Saqtar
Qyzylorda oblysy, Shıeli aýdany,
Qarǵaly aýyly, №241 Q. Ábdiqadyrov atyndaǵy orta mekteptiń
tarıh pániniń muǵalimi Qudıarova Zada Rızaqyzy
Synyby: 6
Páni: Ejelgi Qazaqstan tarıhy
Sabaqtyń taqyryby: Saqtardyń mekendegen jeri. Saq qoǵamy
Sabaqtyń maqsaty: a) Saqtar týraly alǵashqy derektermen tanystyrý, mekendegen orny, qoǵamdyq qurylysy jaıly qosymsha materıaldardy paıdalana otyryp áńgimeleý;
á) Oqýshylardyń tarıhı bilimderin tolyqtyrý, oı – órisin damytý, sóıleý qabiletin, óz betimen jumys jasaý daǵdysyn damyta otyryp pánge degen qyzyǵýshylyqtaryn arttyrý;
b) Oqýshylardy óz eliniń tarıhı qundylyqtaryn qurmetteýge úıretý, elin, jerin súıetin otansúıgish, daryndy urpaq tárbıeleý.
Sabaqtyń túri: Aqparattyq sabaq
Sabaqtyń ádisi: Túsindirý, suraq-jaýap, testpen jumys, betpe-bet suraqtary
Sabaqta qoldanylatyn tehnologıa: Aqparattyq, oıyn tehnologıalary, túrtip alý strategıasy
Sabaqtyń kórnekiligi men jabdyǵy: Interaktıvti taqta, oqýlyqtaǵy Saqtar kartasy, jumbaq, tarıhı mozaıka, test, úlestirmeli tapsyrma, sózjumbaq, rebýs
Pánaralyq baılanys: Dúnıe júzi tarıhy, Georafıa, Qazaq tili men ádebıeti, Beıneleý óneri
Sabaqtyń barysy: İ Uıymdastyrý kezeńi
a) Oqýshylar men sálemdesip, túgeldeý
á) oqýshylardy sabaqqa tartý, qyzyǵýshylyǵyn oıatý maqsatynda psıhologıalyq daıyndyq:
- Otan.... Atameken.... Atajurt..... Tarıh ..... Bul – qulaqqa asqaq estiler asyl uǵymdar. Adam ómirge kelip, es jıip, etek jıa bastaǵan sátten óz Otanynyń tarıhyna den qoıa bastaıdy.... Bizdiń týǵan jerimiz Qazaqstan – halqymyzdyń ata – baba mekeni, ejelgi qonysy. Ata – babamyzdyń týyp, ómir súrgen, kindigi kesilgen keń jazıra jeri tarıhynyń paraǵyn
Saqtar – bizdiń babamyz,
Aqyl – oıly danamyz.
Tarıhı derek izdep biz,
Kóne dáýir tamyryn
Tereń izdep tabamyz, - degen óleń shýmaǵymen ashaıyq.
İİ. Úı tapsyrmasyn suraý: “Taza taqta” oıyny
Sózjumbaq sheshý «Temir dáýiri»
İİİ. Jańa sabaq:
Tarıhı mozaıka. Berilgen sózderden sóılem qura.
(Bizdiń elimizdiń tarıhynda temir dáýiri b.z.b. Úİİİ- Úİ ǵasyrlar aralyǵyn qamtıdy)
Rebýs sheshý (saq, úısin, ǵun)
İÚ. Sergitý sáti. “Oılan tap” jumbaq sheshý
Berilgen uıashyqtardy tańdaý arqyly uıashyqtarǵa jasyrylǵan jumbaqtardy sheshý kerek.
1 – uıashyq: Qadam bas alǵa súrinbeı,
Bolashaq kilti – bilimde.
Qandaı maǵyna beredi
“Saq” sózi parsy tilinde? («qudiretti erkekter»)
2- uıashyq: Araılap tańy atady,
Maýjyrap kúni batady.
