InfoHub Logo

«N.Tórequlov atyndaǵy №13 JOM» KMM-niń
bıologıa páni muǵalimi, Sapar atanyń jıen nemeresi
Myrzalıeva Gúlnara Sultanqyzy

Ómir ótkelinde ónegeli izgilik jolyn sala bilgen Shyrshyqbaev Sapar Qulmanbetuly 1903 jyly Ońtústik Qazaqstan oblysy Qyzylqum aýdany, Qyzylqum sovhozyna qarasty Asyqata aýylynda sharýa otbasynda dúnıege kelgen. Alǵashqy hatty qazaq, orys, arab tilderinde tanydy.

Sapar ata ákesi Qulmanbettiń erte qaıtys bolýyna baılanysty erte eseıdi. Eseıe kele ózin ár túrli qara jumysqa saldy. Jas kezinen dıhanshylyqpen jáne mal sharýashylyǵymen aınalysty.

Bilim alý men kásip meńgerýdi arman etti. Eńbekshil jas ózi qatarly balalarmen birge, Tashkent qalasyndaǵy orman sharýashylyǵy  ehnıkýmyna oqýǵa tústi. Bilim alyp, kásip meńgergen jas maman elge kelip, orman sharýashylyǵynda jetekshi maman bolyp eńbek etti. Jumys barysynda belsendi áreketterimen, uıymdastyrý qabiletimen kózge túsken Sapar  Qulmanbetulyna sol kezdegi kolhoz basshylary qyzmetin órletip, orman sharýashylyǵyn basqarý jumystaryn júktedi. Eńbekqor azamat Sapar Qulmanbetuly ómir aǵysymen arpalysyp júrip, Mintaıqyzy Zylıha anamyzben otbasyn qurdy.

1964 jyly Syrdarıa oblysy, Kırov aýdanyna qarasty «Arnasaı» qarakól qoı sovhozynyń irgetasyn qalaýda sovhozdyń qurylýyna kóp eńbek etip, óz úlesin qosqan azamat. Eren eńbegi úshin kóptegen Madaqtama, Alǵys hat, medaldarmen marapattalǵan. Jastaıynan eńbekpen shyńdalǵan Sapar ata ıman júzdi jan edi. Eńbekpen qosa qaınap júrse de, bes ýaqyt namazyn umytqan emes. Balalardy emdeıtin de qabileti bar edi. Elim dep óz eńbegin aıamaǵan ardaqty  Sapar atamyz 1972 jyly 69 jasynda dúnıeden ótti.

Sapar ata Zylıha apamen januıasynda 4 ul, 3 qyz tárbıeledi. Barlyǵy joǵary bilimdi. Ákesiniń eńbekqorlyǵy men iskerliginen ónege alǵan ul-qyzdary ár túrli salada qyzmetter atqaryp, áke esimin ulyqtaı tústi. Úlken uly Erýbaı Saparuly túrli salada qyzmet atqaryp, eren eńbeginiń arqasynda elge, halyqqa, tanylyp  el aǵasyna aınaldy. Ekinshi uly Orazbek maqta zavodynyń bas ınjeneri, dırektordyń orynbasary jáne ákimshilik salasynda qyzmetter atqardy. Úshinshi uly Orazaly Kırov aýdany 30 jyldyq sovhozynda bas ınjeneri qyzmetin atqardy. Kenje uly Baratbek Saparuly Progres sovhozynyń bas ekonomısi, Kırov aýdany aýyl sharýashylyq basqarmasynyń bas ekonomısi qyzmetterin atqardy. Búgingi tańda jeke kásipkerlikpen aınalysýda.

Qazirgi tańda Sapar atanyń januıalyq altyn shańyraǵynda tórt ul, úsh qyzdan  38 nemere, 56 shóbere tárbıelenip, úlken januıaǵa aınalyp, nemere shóbereleri elimizdiń túrli salalarynda abyroıly úlken qyzmetter atqarýda.  

Adam urpaǵymen máńgi jasaıdy

Adam urpaǵymen máńgi jasaıdy deıdi ǵoı dana halqymyz. Iá, rasynda da men bul dana sózdi erekshe qýanyshqa toly kóńil-kúımen aıtqym keledi.

Marqum naǵashy atamyz, orman sharýashylyǵynyń maıtalmany, úlgili áke, aýdanymyzdyń belgili azamaty atanǵan Shyrshyqbaev Sapar Qulmambetulynyń 116 jyldyǵyna oraı, artynda qalǵan urpaqtary úlken ıgi is atqardy. Sáýir aıynyń 26 juldyzynda Túrkistan oblysy, Jetisaı aýdany, Asyqata kentinde ornalasqan «N.Tórequlov atyndaǵy №13 JOM» KMM-niń ózin-ózi taný páni kabınetine Rýhanı jańǵyrý aıasynda Shyrshyqbaev Sapar Qulmambetulynyń esimi berilip, kabınettiń ashylý saltanaty ótti. Árıne, bul ıgilikti is ómir ótkelinde óziniń ónegeli izgilik jolyn sala bilgen Sapar atanyń eline sińirgen eren eńbeginiń elengendigi dep bilemiz.

