InfoHub Logo

Sabaqtyń taqyryby: Shylaýlar men shylaý tulǵaly qosymshalar
557 - 561 jattyǵýlar
Sabaqtyń maqsaty: 1. Shylaýlar men shylaý tulǵaly qosymshalar (men, ben, pen, da, de, ta, te) týraly bilimderin, olardyń jazylýy týraly bilimderin pysyqtaý.
2. Shylaýlar men shylaý tulǵaly qosymshalar týraly bilim - bilikterin damytý, sózdik qorlaryn molaıtý, saýattylyqtaryn arttyrý
3. Elimizdi, tilimizdi, salt - dástúrimizdi, tarıhymyzdy bilýge, qurmetteýge tárbıeleý.
Sabaqtyń ádisi: túsindirý, suraq - jaýap
Sabaqtyń túri: aralas sabaq
Pánaralyq baılanys: ana tili, dúnıetaný
Sabaqtyń kórnekiligi: 1. Taqyrypqa arnalǵan erejeler
2. Sýretter, úlestirme kespe qaǵazdary, syzbalar

Sabaqtyń barysy: 1. Psıhologıalyq daıyndyq
Hormen: Úlkenge de siz
Kishige de siz
Sálem berdik sizderge
Qurmetpenen biz.

2. Úı tapsyrmasyn tekserý.
a) 555 - jattyǵý (dápterden oqytý)
Shylaýlardyń qaı sóz tabynan keıin kelgenin aıtý.
á) Suraq - jaýap ádisi boıynsha shylaýlardyń túrlerin suraý
Úı tapsyrmasyn qorytý
(slaıd)
Shylaý
men (ben, pen) jáne
da (de), ta (te)
ma, me, ba, be, pa, pe
úshin, týraly, deıin, sheıin
qana, ǵana, qoı, ǵoı, - aq

3. Jańa sabaq. «Oı qozǵaý»
Shylaýlar men shylaý tulǵaly qosymshalar. Biz oqýlyqtaǵy 557 - jattyǵýdy oryndaý barysynda men, ben, pen shylaýlarynyń shylaý tulǵaly qosymshalar ekenin baıqaımyz.
- Qosymsha degenimiz ne?
- Sózdiń túbirge jalǵanǵan bóligin qosymsha deımiz. Qosymsha jurnaq pen jalǵaý bolyp ekige bólinedi.
- Jurnaq pen jalǵaý degenimiz ne?
- Jurnaq sózden sóz týdyratyn qosymsha. Jalǵaý sóz ben sózdi baılanystyratyn qosymsha.
Men (ben, pen) shylaý bolsa, biryńǵaı eki sózdi baılanystyrady da, ekeýiniń ortasynda bólek jazylady: Altaı qaǵaz ben qalam surady.
557 - jattyǵýdy (salystyra otyryp taldaý)
(slaıd)
1. Qulyn men taı jarysty. -------------------- Qulyn taımen jarysty.
2. Bóribasar men bóten ıt talasty. --------- Bóribasar bóten ıtpen talasty.
3. Atam men ájem birge keldi. ---------------- Atam ájemmen birge keldi.

Kórkem jazý
4. Sabaqty bekitý. Dáptermen jumys
558 - jattyǵý
Qoı qorada. ---------------------- Qora da eskirdi.
Jylqy óriste. ------------------- Óris te keńeıdi.
Álıa aýylda. -------------------- Aýyl da ózgerdi.
Oqýshylar mektepte. ---------- Mektep te jaqyn.

5. Sergitý jattyǵýy. M. Shahanov «Tórt ana» tyńdatý

Taǵdyryńdy tamyrsyzdyq indetinen qalqala,
Mazmun joqta mazmunsyzdyq shyǵa keler ortaǵa.
Ár adamda óz anasynan basqa da,
Ǵumyryna eter máńgi astana
Demep júrer, jebep júrer arqada
Bolý kerek qudiretti tórt ana.

