InfoHub Logo

(Múltfılm úshin)

Men ólip tirilgen shyrshamyn. Kishkentaımyn.

Taýda týyppyn. Qalaı týǵanymdy, qalaı jaratylǵanymdy men bilmeımin. Múmkin, meni bir ıgi jan shybyqtan shanshyǵan shyǵar. Múmkin, Alyp Atanyń jańǵaǵynan jaratylǵan shyǵarmyn.

Alyp Ata degenim — dáý shyrsha. Onyń úlkendigi sonsha, butaqtary men qylqandarynan aspan kórinbeıdi. Men sonyń irgesinde óstim ǵoı.

Alyp Atanyń túr-túsi kógildir, tipti ushar basy býryl tartyp ketedi. Kóp jasaǵanynan bolar.

Onyń aınalasynda ósken jalǵyz men emes. Men sıaqty balapan shyrshaqaılar kóp bolatyn. Esimde qalǵany: biz ósken alańqaılardyń astynda ózen gúrildep jatady. Onyń ózen ekenin men qaıdan bileıin. Alyp Atadan suradym:

— Alyp Ata, anaý bir tynbaı sarqyrap jatqan ne? — dep.

Óıtkeni Alyp Ata bárin kórip turady ǵoı. Óıtkeni ol Aspannyń ózin tirep turady ǵoı.

Alyp Ata:

— Ol ózen degen bolady, Shyrshaqaı, — dedi.

— Alyp Ata, ózen degen ne? Ol bizdi jutyp jiberetin sıaqty. Qorqamyn. Gúrildeıdi.

— Qoryqpa, Shyrshaqaı. Ózen degen sý bolady. Aspannan jańbyr jaýǵanda seniń ınedeı qylqandaryńa monshaqtaı jyltyraǵan tamshylar ilinip qalady. Áne, anaý tómende jatqan qalany kórdiń be? Ras, tútinnen anyq kórinbeıdi. Sol qalada adamdar turady. Olar sý bolmasa ólip qalady. Myna ózen solardy asyraıdy.

— A-a, — dedim oılanyp.

Jańbyr jaýǵanda qylqandaryma ilinip qalatyn injý-marjan tamshylar esime tústi. Menen basqa shyrshaqaılardyń ústine de injý-marjan ilinip qalady.

Kún shyńdardan asyp shyǵa kelgende, sol tamshylar jaquttaı jarqyraıdy.

Shirkin, sonda Táńirtaý tutas án salady. Ol án injý-marjan tamshylardyń qońyraýlatqan jyry sıaqty. Jańbyr tez basylady. Kún tez ashylady. Álginde jańbyr nóserletip, tógip-tógip ótkende tyna qalǵan kishkentaı ánshi qustar qaıtadan quıqyljytyp, myń qubyltyp Táńirtaý ishin áýenge bóleıdi.

Qyzyl-sary, jasyl-kók kóbelekter birin-biri qýalap asyr salady. Bal aralarynyń baǵy janady. Eńlik gúline qonyp alyp, shyrynyn soryp, qunjyndaǵanyn kórseń...

Al, eńlik gúliniń shyrynynan shyqqan bal ólgendi tiriltedi, aýrýdy jazady, kárini jasartady, — deıdi Alyp Ata. Alyp Ata aıtsa, ras bolǵany. Óıtkeni bul Táńirtaýda odan kóp jasaǵan shyrsha joq.

Taýda ne jıi — jańbyr jıi. Kún jadyrap turyp, kenet qara bult úıirile qalady. Lezde naızaǵaı jarq-jurq etip, kún kúrkiregende Táńirtaýdyń ózi dir-dir etip, teńselip ketkendeı bolady. Biz, kishkentaı shyrshaqaılar taý qulap, bizdi basyp qalady eken dep qorqamyz.

Alyp Ata:

— Qoryqpańdar, shyrshaqaılar. Kázir bári basylady, — dep qoıady.

Nóser kezinde laǵyn ertken Elik bıke eleń-eleń etip, Alyp Atanyń túbine kelip tyǵylady. Óıtkeni Alyp Atanyń túbi jyp-jyly ǵoı. Kıizdeı qalyń qylqandarynan tamshy ótpeıdi. Aınalasy tekemet tósep tastaǵandaı jup-jumsaq. Júz jyl boıy túlegen qylqandardan jaralǵan mundaı tósek patshalarda da joq qoı!