Túıe sútin balmen teń,
Saqtar qalaı atady? (Shubat)
3- uıashyq: Basynan keshken shaqtardy
Tarıhshy tizip aqtardy
Kimder dep taǵy atady
Grek Gerodot saqtardy? (“masagetter”)
4- uıashyq: Bilimdi altynǵa teńedik,
Dostarǵa ashyq, keń edik.
Áıgili sýsyn jasaýshy,
Saqtardy kimder dep edik? («Haýmavarga»)
5- uıashyq: Aǵaǵa tynys ini edi,
Tarıh ótkenniń úni edi.
Saq áıeliniń erligin
Sıpattap bergen kim edi? («Ktesıı»)
6- uıashyq: Kógenge qulyn baılady,
Bes qarýdy da saılady.
Aıtyp bershi, qaı saqtar,
Aral men Syrdy jaılady? («Paradaraıa»)
Ú. Jańa sabaqty bekitý
1. Taqyryptyq test
1. Qazaqstanda eń alǵashqy paıda bolǵan taıpalyq odaqtar qalaı atalady?
A) Ǵundar
V) Úısinder
S) Qańlylar
D) Saqtar
E) Túrkiler
2. Myna taıpalardyń qaısysy "Azıalyq skıfter"atyna ıe boldy?
A) Qańlylar
V) Saqtar
S) Monǵoldar
D) Túrikter
E) Úısinder
3. Iran jazbalary saqtardy:
A) "Dala skıfteri"
V) "Azıalyq skıfter"
S) "Kúımeler"
D) "Kóshpeliler"
E) "Júırik atty týrlar" dep ataıdy.
4. Qaı saq taıpalary Jetisýdy mekendedi?
A) Masagetter
V) Haomovarga
S) Tıgrahaýda
D) Apasıaktar
E) Arımaspalar
5. Saq taıpalarynyń biri masagetter jaıly jazǵan grek tarıhshysy:
A) Strabon
V) Dıogen
S) Ptolomeı
D) Gerodot
E) Arıstotel
6. Saq taıpalar odaǵynyń joǵarǵy bıleýshisiniń tıtýlyn atańyz:
A) Patsha
V) Qaǵan
S) Han
D) Elteber
E) Gýrhan
7. Saq abyzdaryna qandaı tús tán?
A) Aq
V) Qyzyl
S) Kók
D) Jasyl
E) Sary
2. Betpe-bet suraqtary:
1- oqýshyǵa:
- Búgin qazaq halqynyń arǵy tegi bolǵan Qazaqstandy mekendegen tuńǵysh taıpalyq odaq – saqtar týraly ashyq sabaq ótildi. Sen bul sabaqtan qandaı maǵlumat aldyń?
- Saqtardyń Qazaqstanda ómir súrgen ýaqyty
- Saqtar qandaı taıpa eken?
2- oqýshyǵa:
- Saqtar týraly qandaı derekterden alyndy?
- Saq kósemderi týraly tarıhshylar ne aıtady?
- Áıelderi týraly Ktesıı ne dep jazdy?
3- oqýshyǵa:
- Saqtardy grekter qalaı ataǵan?
- Shoshaq bórikti saqtar Qazaqstannyń qaı jerlerin mekendegen?
- Saqtarǵa tán erekshelik
Úİ. “Túrtip alý” strategıasy (Taqyryptyń ishinen kezdesken sózder)
Paradaraıa saqtary – Teńizdiń arǵy jaǵyndaǵy saqtar – Qara teńizdiń soltústigi, Aral teńiziniń mańynda, Syrdarıa men Ámýdarıanyń tómengi aǵysynda mekendedi.
Tıgrahaýda saqtary – Shoshaq bórik kıetin saqtar – Syrdarıanyń orta aǵysy, Tán-SHanda, Jetisýda mekendedi.
Haýmavarga saqtary – Haoma sýsynyn daıyndaıtyn saqtar – Mýgrab ańǵaryn mekendedi.
Úİİ. Sabaqty qorytyndylaý.
Men búgingi sabaǵymyzdy myna ańyzben qorytyndylaǵym kelip otyr.
