InfoHub Logo

Maqsaty: mektepke deıingi jastaǵy balalardyń sensorlyq tárbıesi jóninde ata - analardyń oılaryn keńeıtý jáne nyǵaıtý.
Mindetteri:
● ata - analardy balalardyń zattardyń sensorlyq qasıetterine zeıinderin aýdaratyn, birkelki nysanalardyń kólemi, pishini, túsi boıynsha uqsastyqtary men aıyrmashylyqtaryn anyqtaýdyń qarapaıym joldaryn qalyptastyratyn, sensorlyq damýyna yqpal etetin dıdaktıkalyq oıyndarmen tanystyrý;
● oıyn - praktıkýmnyń taqyryby boıynsha ata - analardyń pedagogıkalyq tájirıbesin belsendirý;
● otbasy men pedagogıkalyq ujymnyń qarym - qatynasyn nyǵaıtý.
Ótkizý ádisi: oıyn - praktıkým.
Qatysýshylar: ata - analar, tárbıeshiler.

Ótkizý jospary:
Kirispe kezeńi:
- máselege kirispe;
- problemalyq jaǵdaıat týdyrý.
Negizgi kirispe: Stansıalarǵa poezben saıahat jasaý arqyly oıyn.
Qorytyndy bólim:
- oıyn - praktıkýmnyń sheshimin shyǵarý;
- refleksıa.

Ótý barysy:
Ázirlik kezeńi.
- Sensorlyq tárbıege arnalǵan dıdaktıkalyq oıyndar men posobıalardy daıyndaý.
- Praktıkýmnyń taqyryby boıynsha usynystardy jınaqtaý jáne bezendirý.
- «Mektepke deıingi jastaǵy balalardyń sensorlyq tárbıesi men damýy» atty keńes ázirleý.
- «Túısik jáshigin» jáne onyń ishine salatyn zat ázirleý.
- Kórneki aqparattardy bezendirý: dáıeksózder ázirleý.
- Mýzyka ázirleý.
Uıymdastyrý kezeńi.
- Sensorlyq tárbıege baılanysty kórme ázirleý
/ ádebıetter, oıynshyqtar, dıdaktıkalyq oıyndar men posobıalar/
- Oıyn - praktıkýmnyń ótkizý orny men kerekti qural - jabdyqtardy daıyndaý.

Kirispe kezeńi.
- Qaıyrly kún, qurmetti ata - analar! Bizder sizdermen kezdesip otyrǵanymyzǵa qýanyshtymyz. Ýaqyt taýyp oıyn - praktıkýmǵa kelgenińizge rahmet. Balalarymyzdyń balalyq shaǵy baqytty bolý úshin, olardyń ómirinde oıyn negizgi oryn alý qajet. Balalyq shaqta balada oıynǵa degen qajettilik bolady.. Sondyqtan, sol qajettilikti qanaǵattandyrý qajet, sebebi bala oınaı júrip ómirdi tanı bastaıdy.

«Oıyn balanyń búkil ómirine áser etedi. Bul qushtarlyq, ony qanaǵattandyrý qajet. Bala ómirin sol oıynmen sýsyndatý kerek, sebebi onyń ómiri - oıyn» A. S. Makarenko.
Kishkentaı balalar – súıkimdi, baqytty neshe túrli oqıǵalarǵa tap bolyp, ómirdi tanıtyn tentekter. Olar ózderiniń ashqan jańalyqtaryn bireýmen bóliskisi keledi, olar ózderi jaqsy kóretin adamdar bolyp tabylady. Biraqta, ákesi jumysta, anasy úıdiń jumysynan bosamaıdy, balasyna ýaqyty bolmaıdy. Soǵan qaramaı, ata - analar ýaqyt bólip, balasymen oınap, sóılesip, oǵan birdeńe úıretý kerek. Búgin bizder sizdermen ózderimizdiń balalarmen jumystaný kezinde jınaqtaǵan is - tájirıbemizben bólisip, balalarmen oınaıtyn sensorlyq dıdaktıkalyq oıyndar týraly áńgimelesemiz jáne sol oıyndardy úıde de oınaýǵa bolatyny týraly keńes beremiz. Osy kezdesýimizdi dástúrli emes, Sensorıka álemine oıyn - saıahat retinde ótkizemiz. Biraqta aldymenen, sensorlyq tárbıe ne ekendigimizdi eske túsirip alaıyq.
Balanyń balabaqshada, mektepte, odan qalsa óskende eńbektengen kezinde de, sensorlyq, sensomotorlyq damýy aqyl - oı damýyna fýndament bolyp tabylatyny psıholog mamandar dáleldegen.