Aqqý mamyqty tósekte jatqan patshalardan myna balaly Elik bıke myń ese baqyttyraq. Jańbyr tolastaǵanda Elik bıkeniń laǵy maǵan jaqyndap kelip, qylqandarymdy ıiskeleıdi. Qylqandarymnyń ınedeı ushy tumsyǵyn qytyqtaıtyn bolýy kerek, kegjeń etip basyn tartyp alyp, móp-móldir jáýdir kózderin maǵan tóńkerip:

— Nege qytyqtaısyń, men senimen oınaǵym keledi, — deıdi. Sóıtip, aldyńǵy aıaqtaryn aspanǵa kóterip, bı bıleı bastaıdy. Maǵan:

— Kel, birge bıleıik, — dep qıyla sybyrlaıdy. Men bılegim-aq keledi, biraq ornymnan qozǵala almaımyn.

Sonda Alyp Ata aspandap turyp:

— Áı, balaqaı, áýreleme Shyrshaqaıdy. Shyrshalar bıleýge jaralmaǵan. Shyrshalar júre almaıdy. Qudaı solaı jaratqan. Biz bir orynda týamyz, sol jerde óle-ólgenshe turamyz. Shyrshalar qańǵybas emes, — deıdi. — Shyrshalar júre alsa, bári jan-jaqqa qańǵyp ketip, myna taý jalańash qalar edi.

Sonda laqtyń enesi:

— Onyń ras, Alyp Ata. Shyrshalar óz mekeninen eshqaıda ketpeıdi. Óıtkeni senderdiń jaýlaryń joq. Eshkim tımeıdi. Dúnıede qorǵansyz jaratylǵan myna biz, eliktermiz ǵoı, — deıdi: — Aınala bári jaý: qasqyr da, barys ta, áne anaý qalyqtap júrgen búrkit te. Bárinen de adam jaman. Janyńa jaqyndamaı-aq óltire salady. Alysta turyp-aq tútin túkirse boldy — ólemiz de qalamyz. Sondyqtan bizge aıaq kerek. Bizdi aıaǵymyz asyraıdy.

Enesi laǵyn janyna shaqyryp alady. Men qımaımyn. Eliktiń laǵy janymda tura berse eken. Áńgime aıtsa eken deımin. Óıtkeni ol kóp biledi ǵoı. Bul taýda ol kórmegen jer joq. Bárin biledi. İlesip ketkim keledi, biraq júre almaımyn.

Ene elik Alyp Ataǵa qarap:

— Raqmet, Alyp Ata, jaýraǵanda panasyń, adasqanda aqyl aıtar danasyń. Shyrshaqaılaryń aman bolsyn. Jańbyr basyldy. Kún ysydy. Kıikoty men kókemaraldyń shyǵy ushty. Men myna laǵymdy otqa aparyp, toıdyraıyn, — deıdi. — Bul baıǵustyń ákesi de joq. Qaıda sandalyp júrgenin bilmeımin. Adamdardyń tútin túkiriginen, teńbil barystyń azýynan aman bolsyn, júrgen shyǵar. Qystyń qara sýyǵynda, tekeburqaqta bir-aq jolyǵamyz. Az kún qyzyq dáýren súremiz. Sol bizdiń kórgen kúnimiz. Qosh, raqmet.

Alyp Ata:

— Saý bol, Elik bıke, — deıdi. — Biraq sen jańa shyrshalardyń jaýy joq dep qatty qatelestiń. Shyrshalardan góri sender, elikter, áldeqaıda baqyttysyńdar. Jelmen jarysasyńdar, tastan tasqa sekiresińder, sátin salsa, jaýlaryńnan qutylyp ketesińder. Al, bizde aıaq joq. Eshqaıda qasha almaımyz. Adamdar ásirese shyrshaqaılarǵa ósh. «Jańa jyl» degen birdeńeleri bar. Qaqaǵan qystyń qaq ortasy. Ol neǵylǵan Jańa jyl? Ne kóktemniń basy emes, dún-dúnıe jańaratyn. «Jańa jyl» deıdi de shyrshaqaılardy baltamen shaýyp qyryp salady. Alysarǵa dármen joq.

— Shyrshaqaılaryńdy Qudaı jaýlardyń baltasynan saqtasyn, Alyp Ata, — deıdi Elik bıke ketip bara jatyp.

— Raqmet, Elik bıke, kelip tur. Joǵarydaǵy Ulardyń hali qandaı eken? Tómendegi Kekiliktiń jaǵdaıy jaqsy ma? Sony bile kel, — dep qalady Alyp Ata.