Zarına (Sara) – saq eliniń basqarýshysynyń qyzy. Saq zańy boıynsha eger qyz jaýynger ózin soǵysta kórsete almasa, onda ol qyz turmysqa shyǵa almaıdy degen qatań tártip bar.
Zarınanyń áskeri soǵys bolmaǵan ýaqytta únemi ań aýlaýdy ádetke aınaldyrady. Jaqyn mańda eshqandaı jyrtqysh ań bolmaǵandyqtan qyzdar únemi ańǵa shyǵyp, alysqa uzap júrdi. Qyzdar ózderi turatyn mekennen uzap ketip ań aýlaǵandy jaqsy kórip júrdi. Ústirt jerinde qulandardy aýlap búkil aýyldy etpen qamtyp otyrdy. Osyndaı bir ań aýlaýda Zarına óziniń jaýynger qyzdarynan bólek uzaqqa ketkenin ańǵarmaı qalady. Qulandy qýǵany sonshalyq qyzdardyń qaı tusta qalǵany Zarınaǵa belgisiz boldy. Osy jerde jaýdyń áskerine tap bolyp, Zarınany jaý áskeri artynan qýyp ustamaq bolady. Biraq Zarınanyń aty da ózi de berispeı uzaqqa shabady, saq batyrynsha kıingen Zarınanyń artynan Mıdıanyń jaýyngeri men patsha hanzadasy da artynan qýa jóneledi. Zarına aıaǵynan jaralanady. Mıdıa eliniń hanynyń uly, óz jaýyngerlerine ustaǵan batyrynyń basyn shabýdy buıyrady. Zarınanyń basyndaǵy bas kıimi jerge ushyp túskende, onyń shashy uzyn, óte sulý qyz ekenin kóredi. Osynsha áıel zatynyń erligine tań qalǵan Mıdıa hanzadasy, óz raıynan qaıtýyna májbúr bolady. Bul Medıanyń patshasynyń balasy jas hanzada Strıangeı bolatyn. Ol da óz áskerimen ań aýlaýǵa osy tusqa jaýyngerlerimen birge shyqqan bolatyn. Osy jerde ań aýlap júrgen Zarınaǵa kútpegen jerden kezdesedi. Mıdıa hanzadasy saq eliniń eń ádemi de, kórkem sulýyna ǵashyq bolady. Olar ekeýi tek osyndaı ań aýlaýda kezdesemiz dep ózderine ýáde beredi. Eki ǵashyq arasyndaǵy kezdesý eki el, saq eli men Mıdıa eliniń aýyz birlikke kelýine, beıbit ómir súrýine sebepshi bolady. Zarına men Strıangeı bir-birine ant berip eki eldi beıbit ustaýǵa ýáde beredi.
Zarına saq patshasynyń qyzy bolǵandyqtan memlekettik bılikke aralasýǵa tolyq qaqysy bar bolatyn. Al kúıeýi Mórmór tek áskerbasy bolǵandyqtan onyń ámiri tek qol astyndaǵy áskerine ǵana jetetin. Oǵan eldiń tynyshtyǵy unamady. Sondyqtan saq dalasynyń syrtynda Zarına men tildesýge kelgen Strıangeıdi qapylysta qolǵa túsiredi. Soǵysýǵa daıyn tursa da, Strıangeı Zarınaǵa bergen ýádesinde turyp, eki eldi qyrǵynǵa ushyratpaý úshin óz áskerin keri qaıtarýǵa buıryq beredi. Tutqynǵa túsken Stıangeıdi kórip, Zarına qatty ýaıymdaıdy. Zarına jigittiń erligine rıza bolyp, Mórmórge Mıdıanyń adal, erjúrek hanzadasynyń ómirin men úshin qı dep ótinedi. Sen onymen soǵysyp maıdanda jeńgen joqsyń, raıyńnan qaıt, elimizdiń basyna qasiret ákelme dep Zarına ótinish aıtady.
