InfoHub Logo

Zımem — zımmet sóziniń kópshe túri. Zımmet sóziniń bul jerdegi maǵynasy qaryz degendi bildiredi. Zımem dápteri qaryzdar jazylatyn dápter degen sóz. Baıaǵyda Osman memleketinde azyq-túlik dúkenderinde qaryzǵa alǵan turǵyndardyń tizimi, qaryzdarynyń mólsheri jazylatyn dápter. Osman eliniń baılary kedeılerdiń qaryzyn qutylýǵa kómekshi bolyp saýap jınaýǵa tyrysatyn. Sondaı-aq óz esimderiniń belgisiz qalýyna qatty mán beretin, ıaǵnı bul qaıyrymdylyqty jasyryn jasaıtyn. Jaǵdaıy nashar bolǵan kedeılerdi, qaryzyn tóleı almaı qınalyp júrgen adamdardy anyqtap qaryzdaryn tólep ketetin. Eger qınalyp júrgen adamdy taba almasa kezdeısoq birneshe bettegi qaryzdardy eseptetip, tólep, sol betterdi jyrtqyzyp nemese óshirgizip ketetin. Mundaı qaıyrymdylyq kóbine ramazan aıynyń aldynda jasalatyn. Ramazan aıynyń aldynda dúkenge qaryzdar bolǵandyqtan ony tóleýge shamasy jetpeı, taǵy qaryzǵa azyq-túlik alýǵa qysylyp, orazaǵa jóndi qamdana almaıtyndar bolatyn. Osyndaı qıyn qystaý jaǵdaıdaǵy bul kómektiń qanshalyqty úlken syı ekenin bul jaǵdaıǵa tap bolǵandar jaqsy túsinse kerek. 

Sondaı-aq bul qaıyrymdylyqtyń jasyryn bolýyna mán bergeni sonshalyq, baılar keıde bógde aýyldarǵa, ózin tanymaıtyn eldi-mekenderdegi dúkenge kelip qaryz dápterin surap, qaryzdardy tólep ketetin. Qaıyrymdylyq etken adam kimniń qaryzyn tólegenin bilmeıdi. Iaǵnı erteń kezdeskende oǵan istegen jaqsylyǵy esine túsip, mańǵazdana, tákapparlana almaıtyn bolady. Kedeı de qaryzyn kim tólegenin bilmeıdi, ıaǵnı erteń ony kórgende uıalyp, qysylyp júrmeıdi. Dúkenshilerdiń adaldyǵy da myqty bolǵan, qaryzy tólengen kedeılerdi dereý habardar etetin.   

---