Sóz tirkesi boıynsha ótkendi qaıtalaý
Pavlodar oblysy, Baıanaýyl aýdany,
Birlik jalpy orta bilim berý mektebiniń
qazaq tili men ádebıeti páni muǵalimi
Baıseıtova Sandýǵash Hazızatqyzy
Sóz tirkesi boıynsha ótkendi qaıtalaý
Sabaqtyń maqsaty:
Bilimdilik: Ótken taqyryptar boıynsha alǵan bilimderin tereńdetý, oıda saqtaǵan maǵulumattardy naqtylap, bir júıege jınaqtaý.
Damytýshylyq: Sóz baılyǵyn ıaǵnı sózdik qoryn baıytý, oılaý mashyqtary men qabiletterin damytý. Óz pozısıasyn qorǵaýǵa daǵdylandyrý.
Tárbıelik: Pánge degen qushtarlyqtaryn, qyzyǵýshylyqtaryn oıatý.
Sabaqtyń túri: Qaıtalaý.
Sabaqtyń ádisi: suraq - jaýap, ózindik izdenis jumystary, toptaý, jınaqtaý.
Sabaqtyń kórnekiligi: Interbelsendi taqtada jemister salynǵan vazanyń sýreti, kespe qıyqshalary, taldaý úlgileri, keste.
Pánaralyq baılanys: ádebıet, sýret.
Sabaqtyń ótý barysy: İ. Uıymdastyrý kezeńi
1. Oqýshylarmen amandasý rásimi;
2. Oqýshylardy túgendeý.
3. Synyp 3 topqa bólinedi. Top basshylary belgilenip, olarǵa baǵalaý paraǵy beriledi.
İ top aty: «Tilashar»;
İİ top aty: «Shamshyraq»;
İİİ top aty: Bilimdiler».
İ. Geım. Ár top ózin tanystyrady. Urany. Ár top oqýshylary óz esimderin tirkes boıynsha atap shyǵady. Mysaly: men Aınash - aqyldy. Ekinshi oqýshy Aınash aqyldy, men Saltanat - súıkimdi.. osylaı jalǵasady.
Muǵalim: «Qaıtalaý - oqý anasy» degendeı búgingi sabaqta qaıtalaý jumystaryn júrgizemiz.
1 - tapsyrma. «Maǵan unaıtyn jemis» oıyny arqyly iske asady. Ár oqýshy ózine unaǵan jemisti tańdaý barysynda, artynda jasyrynǵan suraqqa jaýap beredi.
Suraqtar:
1. Sıntaksıs degen uǵym grektiń qandaı sózinen shyqqan? («quraý», «biriktirý»maǵynasyn. )
2. Sıntaksıs salasy neni qarastyrady? (sóz tirkesin, sóılem qurylymy, erekshelikteri).
3. Úzdik oqýshy, úsh - tórt bala qandaı tirkeske jatady? (esimdi, etistikti tirkes)
4. Kózdi ashyp - jumǵansha, tóbe shashy tik turý tirkesteri qandaı maǵynany bildiredi?
5. Sózderdiń baılanysý túrlerin ata.
6. Abaıdyń bir óleńinen úzindi jatqa aıt.
7. Qazaq tilinde sózder bir - birimen 4 túrli tásil arqyly baılanysqa túsedi. Ol qandaı tásilder? (qosymshalar, septeýlik shylaýlar, oryn tártibi, daýys yrǵaǵy arqyly).
8. Sóz tirkesi degenimiz ne? Mysal keltir.
9. Ózińe unaıtyn bir maqal - mátel aıt.
2 - tapsyrma: Frazeologızmderdiń maǵynasyn bildiretin sózderdi jaz. Frazeologıalyq tirkesterge sóılem qura.
İ topqa: a) Júregi alyp ushty -
b) tóbesi kókke jetti –
v) jeldeı esti –
g) at tonyn ala qashty –
İİ topqa: a) júrek jutqan –
b) bir shybyqpen aıdady –
v) barmaǵyn tisteý –
g) betinen oty shyǵý –
İİİ topqa: a) ıt arqasy qıanda –
b) tóbe shashy tik turdy –
v) kóz alartý –
g) murnyn shúıirdi –
3 - tapsyrma: Interbelsendi taqtada:
Portret jasaýǵa qatysty tómendegi tirek sóz tirkesterin paıdalanyp, keıipkerge, óz qurbyńa t. b. minezdeme jazyńdar. Tirek sóz tirkesteri: qypsha bel, qolań shash, alma moıyn, aı dese aýzy, kún dese kózi.
4 - tapsyrma: Interbelsendi taqtada: «Kim jyldam» oıyny oınalady.
