Sáken Seıfýllın "Aqsaq kıik" óleńi
Sabaqtyń taqyryby: S.Seıfýllın "Aqsaq kıik óleńi".
Sabaqtyń maqsaty:
Bilimdilik:
a)aqyn jaıly biletin málimetterdi tyńdaı otyryp jańa maǵlumattar alýyna jaǵdaı týǵyzý, Aqsaq kıik óleńiniń taqyryby men ıdeıasyn ashý;
á)óleńdi mánerlep oqý, óleń mazmunyn meńgere otyryp avtor sheberligin tanýyna kómektesý,óleńdi teorıalyq jaǵynan taldaı bilýge úıretý;
Damytýshylyq:
a)shyǵarmashylyq jumystar arqyly oılaý qabiletiniń damýyna, til baılyǵynyń artýyna yqpal jasaý;
á) óz betinshe zertteý, taldaý jumystaryna mashyqtanyp, túıindi oı,ózindik pikir qalyptastyrýyna jol ashý;
Tárbıelik: Otansúıgishtikke,til,sóz ónerin jáne tabıǵatty qadirlep, qasterleı bilýge,adamgershilikke tárbıeleý
Sabaqtyń túri: kiriktirilgen.
Sabaqtyń ádis-tásili: suraq-jaýap, baıandaý, túsindirý, test suraqtary, sto.
Pánaralyq baılanys: tarıh, dúnıetaný,matematıka.
Kórnekiligi: S.Seıfýllın sýreti, shyǵarmalary, Qazaqstan kartasy, elektrondy kúı dıskisi, ınteraktıvti taqta, sto perfokartasy.
Sabaqtyń barysy:
I Uıymdastyrý kezeńi.
a) Oqýshylardyń sálem desýi, túgeldeý.
á) Oqýshy zeıinin óleń joldarymen sabaqqa aýdarý.
Óner aldy-qyzyl til
Anańdaı ony qurmette!
Qapsymaı,talmaı úıren,bil,
Asylyn sózdiń órnekte.
Ana til-asyl qazyna,
Baılyǵyń-bilseń ol seniń.
Jetkizer ómir jazyna,
Sonymen óser órkeniń, -deı otyryp sóz ónerin, asylyn,til tazalyǵyn sezinetin ádebıet sabaǵyn bastaımyz.
II. Úı tapsyrmasyn -
Qane, balalar,ótken sabaǵymyzda qaı aqynnyń ómiri jáne shyǵarmashylyǵymen tanystyq?
Qazir jyr alyby Jambyl tóńireginde oqyp bilgenimizdi qorytý úshin test suraqtaryna jaýap berip kórelik.
Test suraqtary:
1. Jambyl qaı jyly, qaı jerde dúnıege keldi?
A)1845j.Shyǵys Qazaqstanda V)1846j.Áýlıe ata óńirinde. S)1848j.Ortalyq Qazaqstanda. D)1847j. Kókshetaý oblysynda.
2. Jambyldyń shyǵarmasy. A)Suranshy batyr V)Qys S)Saǵyndym D)Júırigim 3.Jambyldyń ustazy kim edi? A) Abaı V) Tezek tóre S) Cúıinbaı D) Shashýbaı
4.Ótegen batyr dastanynda Ótegenniń eline tapqan jaıly,shuraıly jeri qaı jerde edi? A) Qyzylorda V) Jeruıyq S) Qazyǵurt D) Saryarqa
5. Aqynnyń jyry jas urpaqty nege úndeıdi? A) Bilimge V) Eńbekke S) Jalqaýlyqqa D) Erlik pen týǵan jerdi súıýge.
6.Jambyl qaı jyly qansha jasynda qaıtys boldy? A) 1945j 99 jasynda. V)1946j 100 jasynda. S)1947j 101 jasynda. D)1949j 102 jasynda.
III Jańa sabaqqa kirispe. Maqsaty men tanystyrý. - Balalar,biz búgin úsh báıteregimizdiń biri S.Seıfýllın ómirimen "Aqsaq kıik "óleńimen tanysamyz.Óleńimen tanyspas buryn aqyn týraly neni bilýimiz kerek? Soǵan toqtalamyz.Aqyn ómiri týraly tarıhshy muǵalim Abýshakırova Qaraqas táteıleriń aıtyp shyǵady.