Bala ómirinde ár - túrli pishin, tús, zattardyń /oıynshyqtar men úı ishindegi zattar /ár - túrli qasıetterimen kezdesedi. Ár bala olarmen kezdesken kezde ony ózinshe qabyldaıdy. Sol qabyldaý jyldam, úlkenderdiń pedagogıkalyq basqarýsyz júredi, biraqta ol sapasyz bolady. Osy jerde oǵan sensorlyq tárbıe kómekke keledi - ol tárbıe bir baǵytta josparly balany adamzattyń sensorlyq mádenıetimen tanystyrady.
Ár bir jasta sensorlyq tárbıeniń óz maqsat, mindetteri bolady, solar arqyly sensorlyq mádenıettiń naqty bir bóligi qalyptasady. Bala eki - úsh jasta tústi, pishindi, ár bir zattyń ereksheligin aıyra bilý qajet, negizgi ár túrli túster men pishinder jáne eki zattyń kólemi týraly túsinikter jınaqtalý kerek.

Al tórt jasynan bastap balada sensorly etalon qalyptasady.
- Siz «sensorly etalon» degen ne ekenin bilesiz be?
Sensorly etalon – ol túster, geometrıalyq pishinder, birneshe zattardyń qasıetteri men kólemderi týraly turaqty, sózdik qorynda bekitilip qoldanylatyn túsinikter.
Jaıyraq balany túrli tústermen, geometrıalyq pishinderdiń nusqalarymen ár túrli kólemdegi, kóp sandy zattarmen tanystyrǵan jón. Sensorlyq etalonnyń qalyptasýymen qatar, balalarǵa zattardy zertteý ádisterin úıretý qajet: mysaly, zatty túsi men pishinine qaraı toptastyrý, baǵytymen qarap shyǵyp, onyń túrin sıpattaý jáne de odan da qıyn kózqyraǵylyǵy qajet is - áreketter oryndatý.

Osyndaı tapsyrmalar negizinde dıdaktıkalyq oıyndar men jattyǵýlardyń júıesi jasalynǵan. Balalarǵa arnalǵan sensorlyq dıdaktıkalyq oıyndardyń negizgi baǵyty – ár túrli sensorly is - tájirıbe jınaqtaǵan soń, ony oqytý men tárbıeleýdiń kelesi kezeńinde paıdalaný: sýret, qurastyrý UOİÁ - de, sol jınaqtalǵan is - tájirıbeler ár - túrli jaǵdaıattarda, kúndelikti ómirde paıdasyn tıgizedi.
- Sizder balalaryńyzben otbasy jaǵdaıynda qandaı dıdaktıkalyq sensorlyq oıyndar oınaısyńdar? Bolsa, baldaryńyzben qalaı oınaısyńdar? Sol oıyndar baldaryńyzǵa nege úıretedi?
/Ata - analardyń pikirleri tyńdalady/

- Dıdaktıkalyq oıyndar ótkizgen kezde tárbıeshi balabaqshada, al ata - ana úıde balaǵa qysqa - nusqa túsindirip, oryndaıyn dep otyrǵan tapsyrmasynan alańdatpaý qajet. Eresekterge baladan mindetti túrde este saqtap alýdy jáne túster men pishinniń ózinshe aıtýdy talap etpeý kerek.
Bul jerde, mańyzdy - balanyń tapsyrmany belsendi oryndaǵany, olardyń qasıetterin eskere otyryp, sebebi oıyn prosesinde sol zattardyń qasıetteri jóninde oılar men túsinikter paıda bolyp, jınaqtalady.
Problemalyq jaǵdaıat týdyrý.
«Ne? Qaıda? Qashan?»tele peredachanyń mýzykasy oınalady, ata - analar aldyna «Túısik jáshigi» kórsetiledi.

- Sizderdiń aldaryńyzda problemalyq jaǵdaıat týyndady - sizder «Túısik jáshigi» ishinde túısik arqyly ne bar ekendigin tabý kereksiz.
Úsh ata - anaǵa jáshik ishinde túısik arqyly ne bar ekendigin tabý usynylady. Ata - analar qoldaryn salyp zatty ustap qaraıdy. Olardyń talqylaǵan usynystary qabyldanady.
- Sizder qıyn jaǵdaıatqa tap boldyńyz. Ondaı jaǵdaı kóbinese, adam sharshap, qorqyp, qozyp, álde beımálim obektpen kezdeskende bolady. Balany týǵanynan bastap neshe túrli zattar men qubylystar qorshaıdy, olar ártúrli qasıetter men sapalardan turady. Qorshaǵan orta týraly túsiniktterdi qalyptastyrý prosesterin jeńildetý úshin balany negizgi aqyl - oı is - áreketteri men qabyldaý erejelerin oryndatýǵa úıretý qajet.