Mysaldar ----------- qıysý ---------- matasý ---------- meńgerý ------------ qabysý janasý
Asqar taý
Kúmis kúlki
Bizdiń ferma
Kózin jumý
Shapshań júrý
Bes oqýshy
Ananyń tilegi
Úlken úmit
Basty paryz
İİ Geım.
1 - tapsyrma: Berilgen sózderge fonetıkalyq taldaý jasa.
İ topqa: «talapty» sózi;
İİ topqa: «ónerli» sózi;
İİİ topqa: « úzdik» sózi.
2 - tapsyrma: Berilgen sóılemderge sıntaksıstik satylaı keshendi taldaý jasa.
İ topqa: Men jaqynda ǵana qaladan keldim.
İİ topqa: Dárigerler aýylǵa kelipti.
İİİ topqa: Munymen sáske kezinde tanystym.
3 - tapsyrma: Top basshylary ortaǵa shaqyrylady.
Ústelde (qorjyn ishinde) Maqalbaı ataıdyń tapsyrmalaryna maqal - mátelmen jaýap berý jarysy ótkiziledi.
1. Oqý - bilim týraly;
2. Týǵan jer týraly;
3. Ata - ana týraly.
Sabaqty bekitý: Ár topqa sýret taratylady. İ top: gúl, İİ top: kúnniń kózi, İİİ top: báıterek. Osy sýretterge búgingi sıntaksıs salasy boıynsha neni meńgerdim, neni qarastyrady, sonyń syzbasyn túsirý.
Sabaqty qorytý: «Suhbat alý» oıyny telejúrgizýshiniń róli arqyly iske asyrylady. Mynadaı suraqtar qoıylady.
1. Búgingi sabaqtyń ózgesheligi nede?
2. Sizge osy sabaq unady ma? Unasa nesimen unady?
3. Siz osy sabaqtan qandaı áser aldyńyz?
Úıge tapsyrma: İ topqa: Poezben saparǵa attanady.
İİ topqa: Kememen saparǵa attanady.
İİİ topqa: Shól dalaǵa túıemen saparǵa shyǵady. Tapsyrmasy: Sóz tirkesi taqyrybyna baılanysty mátin qurastyrý.
Ár top basshylary baǵalaý paraǵyna óz baǵalaryn qoıyp tapsyrady.
Baǵalaý.
Tolyq nusqasyn júkteý
Birlik jalpy orta bilim berý mektebiniń
qazaq tili men ádebıeti páni muǵalimi
Baıseıtova Sandýǵash Hazızatqyzy
Sóz tirkesi boıynsha ótkendi qaıtalaý
Sabaqtyń maqsaty:
Bilimdilik: Ótken taqyryptar boıynsha alǵan bilimderin tereńdetý, oıda saqtaǵan maǵulumattardy naqtylap, bir júıege jınaqtaý.
Damytýshylyq: Sóz baılyǵyn ıaǵnı sózdik qoryn baıytý, oılaý mashyqtary men qabiletterin damytý. Óz pozısıasyn qorǵaýǵa daǵdylandyrý.
Tárbıelik: Pánge degen qushtarlyqtaryn, qyzyǵýshylyqtaryn oıatý.
Sabaqtyń túri: Qaıtalaý.
Sabaqtyń ádisi: suraq - jaýap, ózindik izdenis jumystary, toptaý, jınaqtaý.
Sabaqtyń kórnekiligi: Interbelsendi taqtada jemister salynǵan vazanyń sýreti, kespe qıyqshalary, taldaý úlgileri, keste.
Pánaralyq baılanys: ádebıet, sýret.
Sabaqtyń ótý barysy: İ. Uıymdastyrý kezeńi
1. Oqýshylarmen amandasý rásimi;
2. Oqýshylardy túgendeý.
3. Synyp 3 topqa bólinedi. Top basshylary belgilenip, olarǵa baǵalaý paraǵy beriledi.
İ top aty: «Tilashar»;
İİ top aty: «Shamshyraq»;
İİİ top aty: Bilimdiler».
İ. Geım. Ár top ózin tanystyrady. Urany. Ár top oqýshylary óz esimderin tirkes boıynsha atap shyǵady. Mysaly: men Aınash - aqyldy. Ekinshi oqýshy Aınash aqyldy, men Saltanat - súıkimdi.. osylaı jalǵasady.
Muǵalim: «Qaıtalaý - oqý anasy» degendeı búgingi sabaqta qaıtalaý jumystaryn júrgizemiz.
1 - tapsyrma. «Maǵan unaıtyn jemis» oıyny arqyly iske asady. Ár oqýshy ózine unaǵan jemisti tańdaý barysynda, artynda jasyrynǵan suraqqa jaýap beredi.