Tarıh pánimen baılanys. Málimetter. -S.Seıfýllın týǵan jyly,jeri. Aqynnyń ómir joly,repressıa qurbany bolýy - tarıhı kezeń Betpaqdala arqyly Vernyıǵa jetip keńes úkimetin qurýǵa atsalysýy. - aqyn shyǵarmasynyń keıipkeri aq bókender mekendeıtin Saryarqa men Betpaqdala dala zonalarynyń shektesetin aımaǵyn kartadan kórsetý.
Ádebıet páni boıynsha. -Tarıh boıynsha biraz maǵlumat alsaq,endi ádebı turǵydan óleńniń kórkemdigine nazar aýdaryp,taldaý jasaıyq.
1.Qurmanǵazy Saǵyrbaevtyń "Aqsaq kıik” kúıi baıaý oryndalyp, muǵalim óleńdi mánerlep oqıdy.
2.Óleń ishindegi túsiniksiz sózderdi atap,ekrannan jazylǵan sózderdi kórsetý.
- Segiz kóshtik-uzyndyq ólshemi.
- Tańy-janýardyń sulý músini.
- Qos-shatyr,kúrke. -Betege- shóp ataýy.
- Kıik –atalyq janýar. -Bóken-ananlyq janýar.
3.Óleńde kórkemdegish tásildiń bir túri teńeý kezdesedi.Myna joldarǵa nazar aýdaraıyq.
Qap-qara eki kózi móldiregen,
Ádemi eki tanaý jelbiregen.
Eleńdep jas balasha jaltańdaıdy,
Jel túrtken jýsannan da seldiregen.
4.Óleń qurlysyna nazar aýdaraıyq
Ar-qa-nyń Bet-paq de-gen da-la-sy bar,11 a
Bet-paq shól oı-ly-qyr-ly pa-na-sy bar 11 a
Sol shól-de el joq ,kún joq ós-ip- ón-gen 11 b
Ján-dik-tiń kıik de-gen ba-la-sy bar 11 a
Bul óleń 11 býyndy qara óleń uıqasy dep atalady.
- Balalar,endi osy óleńde basty keıipker kıik degen janýar emes pe? Osy kıik dep atalatyn janýar týraly tolyq málimetti bastaýysh synyp muǵalimi Qudaıbergenova Ardaq táteıleriń dúnıetaný pánimen baılanystyryp beredi.
Dúnıetaný boıynsha. - Kıik janýaryn bıologıalyq turǵydan tanytý.
- Janýardyń tabıǵı ereksheligi.
- Fızıologıalyq damýy, jamylǵysy.
- Meken etetin ortasy týraly.
- "Kıik”sóziniń etımologıasy.
- Tirek shemasy boıynsha jumys.
- Ekologıalyq júıedegi orny týraly.
Al endi osy kıikterdiń búgingi kúnde ómir súrý deńgeıi qandaı? Onyń sandyq kórsetkishi týraly ne bilemiz?Osy suraq tóńireginde matematıka pániniń muǵalimi Amantaeva Mereı táteıleriń mynadaı túsinik beredi.
Matematıka boıynsha.
- Keńes dáýirindegi janýarlar týraly.
- Kıiktiń dene turqy,salmaǵy,jyldamdyǵy týraly túsinik berý.
- Qazaqstandaǵy kıikter sanynyń ózgerýi týraly gıstogramma.
- Oılaý shapshańdyǵyn damytýǵa arnalǵan logıkalyq esepter shyǵarý
- Mine,balalar,biz sendermen aq bókenderdiń ómiri týraly jalpy maǵlumatty alyp otyrmyz endi oqýlyqtaryńnan "Aqsaq kıik” óleńin ashyp mánerlep oqımyz.
1.Kitappen jumys.Mánerlep oqytý.
2.Dáptermen jumys.Sózdik jazý.
VI. Sabaqty túsingenin tekserý.
1.Toptastyrý.
2.Sáıkestendirý perfokartasymen jumys.