Alyp Ata elikterdi jaqsy kóredi.

— Momyn jaratylǵan janýar, — dep aıaıdy. — Arqar men Taýtekeniń tym qurysa múıizi bar. Anaý-mynaý qasqyrǵa aldyrmaıdy. Al, Elik bıke baıǵusta o da joq qoı. Múıizi álsiz. Álsizdi aıaý kerek.

Al, men oılaımyn: biz de álsizbiz ǵoı. Bizdi kim aıaıdy? Bizge qaraǵanda, bizdiń atalas aǵaıynymyz Arsha bek baqýat. Arsha ár túrli: jaıylyp jatatyny bolady. Biz sıaqty úshkirlenip, aspanǵa shanshyla ósetinderi de bolady. «Jańa jyl» degen jaýdyń Arshada sharýasy joq. Biz ǵoı jeldiń ótinde, jaýdyń betinde turǵan. Osyny oılasam zárem ushady. Alyp Ata jańa Elik bıkege bar shyndyqty túgel aıtqan joq. Shyny sol: adamdar shyrshaqaılardy ǵana baltalamaıdy. Alyp Ata sıaqty iri shyrshalardy da shabady. Ras, shyrshaqaılar sıaqty jappaı emes, irilerdiń eń bıigin, eń sulýyn tańdaıdy. Ony «Patsha shyrshasy» dep ataıtyn kórinedi. Ony men qaıdan bileıin, Alyp Ata aıtady ǵoı:

— Meni de áldeqashan kesip áketetin edi, Qudaı jarylqaǵanda, men sulý emespin, ári dese kárimin. Qarqaradaı tóbe qylqandarym aǵaryp, órt shalǵandaı ala-qula sarǵaıyp ketken, — dep.

Men sonda armandaımyn: jarqabaqtaǵy baqa-terek sıaqty qısyq-qyńyr bolyp óssem eken dep. Sulýlyǵyń ózińe sor. Sulýlyq — Qudaıdyń syıy deıdi. Biraq sıynary joq sulýlyq qorǵansyz. Qorǵansyzdyń kúni qurysyn.

Adamdar aıtqandaı, «besikten belim shyqpaı» jatyp ýaıymshyl boldym. Óıtkeni qyr astynda qys tur. Odan keıin «Jańa jyl»degeni keledi...

Terekter men úıeńkilerdiń, qaıyńdardyń japyraqtary sarǵaıa bastady. Mundaı mezgildi adamdar «kúz» deıdi eken. Al, «qys» degeni túskende terekter, úıeńkiler, qara aǵashtar japyraqtarynan typ-tıpyl aıyrylyp, qańqa bop qalady. Tek biz ǵoı qysy-jazy jap-jasyl bop turatyn. Biz nege terekter sıaqty bolmadyq eken. Sonda qyrshynymyzdan qıylmas edik.

Sol kúni qar japalaqtap jaýdy. Kúlli dúnıe aqtorǵyn jamylyp, bul álemde eshqandaı jamanshylyq bolmaıtyndaı, bári de arýlanyp, kúnádan pák tazaryp, kir basqan jer betine perishteler kelip qonǵandaı, keremet jumaq ornaǵandaı edi.

Perishteler kelse, ázireıilder jolamaıtyn shyǵar. Alyp Ata solaı deıdi. Óıtpese perishte kim, ázireıil kim, men qaıdan bileıin.

Alyp Ata da adasady eken. Aıtqanynyń bári altyn emes. Dúnıede kóp jasasa da, onyń da bilmeıtini kóp. Perishteler degenimiz, aq jamylǵan qaraqshylar eken. Aqyry baltasyn alyp jetti.

Alyp Atanyn aınalasyndaǵy búldirshin shyrshalardy baltalap, qylqandaı qyrqyp typ-tıpyl etti.

Sonda Alyp Ata:

— A, Qudaı! Jas jetkinshekti alǵansha, myna kári qaqbas meni nege almaısyń?! — dep kúńirendi. — Aınalam taqyrlanyp, japadan-jalǵyz qýbas bolyp qaldym ǵoı. Endi ertegimdi, jyrymdy, syrymdy kimge aıtamyn, — dep zarlady.

Qaraqshylar onyń zaryn eleń qylǵan joq. Bizdi dáý mashınaǵa tıep alyp, qap-qara tútin basyp turatyn «qala» degenine qaraı aǵyza jóneldi.

