InfoHub Logo

Syn esim
Sabaqtyń maqsaty: Syn esim jaıynda túsinikterin pysyqtaý, syn esimniń suraqtarymen tanystyrý, syn esim týraly alǵan bilimderin saralap, jınaqtaý, odan ári tereńdetý; oqýshylardyń sóz baılyǵyn arttyrý, saýatty jazý daǵdylaryn jetildirý, sóıleý daǵdylaryn damytý; adamgershilik, ekologıalyq tárbıelerine baýlý.

Psıhologıalyq trenıń
Topqa bóliný: Zat esim, Etistik
● Oı qozǵaý: Baıaǵy ótken zamanda Etistik degen álemde ártúrli zattar tirshilik etipti. Zattardyń ne túsi, ne pishini bolmaı qyzyqsyz ómir súripti. Kúnderdiń kúninde bul elge óte alys jerden Syn esim qarıa kelip elmen tanysady eken. Sonda qarıa ań - tań bolyp, ár turǵynmen tanysyp, sóılesedi: - Seniń atyn kim? - dedi qarıa zattyń atymen tanysaıyn dep.
- Alma – dep jaýap berdi eshteńege uqsamaıtyn zat.
- Munda ne istep júrsiń? – dedi qarıa is - qımylyn bileıin dep.
- Kúz kelgendikten biz pisemiz – dep jaýap beredi.
- Syn esimniń jany qatty ashyp, barlyq zattarǵa qýanysh syılaıyn dep sózin bastaıdy.
- Alma sen budan bylaı, qyzyl, domalaq, dámdi almasyn – degeni sol edi almamyz qyp - qyzyl, domalaq boldy da qaldy. Solaı bir apta boıy qonaqqa kelgen Syn esim qarıa qol úzbeı jumys isteıdi eken. Bul elde baqyt ornaý úshin bizde ózimizdiń qol ushymyzdy berip kóreıik. - Shóp qandaı bolady? (jazyl, sary) - Aspan qandaı bolady? (kógildir, úlken)
- Jaraısyńdar balalar, endi oı túıip kóreıik.
● Syn esim
(zattyń synyn, pishiniń, túrin bildiredi Qandaı? Qaı? suraqtaryna jaýap beredi.
Mysaly: Sábiz - qyzǵyltsary, sopaq, tátti
Gúl - sary, domalaq, ádemi
Kitap - kók, tórtburysh, ártúrli
Dop - aq, domalaq.

Maǵynany taný: «Aq qalpaq»- statısıkalyq
«Sary qalpaq» - sáttilik (sátti kezeńderdi aıtady)
«Qara qalpaq» - sátsizdik, oqyp jatqan mátinniń sátsiz tustaryn aıtady.
«Kók qalpaq» - analıtıkalyq, barlyq toptyń pikirine taldaý jasaıdy.
«Jasyl qalpaq» - shyǵarmashylyq, jańasha ıdeıalar men boljamdar jasaıdy.
«Qyzyl qalpaq» - sezimtal, top oqıǵany oqý barysynda bastan keshirgen sezimderin tujyrymdaıdy. Ár tapsyrma saıyn eki top bir birlerin baǵalaý.( Jasyl ­ túsinikti, bári durys: Qyzyl­ qate kóp, túk túsingen joqpyn: Sary ­ suraǵym bar.
Aq qalpaq: 1 - jattyǵý: Sóılemderdi kóshirip jaz, jáne syn esimderdiń astyn syz.
Gúlnúr ádepti qyz. Ustaz qurmetti adam. Kómir paıdaly qazbalarǵa jatady. Búrkit uıasyn bıik qıaǵa salady. Erkin kórshi aýylǵa ketti
Sary qalpaq: 2 - jattyǵý: Berilgen sóılemderdi kóshirip alyp, jaǵymdy syn esimderdiń astyn syz.
Túıeniń jańa týǵan botasy ádemi, súıkimdi bolady. Qap qara, móp móldir eki kózi bal bul janyp turady. Sol úshin qazaqtar qyzyn sulý botaǵa teńep, oǵan “Botagóz” dep at qoıǵan. Bota ádemiliktiń, sulýlyqtyń belgisi.
Qara qalpaq: Sóılemderdi kóshirip jaz, Jaqsy sózderdiń maǵynasyna qarama - qarsy syńaryn tap.
Jaqsy, ádemi, sulý, tátti, aqyldy, taza, aq.
Kók qalpaq: Berilgen sózderdiń túsi, dámi, pishini, kólemi boıynsha bildiretin belgilerdi kestege ornalastyr: qıar, gúl, sandyq, kitap, sábiz.
Zat ataýy - alma
Túsi - qyzyl
Dámi - tátti
Pishini – domalaq
Kólemi – kishkentaı

Sergitý sáti: vıdeo gúlderdiń kórsetý jáne syn esimge baılanysty sózderdi aıtý.
Jasyl qalpaq: 5 – jattyǵý:
Sýret boıynsha jazylǵan mátindi syn esimdermen tolyqtyr.
Qyzyl qalpaq:
Refleksıa: «Meniń kóńil­ kúıim» Sabaq búgingi unady ma?

Oı qorytý:
Bul ekeýiniń uqsastyǵy nede dep oılaısyńdar?
Ekeýi de sóz taby
Zat esim degen ne?
Syn esim degen ne?

Úıge tapsyrma: 3 jattyǵý.
Baǵalaý.