Biraq Mórmór bul kelisimge qarsy bolady. Zarına sen hannyń buıryǵy boıynsha qan sasyǵan oljany oılasań, men eldiń bereke birligin, ana men balanyń kóz jasyna oılap turmyn, raıyńnan qaıt - deıdi. Biraq Mórmór kelispeı qanjaryn sýyryp alyp, Strıangeıge umtylady, Zarına ózin qorǵaıtyn jasaqtaryna Mórmórdi ustaýdy buıyrady, osy jerde Mórmór qaza bolady. Zarına: “- Búkil bir eldi qansyratyp, maǵynasyz soǵysta qurban bolǵannan góri, ózin ustaı almaıtyn doly áskerbasynyń qazasy áldeqaıda jeńil. Ol meniń kúıeýim, biraq elimniń amandyǵy men úshin odan da qymbat! Medıanyń hanzadasyn bosatyńdar!” deıdi.
Hanzada eline keterde “adal mahabbatymyzdyń belgisi bolsyn, eki patshalyqty biriktirip, bir el bolaıyq, qosylaıyq” deıdi.Biraq Zarına: “Sen ekeýmiz qosyla almaımyz. Sebebi, men saǵan turmysqa shyqsam, sen – han, men hanym bolamyn. Menimen qosa elim de saǵan baǵynyshty bolady. Sondyqtan jeke basymnyń baqytyn elimniń erkindigimen aıyrbastaı almaımyn. Mahabbattan da kúshti nárse bar, ol – elimniń táýelsizdigi” degen eken. Halqy úshin baqytynan bas tartqan saq qyzy Zarına biz úshin arýlardyń táńirisi de tákappary da, úlgisi de bolady, bola da bermek! Keshegi Uly Otan soǵysy jyldaryndaǵy Álıa men Mánshúk, 1986 jylǵy jeltoqsan oqıǵasyndaǵy Sábıra men Lázzattardy Osy Zarınanyń urpaǵy dep kim aıtpaıdy?
Úİİİ. Baǵalaý.
Sabaqqa belsene qatysqan oqýshylardy baǵalaý
İH. Úıge tapsyrma: §14-ti oqyp kelý. Gerodot pen Strabon jaıly málimet
jınap kelý
Qarǵaly aýyly, №241 Q. Ábdiqadyrov atyndaǵy orta mekteptiń
tarıh pániniń muǵalimi Qudıarova Zada Rızaqyzy
Synyby: 6
Páni: Ejelgi Qazaqstan tarıhy
Sabaqtyń taqyryby: Saqtardyń mekendegen jeri. Saq qoǵamy
Sabaqtyń maqsaty: a) Saqtar týraly alǵashqy derektermen tanystyrý, mekendegen orny, qoǵamdyq qurylysy jaıly qosymsha materıaldardy paıdalana otyryp áńgimeleý;
á) Oqýshylardyń tarıhı bilimderin tolyqtyrý, oı – órisin damytý, sóıleý qabiletin, óz betimen jumys jasaý daǵdysyn damyta otyryp pánge degen qyzyǵýshylyqtaryn arttyrý;
b) Oqýshylardy óz eliniń tarıhı qundylyqtaryn qurmetteýge úıretý, elin, jerin súıetin otansúıgish, daryndy urpaq tárbıeleý.
Sabaqtyń túri: Aqparattyq sabaq
Sabaqtyń ádisi: Túsindirý, suraq-jaýap, testpen jumys, betpe-bet suraqtary
Sabaqta qoldanylatyn tehnologıa: Aqparattyq, oıyn tehnologıalary, túrtip alý strategıasy
Sabaqtyń kórnekiligi men jabdyǵy: Interaktıvti taqta, oqýlyqtaǵy Saqtar kartasy, jumbaq, tarıhı mozaıka, test, úlestirmeli tapsyrma, sózjumbaq, rebýs
Pánaralyq baılanys: Dúnıe júzi tarıhy, Georafıa, Qazaq tili men ádebıeti, Beıneleý óneri
Sabaqtyń barysy: İ Uıymdastyrý kezeńi
a) Oqýshylar men sálemdesip, túgeldeý
á) oqýshylardy sabaqqa tartý, qyzyǵýshylyǵyn oıatý maqsatynda psıhologıalyq daıyndyq:
- Otan.... Atameken.... Atajurt..... Tarıh ..... Bul – qulaqqa asqaq estiler asyl uǵymdar. Adam ómirge kelip, es jıip, etek jıa bastaǵan sátten óz Otanynyń tarıhyna den qoıa bastaıdy.... Bizdiń týǵan jerimiz Qazaqstan – halqymyzdyń ata – baba mekeni, ejelgi qonysy. Ata – babamyzdyń týyp, ómir súrgen, kindigi kesilgen keń jazıra jeri tarıhynyń paraǵyn
Saqtar – bizdiń babamyz,
Aqyl – oıly danamyz.