Balta shapqan dińimnen jylaı jyljyp sol aqty. Syrqyrap aýyrǵanda janymdy qoıarǵa jer tappaımyn.

Adamdardyń topastyǵy: shyrshada jan joq dep oılaıdy. Jan bolmasa men osynsha kúızelem be? Sol adamdardyń ózderin baltalap, aıaqtaryn jiliginen shaýyp tastasa qaıter edi? Biraq olar da dúnıe-dúnıe bolyp jaratylǵaly birin-biri baltalap-aq keledi ǵoı. Ózderin ózderi. Olardy bir shyrsha baltalaǵan joq. Ózderin ózderi. Ózderin ózderi aıamaǵan, shyrshany aıap neǵylsyn.

Alyp Ata aıtýshy edi:

—Jan-janýar, túrli maqulyqat, ósimdik bitken ekige bólinedi, — dep. — Bir parasy jyrtqyshtar, bir parasy momyndar. Sonda Allataǵala aqyldy etip jaratqan adamdar da jyrtqyshtar tobyna jatqany ǵoı.

Dúnıede meıirimdilerden meıirimsizder kóp bolsa, ol dúnıe qaıǵy-qasiretten kóz ashpaıdy.

Meni bir bıik úıge alyp keldi. Adamdar qyzyq: úılerin neǵurlym bıiktete berýge tyrysady. Táńirtaýmen talastyrǵysy kele me eken. Biraq Táńirtaýmen teńesý qaıda-a-a.

Adamdar ótirikshi bolady eken. Meni ıyǵyna salyp kóterip kele jatqan Qabasaqal ózine kezdesken kisige:

— Bazardan satyp aldym, — dedi.

Men:

— Senbeńiz, meni baltalap shaýyp aldy, — dep edim, eshkim eleń qylǵan joq. Sirá, shyrshaqaılardyń tilin bular túsinbeıtin bolýy kerek.

Káýsar aýa jutyp ósken men baıǵus myna qalanyn aýasynan júregim aınyp, qusqym keldi. Adamdar bizde júrek joq dep oılaıdy. Bilmeıdi ǵoı.

Qabasaqal meni úıine kirgizip, kresh aǵashqa dińimdi suǵyp qoıdy. Balta shapqan jaram burynǵydan beter syrqyrap aýyrǵanda, janymdy qoıarǵa jer tappaı jyladym. Biraq shyrshanyń jylaǵanyn adamdar sezbeıdi.

Qabasaqaldyń balalary bar eken. Meni aınala qorshap: «elochka, elochka» dep qýana aıqaılaıdy. Butaqtaryma neshe túrli jyltyraq birdeńelerdi ilip tastady. «Elochka v lesý jıla» deı me, birdeńelerdi aıtyp án salady. Qol ustasyp meni aınala beredi, aınala beredi.

Úıleri ystyq eken, tunshyǵyp, ystyqtan terlep, áreń shydaımyn.

— Aıaǵym aýyrdy, — dep jylaımyn.

Biraq eshkim meniń jylaǵanymdy estimeıdi. Qulaqtary biteý me, bilmeımin. Áıtpese, biz shyrshalar bir-birimizben sybyrlap sóıleskende bárin anyq esitemiz ǵoı. Tym-tym, názik, óte sazdy, úlbirek sezimdi úndi estýdi Qudaı adamdarǵa buıyrtpaǵan.

Balaqaılar meni aınalyp, aınalyp, túnniń ortasyna deıin shúldirlesti de, aqyry bastary aınaldy ma — bári tyraıyp, tyraıyp jatyp qaldy.

Adamdardyń balaqaılary qyzyq bolady eken: jatyp uıyqtaıdy eken. Al, biz bolsaq, tikemizden tik turyp-aq uıyqtaı beremiz ǵoı.

Osylaısha, shamada bir aptadaı ýaqyt ótti. Endi maǵan eshqaısysy nazar salmaıtyn boldy. Balaqaılar da aınalmaıdy. Meni múlde umytyp ketken sıaqty. Men ókpelep qaldym. Adamdar aınyǵysh bolady eken-aý, dedim. Tez janyǵyp, tez sýyp qalady eken. Jaqsy kórseń — aqyryna deıin jaqsy kór.