Týǵan jeri – túp qazyǵy aıdyny,
Týǵan tili – máńgi ónege aıbyny.
Jan baılyǵy salt - dástúri tiregi
Qadamyna shýaq shashar únemi.
Jáne týǵan tarıhy,
Eske alýǵa qanshama
Aýyr ári qasiretti bolsa da,
Qudiret joq tórt anaǵa teń keler
Onsyz sana qańbaqqa uqsap sendeler.
Ózge ananyń ulylyǵyn tanymas,
Tórt anasyn mensinbegen pendeler.
Tórt anadan senim taba almaǵan,
Tamyrsyzdyń basy qaıda qalmaǵan
Tórt anasyn syılamaǵan halyqtyń
Eshqashanda baq juldyzy janbaǵan.
Qasıetti bul tórt ana taǵdyryńnyń tynysy,
Tórt ana úshin bolǵan kúres kúresterdiń ulysy.
a) Óleńnen shylaýlardy tabý.

á) Aqyn tórt anaǵa nelerdi jatqyzady?
559 - jattyǵý
Toǵaıda qus kóp. ----------------- Toǵaı da gúldedi.
Toǵanda sý mol. ------------------ Toǵan da bıiktedi.
Kólde balyq bar. --------------- Kól de tolqydy.
Qusta, ushaqta qanat bar. ------ Qus ta, ushaq ta samǵady.

Baıandaýysh sóılemniń sońynda bolady. Ol qaı sóz tabynan bolsa, sol sóz tabynyń suraqtaryna jaýap beredi. (Sóılemniń sońyndaǵy sózderge nazar aýdartý).
a) Jatys septiginiń jalǵaýlary men shylaýlardy ajyratý.
á) Sóılemderdi sóılem múshelerine taldaý.

Jumbaq sheshe otyryp, shylaýlardy tabý.
1. Bar ma, joq pa bilmeımin,
Ol joq jerde júrmeımin. (aýa)

2. Elder men qalasy,
Oıpaty men dalasy,
Tep - tegis taqtaıdy,
Ózeni de aqpaıdy.
Toǵaıy men taýy bar.
Bul ne óziń taýyp al. (karta)

3. Bıikke salǵan aǵash úı,
Sol ǵoı onyń mekeni.
Jazdaı saıran salyp - aq,
Qysta alysqa ketedi. (qaratorǵaı)

4. Maǵan da, saǵan da
Jaqyn týys bes adam
Úsh áripten turatyn
Ońǵa oqy, solǵa oqy
Ózgermeıdi esh odan
Bári de óz juratyń
Aıtady káne, kim atyn? (ata, apa, ana, aǵa, ini)

6. Sabaqty qorytý.
Venn dıagramsy

Shylaýlar ---------------------------------- Septik jalǵaý
men, ben, pen ------------------------------ İ. s. nyń, niń, dyń, diń, tyń, tiń
da, de, ta, te -------------------------------- B. s. ǵa, ge, qa, ke
ma, me, ba, be, pa, pe -------------------- T. s. ny, ni, dy, di
úshin, týraly, deıin, sheıin ----------- J. s. da, de, ta, te
qana, ǵana, qoı, ǵoı, - aq --------------- Sh. s nan, nen, dan, den
------------------------------------------------- K. s. men, ben, pen
Shylaý tulǵaly qosymshalar (men, ben, pen, da, de, ta, te)

Maqal - mátelmen jumys.
1. Syılap bergen sý da tátti.
2. Er el úshin týady,
El úshin óledi.
a) maqaldardan shylaýlardy tabý.
á) balalar arasyndaǵy syılastyq jáne uldarymyzdyń otan súıgish, ultjandy bolýyn

7. Úıge tapsyrma.
a) 561 - jattyǵý
Ózderiń turǵan jerdiń (qala, aýyl t. b.) kóktemgi tirshiligin sıpattap, shyǵarma jaz.
Oǵan shylaýlar men turaqty sóz tirkesterin qatystyrýǵa tyrys.
á) Taqyryp boıynsha erejelerdi túsinip jattap, meńgerý.
8. Baǵalaý. (Balalardyń jaýaptaryna madaqtaýlar men eskertýler)