3.Balalar,osy óleńi arqyly aqyn bizge neni aıtqysy keldi?Biz neni túsindik?
VII. Sóz sońynda aıtarymyz,aqynnyń aıtaıyn degen oıy tabıǵatty qorǵaý,jan-janýarlardy aıalaý eken.Osyǵan baılanysty qazaq halqynyń ánshi-kúıshileriniń shyǵarmasy da jeterlik.Qurmanǵazynyń”Aqsaq kıik” kúıi, Jaqsykeldi Seıilov aǵamyzdyń "Jez kıik” áni,S.Seıfýllınniń sózi men qosa áni de aıtylatyn "Aqsaq kıik”ániniń barlyǵynda jazyqsyz janýarǵa degen aıanysh sezimi aıqyn baıqalady.Búginde jańa ánniń qataryn "Aqbóken”óleńimen tolyqtyrǵan.
Sózi: Nesipbek Aıtovtiki Áni: Jalǵas Nazarovtyń óleńimen aıaqtaımyz.
Dertimdi meniń qozǵama
Onsyz da ǵumyr az ǵana,
Aıtalmaı ketken syryń bar
Jadyrap turǵan jazǵa da.
Adasyp júrgen aqbóken!
Qaı jaqqa aýyp barasyń
Qaı jaqtan pana tabasyń
Ózegi óksik dúnıe-aı
Órtenip, kúıip - janasyń!
Asarsyń sharshap san qyrdan,
Aq boran shyǵar aldyńnan
Qorǵansyz bolyp turǵan soń
Jaqsylyq kútpe taǵdyrdan.
Sheksiz ǵoı mynaý qara jer,
Ózińdi óziń pana kór
Ajaldan qashqan tirshilik,
Saǵymdaı zaýlap aǵa ber.
VIII .Úıge tapsyrma
1.”Aqsaq kıik''óleńin mánerlep oqý,úzindi jattaý.
2.”Biz - tabıǵat saqshysymyz” oı tolǵaý jazý.
3.Oqıǵa jelisine baılanysty sýret salý.
Oqýshy bilimin baǵalaý.
Sabaqtyń maqsaty:
Bilimdilik:
a)aqyn jaıly biletin málimetterdi tyńdaı otyryp jańa maǵlumattar alýyna jaǵdaı týǵyzý, Aqsaq kıik óleńiniń taqyryby men ıdeıasyn ashý;
á)óleńdi mánerlep oqý, óleń mazmunyn meńgere otyryp avtor sheberligin tanýyna kómektesý,óleńdi teorıalyq jaǵynan taldaı bilýge úıretý;
Damytýshylyq:
a)shyǵarmashylyq jumystar arqyly oılaý qabiletiniń damýyna, til baılyǵynyń artýyna yqpal jasaý;
á) óz betinshe zertteý, taldaý jumystaryna mashyqtanyp, túıindi oı,ózindik pikir qalyptastyrýyna jol ashý;
Tárbıelik: Otansúıgishtikke,til,sóz ónerin jáne tabıǵatty qadirlep, qasterleı bilýge,adamgershilikke tárbıeleý
Sabaqtyń túri: kiriktirilgen.
Sabaqtyń ádis-tásili: suraq-jaýap, baıandaý, túsindirý, test suraqtary, sto.
Pánaralyq baılanys: tarıh, dúnıetaný,matematıka.
Kórnekiligi: S.Seıfýllın sýreti, shyǵarmalary, Qazaqstan kartasy, elektrondy kúı dıskisi, ınteraktıvti taqta, sto perfokartasy.
Sabaqtyń barysy:
I Uıymdastyrý kezeńi.
a) Oqýshylardyń sálem desýi, túgeldeý.
á) Oqýshy zeıinin óleń joldarymen sabaqqa aýdarý.
Óner aldy-qyzyl til
Anańdaı ony qurmette!
Qapsymaı,talmaı úıren,bil,
Asylyn sózdiń órnekte.
Ana til-asyl qazyna,
Baılyǵyń-bilseń ol seniń.
Jetkizer ómir jazyna,
Sonymen óser órkeniń, -deı otyryp sóz ónerin, asylyn,til tazalyǵyn sezinetin ádebıet sabaǵyn bastaımyz.