Tarıhı derek izdep biz,
Kóne dáýir tamyryn
Tereń izdep tabamyz, - degen óleń shýmaǵymen ashaıyq.
İİ. Úı tapsyrmasyn suraý: “Taza taqta” oıyny
Sózjumbaq sheshý «Temir dáýiri»
İİİ. Jańa sabaq:
Tarıhı mozaıka. Berilgen sózderden sóılem qura.
(Bizdiń elimizdiń tarıhynda temir dáýiri b.z.b. Úİİİ- Úİ ǵasyrlar aralyǵyn qamtıdy)
Rebýs sheshý (saq, úısin, ǵun)
İÚ. Sergitý sáti. “Oılan tap” jumbaq sheshý
Berilgen uıashyqtardy tańdaý arqyly uıashyqtarǵa jasyrylǵan jumbaqtardy sheshý kerek.
1 – uıashyq: Qadam bas alǵa súrinbeı,
Bolashaq kilti – bilimde.
Qandaı maǵyna beredi
“Saq” sózi parsy tilinde? («qudiretti erkekter»)
2- uıashyq: Araılap tańy atady,
Maýjyrap kúni batady.
Túıe sútin balmen teń,
Saqtar qalaı atady? (Shubat)
3- uıashyq: Basynan keshken shaqtardy
Tarıhshy tizip aqtardy
Kimder dep taǵy atady
Grek Gerodot saqtardy? (“masagetter”)
4- uıashyq: Bilimdi altynǵa teńedik,
Dostarǵa ashyq, keń edik.
Áıgili sýsyn jasaýshy,
Saqtardy kimder dep edik? («Haýmavarga»)
5- uıashyq: Aǵaǵa tynys ini edi,
Tarıh ótkenniń úni edi.
Saq áıeliniń erligin
Sıpattap bergen kim edi? («Ktesıı»)
6- uıashyq: Kógenge qulyn baılady,
Bes qarýdy da saılady.
Aıtyp bershi, qaı saqtar,
Aral men Syrdy jaılady? («Paradaraıa»)
Ú. Jańa sabaqty bekitý
1. Taqyryptyq test
1. Qazaqstanda eń alǵashqy paıda bolǵan taıpalyq odaqtar qalaı atalady?
A) Ǵundar
V) Úısinder
S) Qańlylar
D) Saqtar
E) Túrkiler
2. Myna taıpalardyń qaısysy "Azıalyq skıfter"atyna ıe boldy?
A) Qańlylar
V) Saqtar
S) Monǵoldar
D) Túrikter
E) Úısinder
3. Iran jazbalary saqtardy:
A) "Dala skıfteri"
V) "Azıalyq skıfter"
S) "Kúımeler"
D) "Kóshpeliler"
E) "Júırik atty týrlar" dep ataıdy.
4. Qaı saq taıpalary Jetisýdy mekendedi?
A) Masagetter
V) Haomovarga
S) Tıgrahaýda
D) Apasıaktar
E) Arımaspalar
5. Saq taıpalarynyń biri masagetter jaıly jazǵan grek tarıhshysy:
A) Strabon
V) Dıogen
S) Ptolomeı
D) Gerodot
E) Arıstotel
6. Saq taıpalar odaǵynyń joǵarǵy bıleýshisiniń tıtýlyn atańyz:
A) Patsha
V) Qaǵan
S) Han
D) Elteber
E) Gýrhan
7. Saq abyzdaryna qandaı tús tán?
A) Aq
V) Qyzyl
S) Kók
D) Jasyl
E) Sary
2. Betpe-bet suraqtary:
1- oqýshyǵa:
- Búgin qazaq halqynyń arǵy tegi bolǵan Qazaqstandy mekendegen tuńǵysh taıpalyq odaq – saqtar týraly ashyq sabaq ótildi. Sen bul sabaqtan qandaı maǵlumat aldyń?
