InfoHub Logo

H. Dosmuhamedov atyndaǵy Atyraý memlekettik ýnıversıteti
jýrnalısıka mamandyǵynyń III kýrs stýdenti Begisova Aıdana
Jetekshisi: Jumabaeva Anarhan

Shoý bıznes jarq-jurq etken ánshiler, bıshiler, ártister. Konsertke kelseń tek shoý ǵana emes, shoýdyń kókesin kórsetedi. Ia buryndary mynadaı bolmaǵan.

20 ǵasyrda Qazaqstanda otandyq ánshiler sahnada salmaqty, salıqaly, ánin aıtyp, halyqtyń qoshemetine bólenip únsiz ǵana bıik beleskeden shyǵyp, kelesi oryndaýshy shaqyrylǵan kezde ustanymdy júris-turysymen kópke úlgi bolyp artyq qımyl qozǵalyssyz, daýsymen ǵana halyqtyń kóz-aıymyna aınalyp nazaryna iligetin.

Al kázirshe bári ózgergen. Óner álemin jastar qumyrsqadaı qaptaǵan. Abaı atamyz aıtqandaı "ónerge árkimniń aq bar talasy", árkimniń talasy bar da shyǵar. Biraq daýys yrǵaǵy halyqqa ótimdi, talant-daryny óne boıynda boılaǵan jan kelseǵoı...

Joooq. Aýzy bardyń bári ánshi. Qazaqta bar maqal. Mynadaı da maqal bar: Aýzy qısyq bolsada baıdyń balasy sóılesin degen. Bul maqalda atalǵan kisiler de, shoý bıznesten alys emes.

El bastaý qıyn emes,
Qonatyn jerde kól bar.
Qol bastaý qıyn emes,
Shabatyn jerde el bar.
Sharshy topta sóz bastaý qıyn.
— dep Buqar jyraý babamyz baǵzyda aıtyp ketken.

1. Eń áýeli fonogramǵa toqtalsaq. Sahna syrtynda án qostyryp aýzy jybyrlap shyǵatyn ánshiler óner de kóp. Tipti ózi jandy daýysta án salyp turma dep tań qalasyń...

2. Bı, qımyl-qozǵalys qazir ánshisi de, bıshisi de birma dersiń. Birinen-biri aınymaıdy. Ózi aıtyp, ózi bıleıdi bul da bir ózindik stıl shyǵar.

3. Sahnada aıhaılap shyǵyp, ózin menmendikke bastaıtyndary da joq emes.

4. Kıim úlgisi. Oıbýý kıim úlgisin aıtpaıaqta qoıaıyn...

Halyqtyń kóz aldynda ánin shyrqatýǵa tipti bireý kósheden súırep ákeldime dersiń. Al aıaýly qazaqtyń qyzdarynyń kıimderi demeı-aq qoıaıyn zaman talaby qyzdarymyzdyń kóbisi zamanaýı kıinetini jasyryn emes. Biraq siz halyqtyń aldynda án shyrqap, úlgi ónege kórsetip tursyz.

Ashyq-shashyq, shash ketken...

Jeke ómirińizde sharýam joq. Qalaı kıinseńiz olaı kıinińiz. Biraq kógildir ekran aldynda úlkeni bar, kishisi bar án shyrqap tur emessizbe?..
Sahna mádenıeti degen bolady. Olda ketkenbe?..

5. Besinshi shyrqaıtyn ánderiniń sózderin qoǵamdyq ortada nemese jeke bir mekemede emes dál sol sahnada dıalog quryp sóılesip turma dersiń.

Arzan-qurzan, mán-maǵynasyz salmaǵy joq sóz kóbeıip ketti... Buǵan kim kináli aqyn ba? Halyq pa? Suranys bolmasa — usynys ta joq. Halyqtyń jeńil-jelpi óleńge qushtar bolǵanyma? Keshegi Shámshiniń ánderi qaıda? Ia shyrqalady, biraq myna óleńder kóbirek tyńdalady...

6. Q-pop.  Qazaq pop.
Koreıadan kelgen bul ekpin Qazaq estradasyn túbegeıli ózgertti, desekte artyq aıtqanymyz emes. Shash boıalǵan, syrǵa taǵylǵan, kıim jabysylǵan, tyrsıyp kıim kıgen qazaq azamattary. Birtúli estiledi ıa, qulaqqa ersi túrpideı tıedi.

Sózderi túsiniksiz tyńdarmandary ınternet arqyly tekstin taýyp, tikeni bolyp estilgen sózderdiń anyǵyn naqtylaǵannan keıin kóńilderi kónship ornyna túsedi.

Buǵanda shúkir qate estigenimizge...

Qorytyndylaıyq. Bilmeımin zaman talaby ma? Adam talaby ma? Endi bulardyń barlyǵyn tazartarda zań da joq, adam da joq. Kóndirgenge kóngistik... Jáá bizdi, jastardy qoıshy óıtip-búıtip tyńdarmyz-aýý... Keıde talǵamyńnan shyǵatyn óleńdi de tańdap taýyp alarmyz. Úlkenderdi she? Úlkenderdi? Kezindegi Shámshiniń ánimen ósken, B.Tólegenova, E. Hasanǵalıev, K. Báıseıitova, M. Eralıeva, Dos-Muqasandy tyńdap qulaqtaryna sińdirip ósken úlken aǵa-ápkelerimiz ben ata-analarymyz she? Bul kisilerde óz zamanyn ańsaıdy emes pe? Zamannyń sharty deımizbe? Eýropaǵa eliktedik deımizbe? Bilmeımin...

---