InfoHub Logo

Sheshe, sen baqyttysyń!

Muqaǵalı óleńderindegi ana taqyryby

«Ana» úsh áripten quralǵan kıeli de qasterli sóz. Ana tún uıqysyn tórt bólip bizderdi álpeshtep ósirgen erekshe jan. Ana bir qolymen besikti terbetse, endi bir qolymen álemdi terbetedi. «Alyp anadan týady demekshi» aqıyq aqyn Muqaǵalı Maqataev óz poezıasynda erekshe jyrlaǵan lırıkasy «Ana» taqyryby. Aqyn óz anasyna birneshe óleńder arnaǵan «Sheshe, sen baqyttysyń», «Anashym asyl anam», «Ana», «Anam maǵan úlkendi syıla, degen» jáne «Arý ana» poemasynda ana beınesin sýrettegen.

«Sheshe, sen baqyttysyń» - 1972 jyly jazylǵan óleńi. Syndyrǵan joldardy eseptemegende, árqaısysy tórt tarmaqtan turatyn on bir býyndy qara óleń uıqasymen jazylǵan tórt shýmaq. Aqyn óleńderinde ata-anaǵa, týǵan jerge, ultqa degen qurmet anyq kóirinip turady.

Mysaly osy óleńinde anańdy úsh ret mekkege arqalap aparsań da ótelmeıtin paryzyńdy mártebeleý, dem berý, qolǵanaty ekenin uqtyrý bar.

«Men seniń qanyqpyn ǵoı kóz jasyńa,

Ózim kepil tot basyp, tozbasyma.

Eki jyr jazsam saǵan birin arnap,

«Sheshe» dep jazdym ylǵı sóz basyna.

(Táńirim keshe kórsin kesirimdi).

Aspanǵa jazam seniń esimińdi!

Sheshe!

Sen baqyttysyń, terbeter,

Quba taldan ıilgen besigimdi...»

Osy óleńniń boıynda jaratqan Alla taǵalany tanýdyń, senýdiń, keshirim tileýdiń dál qazaqsha uǵymy bar. Jaqshaǵa alynǵan jol keıingi joldyń kúnásine keshirim tileýdi bildiredi jáne ananyń rolin joǵary dárejege kóterip tur.

Adam ómirindegi eń qasterli, qasıetti jan ol –Ana. Balaǵa tárbıe berýde de ananyń róli erekshe. Bul taqyrypty da aqyn «Anam maǵan: úlkendi syıla degen» óleńinde baıandaǵan.

«Anam maǵan: «Úlkendi syıla!» - degen,

Sol sóz maǵan izgilik quıǵan eren.

Úlkenderden aýysqan kishilikti,

Úlkenderdiń ózine syıǵa berem». Ol jas urpaqqa ónege retinde beriletin, ıaǵnı bala ózinen úlkenderdiń de úlkendi syılaǵanyn kórýden uǵylyp, qabyldanatyn qubylys eken. Muny aqyn «úlkenderden aýysqan kishilikti, úlkenderdiń ózine syıǵa berý» dep túsindirip, úlkenniń kishige kórsetken ónegesiniń tárbıege aınalyp, sol tárbıeni boıǵa sińiretin de ana ekenin uqtyrady.

 Kelesi «Anashym» - degen óleńinde, ana men bala arasyndaǵy mahabbatty jyrlaǵan.

«Anashym!

Asyl anam, esil anam,

Eljirep esirkeımin, esi me alam.

Men úshin sen sýaltaqan aq sútińdi

Aqtamasam bop júrmin nesine adam.

Alys jolda júrsemde aryp-ashyp,

Aǵat oılap túsirmeı janyńa shyq,

Oqytyp kesheý barǵan hattarymdy

Otyrmysyń úrpıip, janyń ashyp?»- aqynnyń bul óleń joldarynda bala men ana arasyndaǵy bir – birine degen saǵynyshy baıandalǵan.

Aqynnyń «Anashym» atty taǵy bir óleńinde ananyń tózimdiligin sýrettegen.

Aǵarǵan seniń shashyńa qarap ýaıymdaımyn kúnde men,

Jastyq bar jerde qartaıý baryn men osy nege bilmegem.

Nemereleriń arqańda bári qaramaı belge búgilgen,

Baqyt degen balada ekenin túsindim ana búgin men.

Tursada daýyl maıysa kórme ustashy tiktep boıyńdy,

Anashym seniń kórgim keledi júz jasqa kelgen toıyńdy – ananyń qartaıyp beli búgilse de nemeresin baǵyp, taǵdyrdyń qıynshylyǵyna tótep berip jáne anasy qartaısa da moıymaǵandyǵyn, adam balasyn ómirge ákelip, qushaǵyna alyp, aq sútimen mápelep, erjetkenge deıingi eńbegin jyrlaǵan. Aqıyq Muqaǵalı Maqataev Ana – álemdegi asyl jan ekenin óz óleńderimen keıingi urpaqqa jetkize bilgen. Ana – adamdy ómirge ákeletin qasıetti jan.

TURAN ýnıversıteti Bekmuhanbet Birlik

---