II. Úı tapsyrmasyn -
Qane, balalar,ótken sabaǵymyzda qaı aqynnyń ómiri jáne shyǵarmashylyǵymen tanystyq?
Qazir jyr alyby Jambyl tóńireginde oqyp bilgenimizdi qorytý úshin test suraqtaryna jaýap berip kórelik.
Test suraqtary:
1. Jambyl qaı jyly, qaı jerde dúnıege keldi?
A)1845j.Shyǵys Qazaqstanda V)1846j.Áýlıe ata óńirinde. S)1848j.Ortalyq Qazaqstanda. D)1847j. Kókshetaý oblysynda.
2. Jambyldyń shyǵarmasy. A)Suranshy batyr V)Qys S)Saǵyndym D)Júırigim 3.Jambyldyń ustazy kim edi? A) Abaı V) Tezek tóre S) Cúıinbaı D) Shashýbaı
4.Ótegen batyr dastanynda Ótegenniń eline tapqan jaıly,shuraıly jeri qaı jerde edi? A) Qyzylorda V) Jeruıyq S) Qazyǵurt D) Saryarqa
5. Aqynnyń jyry jas urpaqty nege úndeıdi? A) Bilimge V) Eńbekke S) Jalqaýlyqqa D) Erlik pen týǵan jerdi súıýge.
6.Jambyl qaı jyly qansha jasynda qaıtys boldy? A) 1945j 99 jasynda. V)1946j 100 jasynda. S)1947j 101 jasynda. D)1949j 102 jasynda.
III Jańa sabaqqa kirispe. Maqsaty men tanystyrý. - Balalar,biz búgin úsh báıteregimizdiń biri S.Seıfýllın ómirimen "Aqsaq kıik "óleńimen tanysamyz.Óleńimen tanyspas buryn aqyn týraly neni bilýimiz kerek? Soǵan toqtalamyz.Aqyn ómiri týraly tarıhshy muǵalim Abýshakırova Qaraqas táteıleriń aıtyp shyǵady.
Tarıh pánimen baılanys. Málimetter. -S.Seıfýllın týǵan jyly,jeri. Aqynnyń ómir joly,repressıa qurbany bolýy - tarıhı kezeń Betpaqdala arqyly Vernyıǵa jetip keńes úkimetin qurýǵa atsalysýy. - aqyn shyǵarmasynyń keıipkeri aq bókender mekendeıtin Saryarqa men Betpaqdala dala zonalarynyń shektesetin aımaǵyn kartadan kórsetý.
Ádebıet páni boıynsha. -Tarıh boıynsha biraz maǵlumat alsaq,endi ádebı turǵydan óleńniń kórkemdigine nazar aýdaryp,taldaý jasaıyq.
1.Qurmanǵazy Saǵyrbaevtyń "Aqsaq kıik” kúıi baıaý oryndalyp, muǵalim óleńdi mánerlep oqıdy.
2.Óleń ishindegi túsiniksiz sózderdi atap,ekrannan jazylǵan sózderdi kórsetý.
- Segiz kóshtik-uzyndyq ólshemi.
- Tańy-janýardyń sulý músini.
- Qos-shatyr,kúrke. -Betege- shóp ataýy.
- Kıik –atalyq janýar. -Bóken-ananlyq janýar.
3.Óleńde kórkemdegish tásildiń bir túri teńeý kezdesedi.Myna joldarǵa nazar aýdaraıyq.
Qap-qara eki kózi móldiregen,
Ádemi eki tanaý jelbiregen.
Eleńdep jas balasha jaltańdaıdy,
Jel túrtken jýsannan da seldiregen.
4.Óleń qurlysyna nazar aýdaraıyq
Ar-qa-nyń Bet-paq de-gen da-la-sy bar,11 a
Bet-paq shól oı-ly-qyr-ly pa-na-sy bar 11 a
Sol shól-de el joq ,kún joq ós-ip- ón-gen 11 b
Ján-dik-tiń kıik de-gen ba-la-sy bar 11 a
Bul óleń 11 býyndy qara óleń uıqasy dep atalady.