- Saqtardyń Qazaqstanda ómir súrgen ýaqyty
- Saqtar qandaı taıpa eken?
2- oqýshyǵa:
- Saqtar týraly qandaı derekterden alyndy?
- Saq kósemderi týraly tarıhshylar ne aıtady?
- Áıelderi týraly Ktesıı ne dep jazdy?
3- oqýshyǵa:
- Saqtardy grekter qalaı ataǵan?
- Shoshaq bórikti saqtar Qazaqstannyń qaı jerlerin mekendegen?
- Saqtarǵa tán erekshelik
Úİ. “Túrtip alý” strategıasy (Taqyryptyń ishinen kezdesken sózder)
Paradaraıa saqtary – Teńizdiń arǵy jaǵyndaǵy saqtar – Qara teńizdiń soltústigi, Aral teńiziniń mańynda, Syrdarıa men Ámýdarıanyń tómengi aǵysynda mekendedi.
Tıgrahaýda saqtary – Shoshaq bórik kıetin saqtar – Syrdarıanyń orta aǵysy, Tán-SHanda, Jetisýda mekendedi.
Haýmavarga saqtary – Haoma sýsynyn daıyndaıtyn saqtar – Mýgrab ańǵaryn mekendedi.
Úİİ. Sabaqty qorytyndylaý.
Men búgingi sabaǵymyzdy myna ańyzben qorytyndylaǵym kelip otyr.
Zarına (Sara) – saq eliniń basqarýshysynyń qyzy. Saq zańy boıynsha eger qyz jaýynger ózin soǵysta kórsete almasa, onda ol qyz turmysqa shyǵa almaıdy degen qatań tártip bar.
Zarınanyń áskeri soǵys bolmaǵan ýaqytta únemi ań aýlaýdy ádetke aınaldyrady. Jaqyn mańda eshqandaı jyrtqysh ań bolmaǵandyqtan qyzdar únemi ańǵa shyǵyp, alysqa uzap júrdi. Qyzdar ózderi turatyn mekennen uzap ketip ań aýlaǵandy jaqsy kórip júrdi. Ústirt jerinde qulandardy aýlap búkil aýyldy etpen qamtyp otyrdy. Osyndaı bir ań aýlaýda Zarına óziniń jaýynger qyzdarynan bólek uzaqqa ketkenin ańǵarmaı qalady. Qulandy qýǵany sonshalyq qyzdardyń qaı tusta qalǵany Zarınaǵa belgisiz boldy. Osy jerde jaýdyń áskerine tap bolyp, Zarınany jaý áskeri artynan qýyp ustamaq bolady. Biraq Zarınanyń aty da ózi de berispeı uzaqqa shabady, saq batyrynsha kıingen Zarınanyń artynan Mıdıanyń jaýyngeri men patsha hanzadasy da artynan qýa jóneledi. Zarına aıaǵynan jaralanady. Mıdıa eliniń hanynyń uly, óz jaýyngerlerine ustaǵan batyrynyń basyn shabýdy buıyrady. Zarınanyń basyndaǵy bas kıimi jerge ushyp túskende, onyń shashy uzyn, óte sulý qyz ekenin kóredi. Osynsha áıel zatynyń erligine tań qalǵan Mıdıa hanzadasy, óz raıynan qaıtýyna májbúr bolady. Bul Medıanyń patshasynyń balasy jas hanzada Strıangeı bolatyn. Ol da óz áskerimen ań aýlaýǵa osy tusqa jaýyngerlerimen birge shyqqan bolatyn. Osy jerde ań aýlap júrgen Zarınaǵa kútpegen jerden kezdesedi. Mıdıa hanzadasy saq eliniń eń ádemi de, kórkem sulýyna ǵashyq bolady. Olar ekeýi tek osyndaı ań aýlaýda kezdesemiz dep ózderine ýáde beredi. Eki ǵashyq arasyndaǵy kezdesý eki el, saq eli men Mıdıa eliniń aýyz birlikke kelýine, beıbit ómir súrýine sebepshi bolady. Zarına men Strıangeı bir-birine ant berip eki eldi beıbit ustaýǵa ýáde beredi.
