InfoHub Logo

Qazaq tili 10 synyp
Sabaqtyń taqyryby: Sóıleýdegi qosymsha quraldar
Sabaqtyń maqsaty: a) sóıleýdegi qosymsha quraldar týraly túsinik berý;
á) oqýshylardyń oı - órisin, sana - sezimin, belsendi oılaý daǵdylaryn jandandyryp, synı turǵysynan oılaý materıaldaryn qoldana otyryp qyzyǵýshylyǵyn arttyrý, bilimin damytý, saýattylyqqa baýlý, sabaqqa yntalandyrý;
b) oqýshynyń til baılyǵyn damytý arqyly tildik qurylymdardy óz betinshe taldap meńgere bilý, is - áreket, izdenimpazdyq daǵdylaryn qalyptastyrý.
Sabaqtyń túri: aralas sabaq
Sabaqtyń ádisi: suraq - jaýap, shyǵarmashylyq izdený
Sabaqtyń kórnekiligi: kitaptar, qosymsha materıaldar
Pánaralyq baılanys: ádebıet, tarıh

Sabaqtyń barysy:
a) Uıymdastyrý kezeńi:
Oqýshylarmen amandasý, túgeldeý, oqý quraldaryn tekserý. Synyptyń tazalyǵyna kóńil bólý. Oqýshylardyń zeıinin sabaqqa aýdarý.
á) Úı tapsyrmasyn pysyqtaý:
Úıge berilgen tapsyrmany suraımyn. Oqýshylarǵa ótken tapsyrma boıynsha birneshe suraqtar qoıamyn

b) Jańa sabaqty túsindirý.
Biz sóılesý kezinde áńgimelesýshimizdiń qımyl - qozǵalysyna eriksiz nazar aýdarýymyzǵa týra keledi.
Beti bal - bul jaınap, kózderin keńirek ashyp qarasa, kóbine qyzyǵýshylyq, nemese aıtylǵandardyń kóńilinen shyqqanyn bildirse, qýlana kózin jylmıtsa - kúdik pen senbestiktiń belgisi ekenin baıqaımyz. Al eger tyńdaýshy janaryn basqa jaqqa buryp áketse, nemquraılylyq pen qulyqsyzdyq ekeni belgili.
Árıne, adamnyń áńgimege kózqarasyn tek kóz ǵana bildirip qoımaıdy. Qol siltese, «Báribir, eshteńe ónbeıdi», «Jaǵdaı ózgermeıdi» degen sóılemder ornyna júredi.

Ym - ıshara, qol, bet, kózdiń túrli qozǵalystary men ózgerýi, dene qımyldary qarym - qatynastyń qosymsha quraldary. Ony úıretetin, oqytatyn salany kınesıka dep ataıdy (grek tilinde kinesis - qozǵalys). Kınesıkada bet - júz qımylymen emosıany bildirýge (mımıka), qol qozǵalystarymen oıdy anyqtaýǵa, kórsetýge (jestıkýlásıa) erekshe nazar aýdarylady.
Qabaǵy túıilip, bet - júzi surlana túsken qalyptan ashýdy baıqasań, baqyraıǵan kóz, ashylǵan aýyz tańdanysty bildiretinin barlyǵymyz da jaqsy bilemiz.

Sóılesý kezinde bet - júz, qol qımyldaryn kóp paıdalanatynymyzdy ózimiz de baıqaı bermeımiz. Eshkim bizge olardyń neni anyqtap, nendeı qyzmet atqaratynyn túsindirmese de, kúndelikti turmysta, qoǵamdyq ortada keńinen qoldanylady. Bunyń túsinikti bola túsýine sóılemdegi sóz yrǵaǵy, ekpin, ıntonasıanyń da róli bar.
Sóılesý kezinde murynyn shuqyp nemese túımesin ustap, galstýgyn jóndep, ıa bolmasa tyrnaǵyn tazalap t. b. óreskel qımyldar jasasa, bul ádepsizdik bolady. Bundaıdy mehanıkalyq ym - ıshara deıdi. Mehanıkalyq ym tyńdaýshynyń nazaryn aýdaryp, oıyn bólip, áńgimelesýge kedergi keltiredi. Onyń yrǵaqty, emosıaly, silteme, sýretteme jáne sımvoldyq túrleri bar.

1) Yrǵaqty: logıkalyq ekpin: sóıleýdiń jyldam nemese baıaý aıtylýyna qaraı qol qozǵalysymen anyqtalady.
2) Emosıaly: qozǵalys: kóbine turaqty sóz tirkesteri men tildi kórkemdeýshi quraldary arqyly: mysaly: júregi ushyp ketý - dybysy shyqpaı qolymen júregin
basyp otyra ketý.
3) Silteme: mysaly: «Myna terezeni ashyńyzshy», degendi terezeni nusqap, qos qolyn keýde tusynan eki jaqqa qaraı jaısa uǵamyz.
4) Sýretteme: zatty sýretteýde sóz taba almaǵan jaǵdaıda nemese neǵurlym kúshti áser bergimiz kelgende, qol qozǵalysymen sýretin kórsetemiz.
5) Sımvoldyq: mysaly, qolymyzdy júrek tusyna qoısaq, ystyq yqylasymyzdy bildire alamyz.
Jattyǵýmen jumys: 49 - jattyǵý Keste boıynsha 2 - 3 - ten mysal jazyńdar
Bilimdi bekitý: Ótilgen taqyrypqa baılanysty birneshe suraqtar qoıamyn. Túsinbegen suraqtaryna jaýap beremin.


Baǵalaý: Úı tapsyrmasyn oryndap kelgenine jáne jańa sabaqqa yntaly qatysyp otyrǵandaryn baǵalaımyn.
Úıge tapsyrma