InfoHub Logo

— Ustaı turshy mynany, — ol kesteli sáýkeleni qolyma ustatty, — nedegen aýyr edi, moınym talyp ketti ǵoı, — ol kúldi, — shashymdy jóndep alaıynshy.

Sosyn shashymen áýre bolyp, mańdaıynan jelkesine deıin qolymen ýystaı tarap, qos burymynyń túbin bekemdep túıip qoıdy. Kólik ishi endi ǵana qońyrsalqyn kúıge enip kele jatty, ol eki óńirin jelpip, salqyn aýadan rahattanǵandaı boldy. Iyǵyma basyn qoıyp álde bir áýendi yńyldap aıta bastady. Onyń ıyǵymdy jastanǵan basynan da júreginiń qaǵysyn sezingendeı boldym, álde bul óz júregimniń qaǵysy bolar. Oń qolymdy kóterip, ıyǵynan syıpap baýyryma qaraı aqyryn ǵana tartyp, qushaǵyma bastym. Ol basyn ıyǵymnan syrǵytyp, keýdeme, odan tizeme qoıdy.

— Sharshadyń ba, botam? — dedim báseń únmen qulaǵyna erinimdi taqap.

— Azdap, kablýktan aıaǵym aýyryp ketti, kóılek te yńǵaısyz júrgenge.

— Bir-aq kún ǵoı, shyda, — dep taǵy da báseń sybyrladym.

— İmihim...

Qulaq túbinen jaǵymdy átir ıisi ańqıdy. Emirenip ıiskep qoıdym.

— Ne boldy-áı, úzilip ólip barasyń ǵoı jurttyń kózinshe, toı bitkenshe shydaı tur endi, — jigit joldas dosym qaǵytqanyna máz bop syǵyraıa kúldi.

Gúlim basyn kóterip tiktelip otyrdy. Men sarań ǵana kúlgen boldym. «Osynyń áziliniń qopalyn-aı» dedim ishimnen.

Lımýzın keshki shapaq astynda kóshelerdi artqa tastap baıaý júrip kele jatyr. Dosym qyz joldaspen áldene dep qaljyńdasa otyryp, bokal toly shampandy maǵan qaraı usyndy:

— Búgingi qýanyshyń, mańdaıǵa jazǵan baqytyń úshin, osy ǵajap sát úshin alyp qoıalyq!

Kelesi sátte kezek-kezek tost aıtysyp, jeńil-jelpi áńgimege kóshtik.

Áńgimeniń ishinde otyrsam da ózge álemde júrgendeı, ózgeshe kúıde qaldym. Osynyń bári tús sekildi ótip jatqandaı. Tańǵy serýennen bastap kóńilim tolqýmen boldy. Qaıda barsam da aqyry joq bir oıdyń qushaǵyna shomdym da júrdim.

Áredik Gúlimniń júzin baǵam, qýanyshty sekildi, baqytty sekildi. Sol qýanyshtyń tasasynan álde bir alańdaý men sharshaýdyń izin de ańdaımyn. Ne úshin alańdaıdy eken? Toı qalaı ótedi dep pe, álde jat jurtqa kelgenine me? «Áıel, jar» degen sózdiń salmaǵynan ba? Álde menen qorqa ma? Menen nege qorqady?

Biraq bul suraqtyń jaýaby ózime túsinikti sezildi. Olaı bolatyny — osy suraqty ózim oılap taýyp otyrǵannan shyǵar, al bul oıdyń aqıqat bolýy da ǵajap emes...

Alǵash tanysqan sát qalaı edi? Birden unamaǵan sekildi? Ondaǵy Gúlim men bul Gúlim eki basqa adam syndy. Keıingi mineziniń jaılylyǵy áýelgi enjarlyǵymdy ózge arnaǵa burǵandaı. Bir-eki aı ǵana syrlastyqtan keıin úılengim keletinin aıttym. İshteı sonshama tolqyp tursam da, syrttaı baıypty, sabyrly beınede jetkizdim. Ol meniń kózime uzaq qarady, bálkim shyndyq izdedi. Tapqan da sekildi, álde ózin taptym dep sendirdi. Bir-eki kún oılanǵan boldy, «ıá» deıtinin bilip turyp, men de sabyrsyzdana kútken boldym. Aqyry sol sát jetti, «Taǵdyryńa buıyrtqan jan men ekenine shyn senimdisiń be?», — dedi. Bul suraqtyń bolatyny maǵan aıan edi, barynsha senimdi, nyq daýyspen: «Iá, ekeýimizdi beıishte solaı bekitken, bul bizdiń taǵdyr, men soǵan senemin!» — dedim.

Osylaı bizdiń qatynas alǵa qaraı ozyp, damı tústi. Men ara-tura aralasyp, kezdesip júrgen qyzdardyń bárinen bezdim, ol burynǵy ǵashyǵyn umytqanyn aıtty. Osynyń bári shyn-jalǵany belgisiz kúrdeli kúıde ótip jatty. Ol meniń telefonyma qaraýdan qorqyp júrdi, men odan «súıem seni» degen sózdi estýden qashtym, shynaıy shyqpaıtyndaı kórindi. Ystyq súıis pen aımalasý kezinde baıaý ǵana sybyrmen aıttyq ol sózderdi. Sol sátte ǵana bir tutas dene bolýǵa barynsha tyrystyq. Al tánniń qyzýy qaıtqan soń alystaǵy álde kim tárizdi kóńil-kúı bıledi. Soǵan qaramastan biz aqyry úılendik.

