InfoHub Logo

Sabaqtyń taqyryby: Sóz tirkesi bildiretin sıntaksıstik qatynastar
Anyqtaýyshtyq qatynas
Sabaqtyń maqsaty: a) Sóz tirkesi bildiretin sıntaksıstik qatynastardy jáne onyń túrlerin túsindirý arqyly oqýshylardyń sabaqqa degen qyzyǵýshylyǵyn arttyrý;
á) óz ultynyń tilin, rýhanı baılyǵyn qurmetteý, tapqyrlyqqa baýlý, adamgershilik, estetıkalyq tárbıe berý;
b) Sabaq barysynda oqýshylardy saýatty, kórkem jazýǵa daǵdylandyrý;
Sabaqtyń túri: dástúrli sabaq
Sabaqtyń ádisi: suraq – jaýap, túsindirý, taldaý
Sabaqtyń kórnekiligi: úlestirmeli kespe qaǵazdar, tablısalar
Pánaralyq baılanys: ádebıet
Sabaqtyń barysy: İ. Uıymdastyrý kezeńi:
Oqýshylarmen amandasý, túgeldeý, oqý quraldaryn tekserý. Synyptyń tazalyǵyna kóńil bólý. Oqýshylardyń zeıinin sabaqqa aýdarý.
İİ. Úı tapsyrmasyn pysyqtaý:
Ótken taqyryptardy qaıtalaý.
1. Jalǵaýlar arqyly sózderdiń baılanysy qalaı bolady?
2. Matasýdyń baılanysý tásili qandaı?
3. Janasý qaı sóz tabymen tirkesip keledi?
İİİ. Jańa sabaqty túsindirý:
Sóz tirkesiniń baǵynyńqy syńary men basyńqy syńary ózara belgili bir gramatıkalyq maǵynany bildirip, soǵan sáıkes belgili bir sıntaksıstik qatynasta jumsalady. Sóz tirkesteriniń syńarlary arasyndaǵy gramatıkalyq maǵyna jaǵynan úsh túrli sıntaksıstik qatynastyń sheńberinde kórinedi.

Matasa, qabysa baılanysqan esimdi sóz tirkesteriniń syńarlary bir - birimen anyqtaýyshtyq qatynasta jumsalady. Basyńqy syńardan baǵynyńqy syńarǵa kimniń? neniń? qandaı? neshinshi? sıaqty suraqtary qoıylady: balanyń kitaby, boıshań jigit
Jattyǵýmen jumys:
1. 252 - jattyǵý. Anyqtaýyshtyq qatynastaǵy sóz tirkesterin taýyp, suraq qoıý arqyly túrlerine, baılanysý tásilderine qaraı taldańdar.
2. Matasa, qabysa baılanysqan esimdi tirkesterge 5 mysal oılap jazyńdar.
3. «Kóńildi kóktem» taqyrybyna mátin qurastyryp jazyńdar.

İÚ. Bilimdi bekitý: Oqýshylardyń túsinbegen suraqtaryna jaýap beremin. Oqýshylarǵa birneshe suraqtar qoıamyn.
1. Sıntaksıs degenimiz ne?
- Sóz tirkesi týraly, sóılem týraly ǵylym.
2. Sózderdiń baılanysý tásilderin ata:
- Oryn tártibi, ıntonasıa, jalǵaý arqyly, shylaý arqyly.
3. Esimdi, etistikti sóz tirkesteri qalaı jasalady?
- Basyńqy syńarlary esim ne etistik bolýyna qaraı.
4. Sóz tirkesiniń baılanysý túrlerin ata:
- Qıysý, matasý, meńgerý, qabysý, janasý.
5. Qıysý qalaı jasalady?
- Bastaýysh pen baıandaýyshtyń jaq - jaǵynan úılese baılanysýy.
6. Matasý degenimiz ne?
- İlik septik pen táýeldik jalǵaýdyń baılanysy.
7. Meńgerý qandaı septikter arqyly jasalady?
- Barys, tabys, jatys, shyǵys, kómektes septikteri arqyly.
8. Qabysý men janasýdy qalaı ajyratamyz?
- Qabysý oryn tártibi arqyly, janasý irgeles nemese alshaq túrde baılanysady.
9. Anyqtaýyshtyq qatynas degenimiz ne?
Matasa, qabysa baılanysqan esimdi sóz tirkesteri.
Ú. Úıge tapsyrma: Anyqtaýyshtyq qatynasqa kórkem shyǵarmadan birneshe sóılem jazyp kelińder.
Úİ. Bilimdi baǵalaý: Oqýshylardyń yntasyna qaraı bilimderi baǵalanady.