Bir kúni Qabasaqal meniń butaqtaryma ilingen jyltyraq oıynshyqtardy: jansyz qoıandardy, bulbuldardy, áteshterdi, taǵy basqalaryn syldyrlatyp, sypyryp alyp tastady. Árqaısysyn maqtaǵa jeke-jeke orap, bir qaǵaz qorapqa salyp qoıdy. Aıaǵymdaǵy kiresh-aǵash kebisimdi de sheship aldy.

Sóıtti de, ózimdi kóterip, balkon degenine shyǵaryp, bıikten-bıikten tómen qaraı tastap kep jiberdi. Júregim tas tóbeme shyǵyp, qoryqqannan kózimdi tars jumyp aldym. Adamdar oılaıdy: bizde júrek joq, kóz de joq dep. Bilmeıdi.

Ushyp kelem, ushyp kelem, bir ýaqytta qalyń qarǵa túsip, qısaıyńqyrap baryp qadaldym da qaldym. Sóıtsem ol bıik úıdiń kire beris syrtqy esiginiń ústindegi qalqan-qalpaq eken. Bıikten ústimizge birdeńe túsip ketpesin dep adamdar kireberiske qalqan-qalpaq jasap qoıady eken.

Taǵy da bolsa qalyń qarǵa túsip janym qaldy. Taqyrǵa túskende talqanym shyǵatyn edi.

Esimdi jıyp alǵan soń: «Buǵan da shúkir» dedim. Ashyǵan kapýsta, araq sasyǵan ystyq úıden góri, mynaý aýasy tútin-sasyq bolsa da dala ǵoı, áıteýir.

Meni kópke deıin eshkim baıqaǵan joq. Óıtkeni adamdar tuqshıyp tómen qarap júredi. Altyn taýyp alatyndaı jerden kózderin almaıdy. Aspan degendi bilmeıdi. Bastaryn kóterip aspanǵa bir qaramaıdy. Adamdar aspanǵa jıi-jıi qarasa meıirimdirek bolar edi. Biraq bul qalada aspan deıtin aspan da joq. Tútin tumshalap turady.

Meni aldymen shymshyqtar kórdi. Kádimgi jaýshymshyqtar. Olardy keıbireýler: «vorobeı» deıdi eken. «Uryny ur» degeni bolsa kerek. Shymshyq baıǵus eshkimdi tonap ta jatqan joq. Adamdar qyzyq: óz urylaryn ustap alyp ursa da jarar edi. Túıeni túgimen, kemeni júgimen jutyp jatqandar jetedi ǵoı. Beıshara, qysy-jazy mekenin tastamaıtyn, óz otanyna párýana berilgen momyn, álsiz qusty ury deıdi.

Shymshyqtar maǵan úıir bolyp aldy. Taýdaǵy qustar sıaqty bular da shyrshalar tilin biledi eken. Tek adamdar ǵoı ózderiniń tilderinen basqany túsinbeıtin.

Shymshyqtar shıq-shıq etip:

— Qaıdan keldiń?

— Qalqan-qalpaqqa qaı qabattan tústiń? — dep suraıdy.

Men bolǵan istiń bárin aıtyp berdim. Olar meni aıap, Qabasaqalǵa ashýlanyp, ózderinshe shý-shý etti.

Menen:

— Ne kerek, jaýramaısyń ba? — dep surady.

— Joq, jaýramaımyn. Tek aıaǵym syrqyrap aýyrady. Jarasy jazylmaı qoıdy,—dedim.

— Olar:

— Qar ketken soń aıaǵyńdy balshyqpen emdeımiz, — dedi.

— Qar kázir meni tirep tur ǵoı. Erip ketse, qulap qalmaımyn ba? — deımin.

— Qulatpaımyz!

— Qulatpaımyz! — dep shýlady shymshyqtar.

— Aıaǵyńnyń aınalasyna topyraq úıemiz.

Kádimgideı úmittenip qaldym. Aıaǵymnyń qaqsap aýyrǵany da azaıaıyn dedi.

Aqyry kún jylyp, qar erı bastady. Men bir jaǵyma qısaıyp, qulaıyn dep te qaldym. Astymdaǵy sur beton jalańashtanyp bara jatyr. Qap-qatty.

Áne sonda shymshyqtar aıaǵymnyń aınalasyna balshyq, topyraq tası bastady. Olar burynǵydan da kóbeıip ketti. Sirá, basqa aýlalardyń da shymshyqtaryn asarǵa shaqyrǵan bolýy kerek.

