InfoHub Logo

Taýǵa qaraǵan balkonǵa jańbyrdan buryn jel jetti. Kóshedegi jasyl aǵashtar typyrlap-aq qaldy. Álginde ǵana jaınap turǵan shashyratqy gúlder lezde kókshil kózderin jumdy.

Sonda qulaǵy qalqıǵan sary bala:

— Arystan aǵa, men papammen birge taýǵa barǵanmyn, bilemin, — dedi.

Sony rastaǵandaı dáý basyn ızegen kezde, jińishke moıny álgi basty áreń kóterip turǵandaı edi.

Sary balanyń úlken qoı kózderi jasyna jetpeı oıly sıaqty. Kúlse — yqylastana kúledi de, eki ezýi qalqan qulaqtaryna deıin jetedi. Aqsıyp iri-iri appaq tisteri kórinedi.

— Bilemin, bilemin, bilemin, — dep aryq qoldarymen balkonnyń jaqtaýyn shapattap aıqaılap jiberdi.

— Nurlan, ne bolǵan saǵan? — dep sheshesi balkonǵa bas suǵyp qarady.

Jel údeı tústi. Iilgen aǵashtyń butaqtary elektrdiń jalańash symyna tıip ketken saıyn, shatyr-shutyr, jarq-jurq ete qalyp, ýys-ýys aqshyl shoq shashyraıdy.

— Endi balkonda otyrmaı-aq qoıyńdar, úıge kirseńdershi, — dedi meniń áıelim.

— Ras, — dedi Nurlan maǵan, — papam meni taýǵa alyp barǵan. — Sonan soń sál oılanyp turyp: — Biraq ol qasha-an, budan júz jyl buryn edi, — dedi.

— Soq ótirikti, — dedim men shydaı almaı. — Óziń bes-aq jastasyń. Qaıdan júz jyl buryn bolsyn?

Bala meni músirkegendeı dáý basyn qısaıtyp biraz turdy da:

— Oı, Arystan aǵa, júz jyl degende — júz jyldyń ózi emes qoı, — dedi. Bet álpetinde: «sony da túsinbeısiń be» degen nyshan bar.

— Áı, Nurlan! Aǵanyń mazasyn alma, — dedi anadaı jerde dınam ústinde otyrǵan Janna.

— Meniń mazamdy alǵan joq, sen nazar salmaı otyra ber, — deımin balanyń mamasyna.

— Janna, saǵan ne bolǵan, óz betinshe otyrǵan baladan aınalyp ketpeısiń be, — dep áıelim tústi araǵa.

* * *

Úıdiń ishin únsizdik jaılady.

Balalarmen til tabysýǵa orasholaq adam edim, kishkentaı meımandy nemen aldandyrarymdy bilmeı daǵdaryp otyrǵanymda, qobdıshadaǵy túrli temir-tersek, znachoktar esime túse ketti. Jerden jeti qoıan tapqandaı, júgirip baryp qobdıshany qoltyqtap qashtym.

— Minekeı, bizderde mynadaı bar, mynadaı bar, — dep Nurlannyń aldyna neshebir jaltyraýyqtardy jaıyp saldym.

Dalada burq-sarq kún kúrkirep jatty. Onda isimiz joq. Bala máz, soǵan men de máz.

Oıdan-qyrdan jınalǵan álgi znachoktardyń bir ýysyn Nurlanǵa syıladym.

— Raqmet, — dedi ol eresek adamsha. — Men znachok jınap júrmin. Tipti mende áli papam ákep bergen znachoktar men sheteldik shaqalar da bar.

Men kóńildenip, myrzalyǵym ustap ketti de, VDNH-nyń qola medalin qosa berdim. Kishkentaı meımanym medaldi ary qarap, beri qarap, tipti tıtteı alaqanyna salyp, salmaqtap kórdi de, ózime qaıtyp berdi.

— Muny almaımyn, Arystan aǵa, — dedi. — Muny sizdiń ózińizge syılaǵan. Maǵan alýǵa bolmaıdy.

— Syılaǵan emes, Arystan aǵany nagradtaǵan, — dep balanyń qas-qabaǵyn ańdap otyrǵan mamasy sózge aralasty. Sony aıtyp, qara kóıleginiń tar etegin tartqylap, sıraǵyn jasyrmaq bop qysylyp otyr.

