InfoHub Logo

Shalkıiz poezıasynyń jyraýlar poezıasyndaǵy oryn erekshe. Ol áıgili aqyn bolǵan. Óz jyrlarynda ómirge tereń kóz jibergen, ataly ǵıbratnamalyq sóz qaldyrǵan. Shalkıiz talaı joryqtarǵa qatysqan. Onyń jyrlarynan erlik saryny aıqyn seziledi. Ol «Dýlyǵanyń tóbesi týǵan aıdaı bolmasa, Batyrshylyq súrmen-di», «Dýlyǵaly bas kesken, Erlerdiń aldaspannan ıgi qoly bolar ma?» dep batyrlyqty joǵary baǵalaǵan.

Elin jaýynan, dushpanynan tek «jalańash baryp jaýǵa tıer» er ǵana qorǵaı alady degen túıin jasaıdy. Aqyn jaqsy degen ne, jaman degen ne; izgilik, parasattylyq nede, adamgershilik qasıet adamnyń qandaı áreketi, qylyq – minezinen kórinedi, mine osy taqyrypta jyr-tolǵaǵan.
Aqyn óz oıyn jaqsy men jamandy, jaryq pen kúńgirtti salystyra órnekteıdi.

Bir jaqsymen dos bolsań
Azbas-tozbas múlki eter.
Bir jamanmen dos bolsań
Kúnderdiń kúni bolǵanda,
Búkil elge kúlki eter.

Demek aqyn pıǵyly jaman jannan bez, aýlaq bol degen ǵıbrat aıtady. Jyraý el bıleıtin basshynyń qaýym, áleýmet ómirindegi ornyn da durys baǵalaı bilgen. Al sol el bıleıtin adam qandaı bolýy kerek degenge, jyraý « ǵadil tóre, el bastar» dep el taǵdyry, ádil basshyǵa baılanysty dep danalyq oı túıgen.

Ómir dıalektıkasyn tereń paıymdaǵan jyraý «Qoǵaly kólder, qom sýlar» tolǵaýynda dúnıe únemi ózgeriste bolatynyn, ómirdiń bir qalypta turmaıtyndyǵyn aıtyp, «mynaý jalǵan dúnıe kimderden keıin qalmaǵan» dep bolashaq urpaqqa ómirden alaryńdy alyp, bererińdi berip qal degen oı aıtady.