InfoHub Logo

8 synyp
Sabaqtyń taqyryby: Sandardyń tarıhy jáne sanaý júıeleri.
Sabaqtyń maqsaty:
Bilimdiligi: Oqýshylardyń sanaý júıeleri, ondyq, ekilik, segizdik, on altylyq sanaý júıesi týraly bilimderin qalyptastyrý
Tárbıeligi: Jan - jaqty bolýǵa, óz betimen jumys isteýge tárbıeleý.
Damytýshylyǵy: Oqýshylardyń este saqtaý jáne zeıindik qabiletterin
damytý. Pánge degen qyzyǵýshylyǵyn arttyrý.
Sabaqtyń túri: praktıkým elementteriniń kómegimen demonstrasıalaý, baıandaý arqyly túsindirý.
Oqytý ádisteri: sózdik, kórneki, praktıkalyq
Sabaqtyń kórnekiligi: kompúterler, ınteraktıvti taqta, elektrondy oqýlyq.
Oqytý formalary: jeke, toptyq jáne ujymdyq.

Sabaqtyń ótý barysy:
İ. Uıymdastyrý kezeńi.

İİ. Úıge berilgen tapsyrmany tekserý.
(Praktıkým jumystaryn talqylaý)
Ótken sabaqtar boıynsha qaıtalaý suraqtary:
1. «Aqparat» túsinigin turmystyq, ǵylymı, jaratylystaný jáne tehnıkalyq maǵynada qalaı túsinesińder?
2. Aqparat ólsheýdiń qandaı tásilderi bar?
3. Adam aqparatpen qandaı áreket túrlerin oryndaıdy?
4. Aqparattyq proses degen ne?
5. Aqparatty usynýdyń tásilderin atańdar?
6. Informatıkaǵa anyqtama berińder?
7. Qazirgi kezdegi kompúterlerdiń qoldanylýynyń sıpaty qandaı?

İİİ. Jańa taqyrypty túsindirý.
2 - taraý. Kompúterdiń arıfmetıkalyq negizderi
Sandardyń tarıhy jáne sanaý júıeleri.
«San» túsinigi matematıka úshin de, ınformatıka úshin de mańyzdy bolyp tabylady.
San qandaı da bir alfavıttiń sımvolymen nemese sımvoldar tizbegimen órnekteledi. Mundaı sımvoldardy sıfr dep ataıdy. San túsinigimen sanaý júıeleri týraly túsinik baılanysty.
Sanaý júıeleri – sandardy órnekteýdiń qandaı da bir tásili jáne oǵan sáıkes sandarmen áreket jasaý erejeleri.
Burynǵy jáne qazirgi qoldanylyp júrgen barlyq sanaý júıeleri pozısıalyq jáne pozısıalyq emes sanaý júıeleri bolyp eki úlken topqa bólinedi. Pozısıalyq sanaý júıelerinde sıfrdyń máni ornalasý ornyna táýeldi, al pozısıalyq emes sanaý júıelerinde táýeldi emes.
Pozısıalyq emes sanaý júıelerinde ár sıfrdyń máni onyń turǵan ornyna táýeldi emes.
Pozısıalyq emes sanaý júıeleriniń ishinde eń kóp taraǵany – rımdik sanaý júıesi.

Pozısıalyq sanaý júıeleri
Pozısıalyq sanaý júıelerinde árbir sıfrdyń máni, osy sannyń jazylýynda turǵan ornyna táýeldi. Qazirgi kezde keń taraǵan pozısıalyq sanaý júıelerine ondyq, ekilik, segizdik jáne on altylyq júıeler jatady. Árbir pozısıalyq júıeniń naqty anyqtalǵan sıfrlar alfavıti men negizi bar.
Pozısıalyq sanaý júıesiniń negizi sıfrlar sanyna teń jáne kórshi pozısıada turǵan birdeı sıfrlardyń mánderi neshe esege erekshelenetinin anyqtaıdy.
Sandardyń bizge úırenshikti jazylý júıesi ondyq júıe dep atalady, ol on arab sıfrlarynan turady. Kez kelgen sandy jazý úshin 0 - den 10 - ǵa deıingi 10 sıfr qoldanylady, onyń negizi 10 - ǵa teń; ekilik júıede tek 0 jáne 1 sıfrlaryn qoldanýǵa bolady, negizi - 2; segizdik júıe segiz sıfrdan turady, negizi – 8; on altylyq júıede ondyq sanaý júıesiniń on sıfry jáne qalǵan 6 sıfrdyń ornyna latyn alfavıtiniń áripteri qoldanylatyn, barlyǵy on alty sıfr bar, negizi – 16.

Sandardyń tarıhy jáne sanaý júıeleri. júkteý