— Nagdrattasa tegi jaqsy, — dedi Nurlan sózin salmaqtap. Sháýshıgen betindegi úlken aýzy tompaıyp shyǵa keldi. — Meniń papamdy da nagradtar edi, onyń da osyndaı medali bolar edi...

— Nurlan! — dep mamasy aıqaılap jiberdi. — Qarysa ma jaǵyń seniń, qaryspaı ma! Sóıleme dedim ǵoı men saǵan. Júr, kıin, qaıtamyz.

— Janna, saǵan ne bolǵan, — dep áıelimiz ekeýimiz óre túregeldik. — Dalada jańbyr quıyp tur!

— Oho, — dedi bala úlkendershe, — jańbyr dep osyny aıt. Mama, mama, qazir papam komandırovkadan kep qalsa qaıtemiz? Ol úıge qaıtip kiredi? Sý-sý bop qalady ǵoı.

Mamasy bul joly ynty-shyntysymen jaýap berip jatyr:

— Nurlan, sen joly me ediń, papańnyń óziniń kilti bar ǵoı, komandırovkadan biz joqta kep qalsa, óz kiltimen ashyp alady úıdi. Áı, biraq kele qoımas. Keletin ýaqyty bola qoıǵan joq...

Bala kúrsindi. Álginde ǵana ózi qyzyǵyp, qunyǵa qaraǵan znachoktar jaıyna qaldy.

Kenet alaqandaı kózderinen ot oınap, aq sary júzi bal-bul jaınap:

— Arystan aǵa, meniń esime endi tústi. Siz bilesiz be, papam meni stadıonǵa alyp barǵanda týra osyndaı jańbyr jaýǵan. Stadıonda fýtbol boldy-aý deımin. Umytyp qalyppyn. Júz jyl ótti ǵoı... — dedi.

Meni taǵy senbes degendeı betime qarady:

— Júz jyl degende, shynnan júz jyl eken dep qalmańyz. Baıaǵyda degenim ǵoı. Sonda papam meniń ústime gazet japty. Báribir ústi-basymyz sý-sý boldy. So joly men aýyrdym-aý deımin. Esimde joq, júz jyl ótti ǵoı.

— Nurlan, ne aıttym men saǵan, Arystan aǵanyń mazasyn alma dedim ǵoı, — mamasy taǵy da ashýly kózben balany atyp ótti.

Áıelimiz ekeýmiz ony taǵy tarpa bas saldyq:

— Janna, neń bar, tynysh, adam qusap áńgime aıtyp otyrǵan balada. Mundaı aqyldy baladan aınalyp ketý kerek qoı. Kel, Nurlan!

Úlken aýzy tompaıa qalǵan Nurlandy ózime tartyp, baýyryma qystym. Bir jaqsy jeri, bala kekshil de, sholjań da emes. Lezde jadyraı salyp, qoınyma qoıyp ketti.

Balany baýyryma basarymdy bassam da, bir túrli sebepsiz sezimnen qysylyp baram. Bala up-uzyn aryq saýsaqtarymen ıyǵymdy sıpalady. Kúrsinip qoıdy. Bir báleniń bolaryn sezgendeı meniń de tynysym taryldy. Ap-aryq uzyn saýsaqtar jaǵymdy jaǵalap, bir kúnniń ishinde ósip qalǵan saqalymdy sıpalaı bastady. Tostaǵandaı tup-tunyq kózder betime kirpik qaqpaı tesile qarap qalǵan. Sıdań saýsaqtar jyljyp júr. Soqyrlar áldeneni izdegende, áldekimdi tanyǵysy kelgende osylaı sıpalaıdy. Meniń beti alaýlap, tula boıym bir qyzyp, bir sýyp, qalshyldatyp barady. Egeýdeı saqaldy ary-beri aqyryn ysqylap kórdi de, bala:

— Qytyǵyń kelmeı me, Arystan aǵa? — dedi.

Janna búk túsip, býlyǵyp otyr. Meniń áıelim de shydamady.

— Sizdiń shashańyz qara eken, papamdiki, umytpasam, sarǵysh edi... Solaı ma, mama?

Jaýap ornyna mamasy endi daýystap jiberdi.

Áıelimiz ekeýmizde ún joq.

Japadan-jalǵyz qalǵan bala aqyry shydaı almaı:

— Mama, keshir, men senen suraıyn degen joq edim, biraq papamnyń shashy qandaı edi — umytyp qalyppyn. Júz jyl ótip ketti ǵoı, — dedi.

---