InfoHub Logo

Sabaqtyń taqyryby: Soltústik Amerıkanyń halqy jáne saıası kartasy, AQSH
Sabaqtyń maqsat - mindetteri:
A) bilimdilik: Oqýshylarǵa Soltústik Amerıkanyń elderimen halqyn jáne Amerıka Qurama Shtatynyń tarıhy, qurylýy jaıly uǵymdy qalyptastyrý;
Á) damytýshylyq: Karta, atlastar boıynsha oqýshylardyń otyn ónerkásibiniń damýyn, halyqtyń damý mańyzyn taldaý, anyqtaý, Amerıka Qurama Shtatynyń qalyptasý tarıhyn, kartamen jumys isteı bilý qabiletin damytý;
B) tárbıelik: Soltústik Amerıka materıgindegi el ekonomıkasyn damytýdaǵy rólin, mańyzyn túsindirý arqyly oqýshynyń patrıottyq sezimin oıatý, pánge degen qyzyǵýshylyǵyn arttyrý jáne ekologıalyq problemalardy sheshýge tárbıeleý;
Sabaqta qoldanylatyn pedagogıkalyq tehnologıa:
Sabaqtyń tıpi: Aralas
Sabaqtyń túri: Dástúrli
Sabaqtyń ádisteri: Túsindirý, baıandaý, suraq – jaýap
Sabaqtyń oqytý quraldary jáne kórnekiligi: Oqýlyq, Dúnıe júziniń fızıkalyq kartasy, atlas, ınteraktıvti taqta múmkindikteri
Sabaqtyń pánaralyq baılanysy: Tarıh

Sabaq barysy: Muǵalimniń qyzmeti
İ. Uıymdastyrý bólimi - amandasý;
- túgeldeý;
- oqýshynyń nazaryn sabaqqa aýdarý;
- oqý
quraldarynyń daıyndyǵyn tekserý
- amandasý;
- kezekshilik mindetterin atqarý;
- sabaqqa daıyndalý;

İİ. Úı tapsyrmasyn tekserý
Elektrondy oqýlyqpen jumys
Suraq – jaýap
1.“Sý atasy” – dep qaı ózendi ataǵan?
2. Makkenzı qaı alqapqa jatady?
3. Kordıleranyń shyǵys jotalarynan bastalyp, bıik taýly ústirtter arqyly aǵyp ótetin ózenderdi ata?
4. Soltústik Amerıkada ornalasqan jer sharyndaǵy eń iri tuzdy kólderdiń biri?
5. Uly kólderdi quraıtyn kólderdi ata?
6. “Gúrildeýik sý” degen qandaı sarqyramanyń maǵynasy?
7. Soltústik Amerıka materıgi sý qory jóninen materıkter arasynda neshinshi oryndy alady?
8. Tynyq muhıt alabyna jatatyn basty ózender?
9. Uzyndyǵy 3700 km bolatyn ózen?
10. Soltústik Amerıka materıginde ornalasqan sýy óte laı ózendi ata?

Sáıkesin tap:
Ózenniń ataýy ----------- Uzyndyǵy
Mıssısıpı --------------- 6420
Makkenzı ----------------- 4250
Iýkon ---------------------- 3700
Kolorado ------------------ 2740
Kolýmbıa ----------------- 2250

İİİ. Jańa sabaq Soltústik Amerıkanyń halqy jáne saıası kartasy, AQSH
İV. Jańa materıaldy túsindirý Jańa uǵymǵa baılanysty jumys Qazirgi AQSH jerinde ejelden úndiler ómir súrdi. Hrıstofor Kolýmb Amerıkany ashqannan keıin (1492 — 1503) 16 ǵasyrda Anglıa, Ispanıa, Nıderlandy, Fransıa, Shvesıa Soltústik Amerıkany otarlaýǵa kiristi. 18 ǵasyrdyń 60 - jyldaryna qaraı Anglıa Soltústik Amerıkany túgel derlik basyp aldy. 17 ǵasyrdyń basynda Amerıkaǵa aýyr jumystarǵa paıdalaný úshin Afrıkadan quldar ákelý bastaldy. Otarlyq qanaýdyń kúsheıýi táýelsizdik jolyndaǵy soǵysty týǵyzdy (1775 – 83). 1776 j. 4 - shildede Táýelsizdik deklarasıasy qabyldandy, onda AQSH - tyń qurylǵandyǵy jarıalandy. 13 aǵylshyn otary birigip, derbes memleketke aınaldy, 1 - Amerıka - býrjýazıalyq revolúsıasy dep atalǵan táýelsizdik soǵysynda Anglıa jeńilis tapty. 1783 j. bitim sharty boıynsha Anglıa AQSH - tyń táýelsizdigin moıyndady. 1787 j. AQSH Konstıtýsıasy qabyldanyp, eldiń birinshi prezıdenti bolyp Djordj Vashıngton saılandy. 1776 j. qurlyq aralyq kongres qabyldaǵan Táýelsizdik deklarasıasy jobasynyń avtory, qoǵam qurylysyn demokratıalandyrýǵa úlken úles qosqan Tomas Djefferson 1800, 1804 j. AQSH prezıdenti bolyp saılandy. Ol túrli áleýmettik toptardyń arasynda mámilege keltirý saıasatyn júrgizdi. Keıbir reaksıalyq zańdardy joıyp, armıany, flotty, memlekettik apparatty qysqartty. Reseımen dıplomatıalyq qatynas ornatty. 19 ǵasyrdyń 1 - jartysynda AQSH jeri ájeptáýir ulǵaıdy. 1803 j. AQSH Batys Lýızıanany, 1819 j. Florıdany, 1867 j. Aláskany qosyp aldy. 1823 j. Monro doktrınasy jarıalanyp, munda Amerıka jáne Eýropa bir - biriniń ishki isterine aralaspaýǵa tıisti dep kórsetildi. 1809 j. elge qul ákelýge tyıym salyndy. Alaıda bul is jasyryn túrde jalǵasa berdi. 1790 j. AQSH - ta 760 myń záńgi qul bolsa, 1860 j. olar 4 mln - ǵa jetti. Aýyr ezgige jáne qorlaýǵa shydamaǵan quldar kóterilister jasady, soltústikke qashty. Soltústikte birqatar shtattarda quldyq joıyldy.