- Balalar,endi osy óleńde basty keıipker kıik degen janýar emes pe? Osy kıik dep atalatyn janýar týraly tolyq málimetti bastaýysh synyp muǵalimi Qudaıbergenova Ardaq táteıleriń dúnıetaný pánimen baılanystyryp beredi.
Dúnıetaný boıynsha. - Kıik janýaryn bıologıalyq turǵydan tanytý.
- Janýardyń tabıǵı ereksheligi.
- Fızıologıalyq damýy, jamylǵysy.
- Meken etetin ortasy týraly.
- "Kıik”sóziniń etımologıasy.
- Tirek shemasy boıynsha jumys.
- Ekologıalyq júıedegi orny týraly.
Al endi osy kıikterdiń búgingi kúnde ómir súrý deńgeıi qandaı? Onyń sandyq kórsetkishi týraly ne bilemiz?Osy suraq tóńireginde matematıka pániniń muǵalimi Amantaeva Mereı táteıleriń mynadaı túsinik beredi.
Matematıka boıynsha.
- Keńes dáýirindegi janýarlar týraly.
- Kıiktiń dene turqy,salmaǵy,jyldamdyǵy týraly túsinik berý.
- Qazaqstandaǵy kıikter sanynyń ózgerýi týraly gıstogramma.
- Oılaý shapshańdyǵyn damytýǵa arnalǵan logıkalyq esepter shyǵarý
- Mine,balalar,biz sendermen aq bókenderdiń ómiri týraly jalpy maǵlumatty alyp otyrmyz endi oqýlyqtaryńnan "Aqsaq kıik” óleńin ashyp mánerlep oqımyz.
1.Kitappen jumys.Mánerlep oqytý.
2.Dáptermen jumys.Sózdik jazý.
VI. Sabaqty túsingenin tekserý.
1.Toptastyrý.
2.Sáıkestendirý perfokartasymen jumys.
3.Balalar,osy óleńi arqyly aqyn bizge neni aıtqysy keldi?Biz neni túsindik?
VII. Sóz sońynda aıtarymyz,aqynnyń aıtaıyn degen oıy tabıǵatty qorǵaý,jan-janýarlardy aıalaý eken.Osyǵan baılanysty qazaq halqynyń ánshi-kúıshileriniń shyǵarmasy da jeterlik.Qurmanǵazynyń”Aqsaq kıik” kúıi, Jaqsykeldi Seıilov aǵamyzdyń "Jez kıik” áni,S.Seıfýllınniń sózi men qosa áni de aıtylatyn "Aqsaq kıik”ániniń barlyǵynda jazyqsyz janýarǵa degen aıanysh sezimi aıqyn baıqalady.Búginde jańa ánniń qataryn "Aqbóken”óleńimen tolyqtyrǵan.
Sózi: Nesipbek Aıtovtiki Áni: Jalǵas Nazarovtyń óleńimen aıaqtaımyz.
Dertimdi meniń qozǵama
Onsyz da ǵumyr az ǵana,
Aıtalmaı ketken syryń bar
Jadyrap turǵan jazǵa da.
Adasyp júrgen aqbóken!
Qaı jaqqa aýyp barasyń
Qaı jaqtan pana tabasyń
Ózegi óksik dúnıe-aı
Órtenip, kúıip - janasyń!
Asarsyń sharshap san qyrdan,
Aq boran shyǵar aldyńnan
Qorǵansyz bolyp turǵan soń
Jaqsylyq kútpe taǵdyrdan.
Sheksiz ǵoı mynaý qara jer,
Ózińdi óziń pana kór
Ajaldan qashqan tirshilik,
Saǵymdaı zaýlap aǵa ber.
VIII .Úıge tapsyrma
1.”Aqsaq kıik''óleńin mánerlep oqý,úzindi jattaý.
2.”Biz - tabıǵat saqshysymyz” oı tolǵaý jazý.
3.Oqıǵa jelisine baılanysty sýret salý.
Oqýshy bilimin baǵalaý.
You Might Also Like
-
MATEMATIKA KÝRSYN OQYTÝDAǴY PÁNARALYQ QATYNASTAR