Suraqtar:
1. Sıntaksıs degen uǵym grektiń qandaı sózinen shyqqan? («quraý», «biriktirý»maǵynasyn. )
2. Sıntaksıs salasy neni qarastyrady? (sóz tirkesin, sóılem qurylymy, erekshelikteri).
3. Úzdik oqýshy, úsh - tórt bala qandaı tirkeske jatady? (esimdi, etistikti tirkes)
4. Kózdi ashyp - jumǵansha, tóbe shashy tik turý tirkesteri qandaı maǵynany bildiredi?
5. Sózderdiń baılanysý túrlerin ata.
6. Abaıdyń bir óleńinen úzindi jatqa aıt.
7. Qazaq tilinde sózder bir - birimen 4 túrli tásil arqyly baılanysqa túsedi. Ol qandaı tásilder? (qosymshalar, septeýlik shylaýlar, oryn tártibi, daýys yrǵaǵy arqyly).
8. Sóz tirkesi degenimiz ne? Mysal keltir.
9. Ózińe unaıtyn bir maqal - mátel aıt.
2 - tapsyrma: Frazeologızmderdiń maǵynasyn bildiretin sózderdi jaz. Frazeologıalyq tirkesterge sóılem qura.
İ topqa: a) Júregi alyp ushty -
b) tóbesi kókke jetti –
v) jeldeı esti –
g) at tonyn ala qashty –
İİ topqa: a) júrek jutqan –
b) bir shybyqpen aıdady –
v) barmaǵyn tisteý –
g) betinen oty shyǵý –
İİİ topqa: a) ıt arqasy qıanda –
b) tóbe shashy tik turdy –
v) kóz alartý –
g) murnyn shúıirdi –
3 - tapsyrma: Interbelsendi taqtada:
Portret jasaýǵa qatysty tómendegi tirek sóz tirkesterin paıdalanyp, keıipkerge, óz qurbyńa t. b. minezdeme jazyńdar. Tirek sóz tirkesteri: qypsha bel, qolań shash, alma moıyn, aı dese aýzy, kún dese kózi.
4 - tapsyrma: Interbelsendi taqtada: «Kim jyldam» oıyny oınalady.
Mysaldar ----------- qıysý ---------- matasý ---------- meńgerý ------------ qabysý janasý
Asqar taý
Kúmis kúlki
Bizdiń ferma
Kózin jumý
Shapshań júrý
Bes oqýshy
Ananyń tilegi
Úlken úmit
Basty paryz
İİ Geım.
1 - tapsyrma: Berilgen sózderge fonetıkalyq taldaý jasa.
İ topqa: «talapty» sózi;
İİ topqa: «ónerli» sózi;
İİİ topqa: « úzdik» sózi.
2 - tapsyrma: Berilgen sóılemderge sıntaksıstik satylaı keshendi taldaý jasa.
İ topqa: Men jaqynda ǵana qaladan keldim.
İİ topqa: Dárigerler aýylǵa kelipti.
İİİ topqa: Munymen sáske kezinde tanystym.
3 - tapsyrma: Top basshylary ortaǵa shaqyrylady.
Ústelde (qorjyn ishinde) Maqalbaı ataıdyń tapsyrmalaryna maqal - mátelmen jaýap berý jarysy ótkiziledi.
1. Oqý - bilim týraly;
2. Týǵan jer týraly;
3. Ata - ana týraly.
Sabaqty bekitý: Ár topqa sýret taratylady. İ top: gúl, İİ top: kúnniń kózi, İİİ top: báıterek. Osy sýretterge búgingi sıntaksıs salasy boıynsha neni meńgerdim, neni qarastyrady, sonyń syzbasyn túsirý.
Sabaqty qorytý: «Suhbat alý» oıyny telejúrgizýshiniń róli arqyly iske asyrylady. Mynadaı suraqtar qoıylady.
1. Búgingi sabaqtyń ózgesheligi nede?
2. Sizge osy sabaq unady ma? Unasa nesimen unady?
3. Siz osy sabaqtan qandaı áser aldyńyz?
Úıge tapsyrma: İ topqa: Poezben saparǵa attanady.
İİ topqa: Kememen saparǵa attanady.
İİİ topqa: Shól dalaǵa túıemen saparǵa shyǵady. Tapsyrmasy: Sóz tirkesi taqyrybyna baılanysty mátin qurastyrý.
Ár top basshylary baǵalaý paraǵyna óz baǵalaryn qoıyp tapsyrady.
Baǵalaý.
Tolyq nusqasyn júkteý
You Might Also Like