Kabınettiń ashylý saltanatyna aýdandyq bilim bóliminen, aýdannyń qurmetti azamattary, aýyl aqsaqaldary, Sapar atadan taraǵan urpaqtary men qonaqtar qatysty. Mektebimizdiń jas ónerpazdary kelgen qonaqtarǵa án men bıden shashý shashyp, mekteptiń ánuranyn naqyshyna keltire oryndasa, ózin-ózi taný páni muǵalimi Gaýhar Myrzalıevanyń bastamasymen  6 «A» synyp oqýshylary «Jalpy adamzattyq qundylyqtar álemi» taqyrybynda sahnalyq kórinis kórsetip, «Bes qundylyq» ánin júrekterge jetkize otyryp shyrqady.

Osy saltanatty jıynǵa kelgen qonaqtar, aýyl aqsaqaldary, uldary men qyzdary, nemereleri Sapar atanyń eńbekterin, jaqsylyqtaryn eske alyp, estelikterimen bólisti.

Ia, qanshama jaqsy sóz, neshe túrli estelik sózder aıtyldy.

Sapar atanyń ekinshi uly Shyrshyqbaev Orazbek ata–anasyna degen saǵynyshyn eske alyp, erekshe tebirenispen jetkizgende kózine jas almaǵan adam qalmady. Ras, ata–ana qadiri men qasıetin, eren eńbegin erekshe eske alatyn jan- óz perzenti. Ulynyń sózi – osynyń aıǵaǵy, perzenttik shynaıy sezimi.

Jan dúnıeni terbetken áke esteligin, áke meıirimin sózben órnekteý - bul adal perzentterdiń júrek jardylyǵy.

 Kabınettiń saltanatty ashylý rásimin Jetisaı aýdanynyń qurmetti azamattary, bilim salasynda birneshe jyl eńbek etken, mektep dırektory qyzmetin atqarǵan Joldybaev Seıdikerim aǵa men Asyqata aýrýhanasynyń bilikti travmatolog dárigeri, aqyn, jazýshy Sabyrhanov Aǵman aǵalarymyz jasap, ózderiniń aq batalaryn berdi. Osynaý zamanaýı, keremet úlgide jabdyqtalǵan kabınettiń ashylýyna demeýshilik jasaǵan azamat, Asyqata kentiniń turǵyny, jeke kásipker, Sapar atanyń kenje uly  Shyrshyqbaev Baratbek Saparuly qazaqy  dástúrge saı, aǵalarymyzdyń ıyǵyna shapan jaýyp, kabınettiń kiltin mektep dırektory Týzelbaeva Gýlmıra Musaqyzyna tabystady. Mektep dırektory Gýlmıra Musaqyzy Shyrshyqbaev Baratbek Saparulyna jáne jubaıy, mektebimizdiń ulaǵatty ustazy, eńbek pániniń muǵalimi Aqylbekova Gúlmıra Qozybaǵarqyzyna óziniń izgi nıetin bildire otyryp, ózin-ózi taný birlestiginiń ádistemelik birlestik jetekshisi, kabınet meńgerýshisi, ári Sapar atanyń jıen nemeresi Myrzalıeva Gaýhar Sultanqyzyna osy kabınette oqýshylardyń rýhanı baılyǵyn odan ári keńeıte berýin sóz ete otyryp, kiltin tapsyrdy.

Mektep dırektory Gýlmıra Musaqyzy osy mektepte  óziniń tártiptiligimen, bilimdiligimen erekshe kózge túsken Sapar Azamat Baratbekulynyń 2014 jyly UBT-dan joǵary bal jınap, Ońtústik Qazaqstan farmasevtıkalyq Akademıasynyń grant ıegeri bolyp, 2018 jyly úzdik aıaqtaǵany- atasynan berilgen qasıet ekenin, «Tárbıe- tal besikten bastalady»  degen  uly sózdiń dáleli ekenin maqtanyshpen aıtyp ótti.        

Kabınettiń ashylý saltanatynan soń, as berilip, barsha dúnıeden ótken jandarǵa quran baǵyshtaldy.

Iá, Sapar ata urpaqtary ákeniń ónegeli ómirin úlgi ete júrip, izgilik soqpaǵyn jalǵap kele jatyr. Áke esimin ulyqtady degen osy emes pe?

Sóz sońynda men jıen nemeresi retinde  naǵashy atamyzdyń 1903 jyly dúnıege kelip,  sonaý qıyn kezeńniń ózinde úsh tildi, arab, orys, qazaq tilderin jetik meńgergen óte saýatty kisi bolǵanyn maqtanyshpen aıta otyryp, bizdiń de árbir shákirtimiz osyndaı keremet synypta bilim ala otyryp, Sapar atalary sekildi, ımanjúzdi, saýatty, kóregendi, bilimdi bolyp, ózin-ózi taný páni arqyly, Máńgilik eldiń bolashaǵyna qadamdaryn nyq senip basatyn tulǵa bolyp qalyptasa bersin degim keledi.  

---