Endi shymshyqtarǵa qaratorǵaılar qosyldy. Qaratorǵaılar shymshyqtardan góri úlkenirek qoı. Qalanyń qaratorǵaılary.

Qarǵalar janyma jolamaı, aýlaqtan baqylap otyrady. Aqyry olar da istiń mán-jaıyn túsinip, jún-jurqa aralas balshyqty tuıaqtaryna ýystap alyp, tóbemnen tómen qaraı tastaıtyndy shyǵardy.

Alystan-alystan, Afrıkadan aryp-ashyp jetken naýryz-kókter de qarap qalmady. Olar da shymshyq sıaqty kishkentaı. Ol bir aramdyǵy joq, tileýqor qus qoı.

Tipti kepterler de qaptap keldi. Mysyr kepterleri de qarap qalmady.

Sóıtip astyma edáýir tóbeshik úıildi. Men endi qulamaıtyn boldym. Balta shapqan jaram da qaqsaǵanyn qoıaıyn dedi. Tula boıym ısinip, tamyrlaryma sol júgire bastady. Bizdiń sólimiz — adamdardyń qany sıaqty ǵoı. Sóli barda aǵash dúnıesi op-ońaı óle qoımaıdy. Sóli bitkende aǵash qýraıdy, óledi.

Aqyry astymdaǵy tas beton shytynaı bastady. Balta shapqan jaramnan tamyr ósip, beton jaryqshaǵyn keýlep, tereńdeı bergen sıaqty.

Sóıtip toǵyz qabat úlken úıdiń qalqan-qalpaǵynyń ústinde men jaırańdap, qaıtadan qulpyra bastadym. Shymshyqtar meni umytqan joq. Butaqtaryma qonyp, qylqandaryma tumsyqtaryn úıkep, meni aıalap, mápelegendeı bolady. Tipti Mysyr kepteri meniń butaǵyma uıa sala bastady. Mysyr kepteri dúnıedegi momyn qus. Butaǵyna qus uıa salǵan aǵash — záharsyz, meıirli aǵash.

Meni adamdar da baıqaı bastady. Sup-sur betonnyń ústine ósip turǵan bul ne keremet dep tańǵalyp, tańdaılaryn taqyldatty. Qabasaqal sonda maqtanyp:

— Bul meniki ǵoı. Oho! Qalaı, á! Keler Jańa jylda úıge qaıtyp aparamyn, — dep keńk-keńk kúlip aldy.

Biraq, «buıyrsa» dep aıtpady. Aıtqanda, bálkim, meni taǵy da baltalap shaýyp, ústime álem-jálemin ilip, ıt áýrege salar ma edi, kim biledi.

Astymdaǵy sur beton ábden shytynap, o da topyraqqa aınala bastaǵandaı edi. Negizine tartqan shyǵar. Dún-dúnıeniń negizi topyraq qoı.

Birde túni boıy jańbyr jaýdy. Jerdiń betin sel alyp ketti. Tańerteń jumysqa asyqqan adamdar qalqan-qalpaqtyń astyna tura qalyp, qolshatyrlaryn ashyp, sý keship, búrseńdep ketip bara jatty.

— Oho! — degen daýysty birden tanydym. Bul Qabasaqal edi. Qalqan-qalpaqtyń astynda shylymyn tutatyp biraz turyp qaldy. Shylym tartqanyn tútinniń ıisinen bildim.

Bir kezde qalqan-qalpaq kútir-kútir ete qalyp, gúrs etip jerge qulap tústi. Men de quladym. Esim aýyp kóp jatyppyn.

Bir ýaqytta búldozer degen kelip, beton synyqtaryn, olarmen qosa meni de qoqys mashınanyń ústine laqtyryp-laqtyryp tastady.

Esim sál-sál kire bastaǵanda baıqasam: adamdar ý-shý. Áldekimder baqyryp jylap jatyr. Sirá, Qabasaqaldyń áıeli, balalary-aý dedim. Jóndi kóre almadym. Óıtkeni mashınanyń qorabynda, beton synyqtardyń astynda qaldym ǵoı.

Mashına júrip kep berdi. Qaıda bara jatyr — bilmeımin. Sirá, qalanyń syrtyna aparyp tógetin shyǵar. Sonda men ol jerde taǵy da tamyr jaıa alamyn ba, joq pa — boljaýsyz. Bálkim men de, Qabasaqal da topyraqqa aınalarmyz. Óıtkeni bárimizdiń negizimiz topyraq qoı.

---