Zarına saq patshasynyń qyzy bolǵandyqtan memlekettik bılikke aralasýǵa tolyq qaqysy bar bolatyn. Al kúıeýi Mórmór tek áskerbasy bolǵandyqtan onyń ámiri tek qol astyndaǵy áskerine ǵana jetetin. Oǵan eldiń tynyshtyǵy unamady. Sondyqtan saq dalasynyń syrtynda Zarına men tildesýge kelgen Strıangeıdi qapylysta qolǵa túsiredi. Soǵysýǵa daıyn tursa da, Strıangeı Zarınaǵa bergen ýádesinde turyp, eki eldi qyrǵynǵa ushyratpaý úshin óz áskerin keri qaıtarýǵa buıryq beredi. Tutqynǵa túsken Stıangeıdi kórip, Zarına qatty ýaıymdaıdy. Zarına jigittiń erligine rıza bolyp, Mórmórge Mıdıanyń adal, erjúrek hanzadasynyń ómirin men úshin qı dep ótinedi. Sen onymen soǵysyp maıdanda jeńgen joqsyń, raıyńnan qaıt, elimizdiń basyna qasiret ákelme dep Zarına ótinish aıtady.
Biraq Mórmór bul kelisimge qarsy bolady. Zarına sen hannyń buıryǵy boıynsha qan sasyǵan oljany oılasań, men eldiń bereke birligin, ana men balanyń kóz jasyna oılap turmyn, raıyńnan qaıt - deıdi. Biraq Mórmór kelispeı qanjaryn sýyryp alyp, Strıangeıge umtylady, Zarına ózin qorǵaıtyn jasaqtaryna Mórmórdi ustaýdy buıyrady, osy jerde Mórmór qaza bolady. Zarına: “- Búkil bir eldi qansyratyp, maǵynasyz soǵysta qurban bolǵannan góri, ózin ustaı almaıtyn doly áskerbasynyń qazasy áldeqaıda jeńil. Ol meniń kúıeýim, biraq elimniń amandyǵy men úshin odan da qymbat! Medıanyń hanzadasyn bosatyńdar!” deıdi.
Hanzada eline keterde “adal mahabbatymyzdyń belgisi bolsyn, eki patshalyqty biriktirip, bir el bolaıyq, qosylaıyq” deıdi.Biraq Zarına: “Sen ekeýmiz qosyla almaımyz. Sebebi, men saǵan turmysqa shyqsam, sen – han, men hanym bolamyn. Menimen qosa elim de saǵan baǵynyshty bolady. Sondyqtan jeke basymnyń baqytyn elimniń erkindigimen aıyrbastaı almaımyn. Mahabbattan da kúshti nárse bar, ol – elimniń táýelsizdigi” degen eken. Halqy úshin baqytynan bas tartqan saq qyzy Zarına biz úshin arýlardyń táńirisi de tákappary da, úlgisi de bolady, bola da bermek! Keshegi Uly Otan soǵysy jyldaryndaǵy Álıa men Mánshúk, 1986 jylǵy jeltoqsan oqıǵasyndaǵy Sábıra men Lázzattardy Osy Zarınanyń urpaǵy dep kim aıtpaıdy?
Úİİİ. Baǵalaý.
Sabaqqa belsene qatysqan oqýshylardy baǵalaý
İH. Úıge tapsyrma: §14-ti oqyp kelý. Gerodot pen Strabon jaıly málimet
jınap kelý
Nazar aýdaryńyz! Jasyryn mátindi kórý úshin sizge saıtqa tirkelý qajet.
You Might Also Like
