úderisinde birtindep tulǵa, kisi degen atqa ıe bolady dep tujyrymdaǵan.
Qazirgi tańda qoǵamnyń áleýmettik - ekonomıkalyq jaǵynan damýy bar áleýmettik suranys negizi jan - jaqty damyǵan jeke tulǵany qalyptastyrýdy qajet etedi. Onyń búgingi jańa qoǵam múddesine laıyqty, jan - jaqty jetilgen, boıynda ulttyq sana, ulttyq psıhologıa qalyptasqan erteńgi qoǵam ıegeri bolarlyq parasatty azamat tárbıelep ósirý - pedagogtardyń, Úkimettiń jáne barsha halyqtyń mindeti.
Bala boıyndaǵy qabilet nyshandaryn damytyp, ony qoǵamnyń belsendi múshesi etip daıyndaýda, bilim berý men tárbıeleýde jeke tulǵany damytý qatar júrgizilgende ǵana óz dárejesinde júzege asady. Osyǵan baılanysty biliminiń mazmunyn, oqytý ádisteri men tárbıeni uıymdastyrý nysandaryn jetildirýdi naqtylaı túsý qajettiligi týyndaıdy.
Atyraý oblystyq daryndy balalarǵa
arnalǵan ulttyq gımnazıa
Bıologıa páni muǵalimi, synyp jetekshi
Zýlkasheva Aızada Dýısenbaevna
Ózin-ózi taný arqyly adamgershilik – rýhanı qundylyqtardyń jańarýy. júkteý
You Might Also Like