Búgin túske taqaǵanda meshitke neke qıdyrýǵa bardyq. Kólikten túsip meshit qabyrǵasyna jetkende sanamda «otbasy», «ómirlik jar» degen uǵymdar qaıta-qaıta jańǵyra berdi. Týra sol sátten bastap úılenýdiń salmaǵyn sezine bastaǵandaı boldym. Buryn oılandyrmaǵandaı, tosyn kelgendeı oılar shyrmap aldy. Imamnyń aldynda otyrǵan sátte de osy bir túpsiz oıdan uzap kete almadym. Bir jaq buryshta álde bir jaǵymdy, tunyq daýysty jas shákirt quran súrelerin daýystaı oqydy. Onyń daýsy akýstıkasy joǵary, kúmbezi keń ári bıik meshit ishinde kelesi bir buryshta otyrǵan bizge sondaı jumsaq jáne maıda jetip turdy. Óńinen alańdaý men tolqý baıqalyp turǵan Gúlim ımamnyń ár sózin kókeıine uıalatyp otyrǵandaı. Kenet kúlkim keldi, biraq ózimdi ustap qaldym. Osydan keıin jeńildep qalǵandaı sezindim. Imamnyń jetekshiligimen kálıma aıtyp, ant sóderin aıtyp, ant sýyn ishtik. Munyń bári kezekti resmı jınalys tárizdi eshbir sezinýsiz óte shyqty.

Meshitten shyqqan soń dosymnyń qalǵyp ketkenin aıtysyp, bir kúlisip aldyq. Ásirese Gúlimniń kúlgeni meni odan ármen jadyratty. Biraq bunyń ózi az ǵana sátke sozylǵandaı boldy. Meni qaıtadan aýyr oılar basyp aldy.

Qalanyń kórikti jerlerine baryp sýretke tústik. Ár sýret saıyn kúlip túsý kerek boldy, bunyń bári meni qur sharshatty. Al onyń júzinen osy sátte ǵana ynta baıqadym. Barynsha ádemi kórinýge tyrysyp, sáýkelesiniń úkisi bulǵańdap, fotograftyń ár sátin qur jibermedi. Osynyń bárin ne úshin jasaıdy ekenbiz degen oı keldi. Jurt jappaı solaı isteıtini úshin be? Álde fotoǵa qarap eske alyp otyrýǵa ma? Al eske alatyndaı qyzyqty sátti taǵy sezine almaı áýre boldym. Osynyń bári múmkin anaý «Ońǵa, solǵa, jymısańyzshy...» dep zyr júgirip júrgen, arýaqqa teri qaptaı salǵandaı-aq kórki bar, aryq fotografqa qana kerek sekildi. Osyny oılaǵan sátte taǵy bir ret jymıyp, «kóńildi foto» jasaýǵa múmkindik berdim...

Kólik toıhananyń janyna kelip toqtady. Iesine rahmet aıtyp, aqysyn berip jolǵa saldym. Gúlim aýyr sáýkeleni qaıta qolyna ustap alypty, kóıleginiń etegin qolymen demep toıhananyń baspaldaǵynan qyz joldaspen birge kóterilip barady. Osy kóriniske biraz únsiz qarap turdym, bul onyń ómirdiń ózge bir satysyna kóterilgen sátiniń belgisi sekildi kórindi. Dosym temeki tutatty:

— Kóńil-kúı qalaı? Qobaljyp tursyń ba, qaqpanǵa tústim dep, a?

Bul kezde toıǵa kelip jatqan biraz dostar da jınalyp qalypty:

— Qusyń qutty bolsyn ı!

— Toı qutty bolsyn, baýyrym!

— Kep qaldyq toıyń dep, qýanyshyń dep, — desip quttyqtap, aman-sálem jasasyp jatty. Sonaý kókjıek qanǵa malǵandaı qyp-qyzyl araıǵa shomyp, kún batyp barady. Syrǵyǵan ýaqyt, jyljyǵan ómir — men de eseıippin. Tipti osy bir kúnde ǵana eseıgen sekildimin.

Iá, endi ómirdiń basqa satysy bastaldy. Menen góri Gúlimge onyń salmaǵy álde qaıda aýyr ekenin ishteı sezinip turdym.

«Toı bastaldy» desti. Toı jyrymen birge Gúlimdi jetekteı zalǵa kirdim. Sodan ári betashar bastaldy. Men eki adym shegindim de, eki jeńgem kelip ony qoltyqtaı qatarlasa qaldy. Basyndaǵy sáýkeleniń úkisi baıaý qozǵaldy. Adaldyq, tazalyq belgisindeı ásem sáýkele. Sonymen birge men onyń ıyǵynyń sál qýsyrylyp dir ete qalǵanyn da baıqadym. Meniń júregimniń túkpirinde de álde bir narse dúr silkindi. Kózimdi taǵy sáýkelege saldym, ol ár sálem salǵan saıyn sáýkeleniń úkisi jel qozǵaǵan aǵashtaı bulǵaqtady. Birde tipti aýyr sáýkele tars etip jerge qulap túserdeı kórindi. Úkisi bulǵaqtaǵan saıyn sanamdaǵy bir oıdy yrǵaı túskendeı boldy. Osy sát men ózimnen: «Ony súıesiń be?» dep suradym. Al toı bastalyp ketti...

---