InfoHub Logo

Ertede qazaqtar Jaıyqtyń ishki betin jaılaǵan. Olar: tana, tabyn t.b. rýlar.

Bir jyldary Túrki hany qazaqtarǵa /Túbek eline/ bir shart qoıǵan. Bul sharty ol qazaqtardy ózine qosyp alǵysy kelip, Túbek elin sózden jyǵýy úshin qoldanǵan shartynda: «Túbek eliniń jabaǵysynyń kisinegen daýysyn estip, arǵymaq bıelerimiz qulyn tastap jatyr. Osyǵan Túbek eli óziniń aqyn-jazýshylaryn, batyr-shoralaryn, aqsaqal-bılerin alyp kelip jaýap bersin!» degen.

Al Túbek eliniń aqsaqal-bıleri aqyldasyp: «Onda bul Túrkimen hany bizge jaýlyq izdep otyr. Biz buǵan qarsylasa almaımyz. Bizdi ózine qosyp alýyna kónemiz daǵy», — deıdi. Osy keńeste jas bala Syrym da qatysyp otyrady. Ol aqsaqaldar jańaǵydaı uıǵarymǵa kelgen soń, ornynan turyp bylaı deıdi:

— Aqsaqaldar, sizder osylaı uıǵardyńdar ǵoı. Men osy Túrkimen hanyna baryp jaýap bergim kelip edi. Ol úshin meniń suraǵym bar, — deıdi.

Aqsaqaldar muny balasynady. Biraq suraǵyn suraıdy. Sonda Syrym:

— Maǵan bir baqyraýyq qara nar, bir sholaq qara myltyq, sosyn toǵyz-onǵa kelgen serke berińder, — deıdi.

Jurt bul tilegin oryndap beredi. Syrym osylaısha qasyna bir qosshy bala ertip, Túrkimen hanyna júrip ketedi. Bir kezderde Túrkimen hanynyń qamalyna jetedi. Shahardyń keremet tazylary birinen soń biri Syrymdarǵa úrip shaýyp shyǵady. Bulardy Syrym birinen soń birin qara myltyqpen atyp tastaı beredi. Tazylardyń ıesi Syrymdy sabarmanǵa ákeledi. Sonda Syrym:

— Menen tórelik alǵylaryń kelse, hannyń aldyna júrińder, — deıdi. Sóıtip, Syrym qaqpaǵa kelip habarlasyp, hanǵa kiredi. Hanmen sóılesip otyrǵanda, han:

— Myna tazylardy nege attyń, munyń ne? — deıdi. Syrym:

— Han, men Túbek elinen keldim. Sizdiń qoıǵan shartyńyzǵa jaýap bergeli keldim, — deıdi.

— Joq, jaýap berýge seni shaqyrǵanym joq. Aqsaqal-bılerin shaqyrdym. Sen áýeli suraqqa jaýap ber, — deıdi.

— Taqsyr, han, ánshi-jyrshy deseń, qara túıelerim bar úzbeı baqyratyn, aqsaqal-bı deseń, saqaly jerge tıgen serkem bar, batyr deseń, qara myltyǵym bar, bı deseń, ózim bar, — deıdi.

— Al tazylardy nege óltirdiń?

— Taqsyr, Túbek eliniń qoıyn qasqyr qyryp jatqanda bireýi barmaıdy, qulaǵynyń shashaǵy salbyrap úredi de qoıady, soǵan renjip attym, — deıdi. Sonda han:

— Shyraǵym-aý, Túbek eliniń qoıyn qyryp jatqanyn tazylar qaıdan bilsin? — deıdi.

— Taqsyr, sózińizdi umytpańyz, Túbek eliniń jabaǵysynyń daýsyn sizdiń arǵymaqtaryńyz qaıdan estıdi? — deıdi. Sóıtip, han sózden jeńilip, shartynan qaıtady. Syrymdy qonaq qylyp, at-shapan jaýyp shyǵaryp salady. Bul Syrymnyń sheshendik qurýdaǵy alǵashqy qadamy edi.

---