Sońǵy jańartý

(Ózgertilgen ýaqyty 4 kún buryn)
Shańsorǵyshtyń tarıhy

Tarıhta shańdy soryp alatyn birinshi mashına HİH ǵasyrdyń aıaǵynda jasaldy. Ony iske qosý úshin eki birdeı er adamnyń kúshi kerek boldy, sebebi bir adam úrlep turdy, al ekinshisi shlangany arly-berli tasyp júrýi tıis edi. Biraq shań jınalǵan joq, kerisinshe syrtqa qaraı úrlenetin bolǵan.

Bul ıdeıany ınjener Húbert Sesıl Být 1901 jyly jetildire túsýdi oılaıdy. Onyń shańsorǵyshy shańdy úrlemeı, arnaıy shań turatyn qapqa súzgi arqyly soratyn. Vakým sorǵysynyń qýaty bes attyń kúshine jetetin, ol benzınmen jumys isteıtin.

Birinshi nusqasy tym úlken ári daýsy zor shyǵatyn, sondyqtan shańsorǵysh iske qosylǵan kezde ádette aýlada turatyn, al shlang tereze arqyly kirgizilip, shańdy soryp shyǵatyn.

Být shańsorǵyshy 1902 jyly Vetmınster abattyǵynda jasap shyǵaryldy, qurylǵy Jetinshi Edýardtyń taqqa otyrý sharasynyń aldynda kilemderdi tazalaý maqsatynda arnaıy oılap tabylǵan. Osyndaı jarnamadan keıin jańa baǵyttaǵy izdenister kúsh alady.

Muny básekelester paıdalanyp ketti. Kóp ótpeı olar shańsorǵyshtyń shaǵyn úlgisin jasady. Bul mashına úsh fazaly elektr qozǵaltqyshynda jumys istedi. Shańsorǵysh qurylymyna elektrqozǵaltqyshyn engizý shańsorǵyshtar tarıhynda eleýli oqıǵa boldy, bul ádis osy qurylǵyny úı sharýasynda qoldaný máselesin sheship berdi: ol óte tynysh jumys istep, benzınniń janýynan shyǵatyn ýly gazdan arylýǵa múmkindik syılady.

1908 jyly amerıkalyq W. H. Hoover Company kompanıasy tin model dep atalatyn shaǵyn shańsorǵysh modelin jasady, onyń salmaǵy 20 keli edi (sol ýaqyttarda básekelesterdiń shańsorǵyshtary 50 keli salmaq tartatyn).

Shańsorǵysh qorǵasynmen qaptalǵan tóńkerilgen shelekke uqsaıtyn, oǵan shvabraǵa uqsas aǵash saby jalǵanatyn. Tutqasynda dákeden qap ornatylyp, oǵan shań úıiletin bolǵan, al onyń syrty sátenmen qaptalady. Óndirýshiler bul shańsorǵyshtyń edennen shańdy jaqsy tazalap qana qoımaı, ony shash keptirýge de taptyrmas qural dep jarnamalady.

Aksel Venner-Gren — Electrolux shved kompanıasynyń negizin qalaýshy 1912 jyly shańsorǵyshqa aýa nasosyn emes, jeldetkish ornatýdy usynady, osydan keıin turmystyq zattyń salmaǵy 14 kelige deıin azaıdy.  Degenmen tarıh sahnasyna Model V shańsorǵyshy shyqty, bul úlgi 9 jyldan keıin, ıaǵnı 1921 jyly shyǵyp, kompanıaǵa álemdik dańq ákeldi.

Sonymen, HH ǵasyrdyń sońyna deıin turmystyq zatty óndirýmen aınalysatyn barlyq kompanıa dóńgelekshelerimen júretin, sorǵy shetkasy bar, komplektisinde birneshe almaly-salmaly qondyrmasy bar ıilgish shlanga jalǵanǵan metal sılındrin kóshirip shyǵaryp keldi. HH ǵasyrdyń ekinshi jartysyndaǵy tehnologıa ǵana shańsorǵyshtardyń jańa túrlerin oılap tabýǵa sebep boldy, máselen: jýatyn, ornatylatyn, suryptaýdyń kópsatyly júıesi bar shańsorǵyshtar jáne robot-shańsorǵyshtar.


You Might Also Like

Jańalyqtar

Jarnama