- Búgin bizder sizderge bala keıpine aınalyp, balanyń jolyn ótýge usynys bildiremiz.
Mektepke deıingi jastaǵy balalardyń sensorlyq damýy, sensorlyq etalondarynyń meńgerýi úshin jasalynǵan dıdaktıkalyq oıyndar, posobıalarmen tanysasyzdar. Master - klass arqyly sizder kerek emes materıaldardan dıdaktıkalyq oıyndardy jasaý joldaryn jáne dástúrden tys sýret salý ádis - tásilderge úırenesizder. Sońynda, sizder, myna jáshik ishinde ne bar ekenin tabý kereksiz.
Sizder kishkentaı baldardyń ata - analarysyz, barlyq balalar oınaýdy jaqsy kóredi, sondyqtan men de sizderdi oınaýǵa shaqyramyn, balalyq shaqtaryńdy eske túsirip jáne balalardyń dıdaktıkalyq oıyn arqyly sensorly bilimdi qalaı meńgeretini jóninde túsinik alýlaryń qajet.

- Ýaqytsha sizder eresek adam ekenińizdi umytyńyz, bala bolyńyz, onda oıyndy bastaıyq. Oınaǵylaryń kele me?
Endeshe, bizder bárimiz Sensorıka álemine saıahat jasaımyz!

«Ertegi eli»atty án qosylady. Ádisker basyna korona kıedi, ústine nakıdka kıedi, qolyna sıqyrly taıaqsha alady.
Qolymen sermeıdi de:
«Bárińiz sheńberge turyńyz, bir - birińizdi ustańyz,, kózderińizdi jumyńyz, endi aınalamyz, balaǵa aınalamyz, sizderge men shashqa taǵatyn zakolka rezınka beremin, jyldam taǵaıyq, jyldam taǵaıyq, endi saıahatqa shyǵýǵa ázirmiz be? Endeshe parovozǵa mineıik,/ata - analar parovoz bolyp turady/pýp - pýp, chık - chık, Sensorıka álemine jeteıik!»
- Tyńdańyzdar, tyńdańyzdar, bizdiń poezd stansıaǵa jetti. Bul qandaı stansıa eken? Bizderdi kim qarsy alady eken? Vagondaryńyzdan túsip, jaıǵasyp otyryńyzdar, bul stansıanyń aty qalaı eken?
Men sizderge suraq qoıamyn. «Jumyrtqa men balapannyń, kún men qumnyń túsi qandaı?»/sary/
Al, baqa men krokodıldyń, shóptiń túsi qandaı?/jasyl/
Qannyń túsi qandaı?/qyzyl/
Endi, esterińizge tústi me? Bul stansıa «Túster stansıa»dep atalady. Osy stansıada oıyn oınap, tapsyrmalardy oryndasaq, bizge kirpi jáshigimizdiń ishinde ne bar ekenin aıtady.
Bir tárbıeshi sergitý sátin oryndatady.
Oıyn «Munara turǵyzaıyq»
Maqsaty: belgili bir tústi aıyrýǵa úıretý.
Ár túrli kýbıktar edenge shashylady, balalarǵa belgili bir tústen turatyn kýbık arqyly munara turǵyzý degen tapsyrma beriledi.
Balalarǵa qyzyl tústi kýbık kórsetiledi, ony edenge qoıyp «myna tústi kýbıkti alyp munara turǵyzaıyq! Osyndaı tústi kýbık tabyńdar». Balaǵa ákelgen kýbıgin salystyrý arqyly túsindirý jáne kómektesý. Sodan soń eki ata - anany shyǵaryp jarystyrý, kim jyldam munarany qurady. Kim birinshi qurady sol jeńimpaz bolady. Osy oıyndy 1 - 2 ret oınatý.
«Túrli tústi týlar» oıyny
Balalardyń zeıini men reaksıasyn damýyna arnalǵan
eki jastan asqan balalarǵa arnalǵan kóńildi jáne qımyldy oıyn - sergitý. Jáne de tústi ajyratýǵa arnalǵan oıyn.
Oıynnyń ótý barysy: Oıyn úshin birneshe tústi týlar alý qajet. Júrgizýshi qyzyl tústi týdy kótergende balalar sekirý, jasyl tústi týdy kótergende shapalaqtaý, kókti - orynda turyp júrý, saryny qoldarynan ustaýǵa qajet bolady.
«Terektiń japyraqtaryn jınaıyq» oıyny.
Maqsaty: Terektiń túsi boıynsha japyraqtardy jınap tabýǵa úıretý, túster týraly bilimderin nyǵaıtý.
Materıaly: úsh túrli tústi terektiń beınesi/sary, qyzyl, jasyl/,
sebetter, japyraqtar.
Ótý barysy: Balanyń aldyna úsh túrli tústi terektiń beınesi qoıylady, olardyń qasynda sebbetteri bolady, sol sebetterge aldynda shashylyp jatqan japyraqtardy tústeri boıynsha jınastyrý.
- Jaraısyńdar, balalar bizge kirpi jáshik ishinde sary tústi zat bar ekenin aıtty.
- Rahmet, kirpi, sen bizderge túster týraly jaqsy birneshe oıyndar kórsettiń. Bizder taǵy jolǵa shyǵamyz.
/Bárin turǵyzyp, parovoz sekildi, sheńber boıynsha júrý/
2. Bul stansıamyz qalaı atalady eken, qane tabaıyqshy?