Sultanmahmut Toraıǵyrovtyń «Qamar sulý» romanyndaǵy keıipkerler kelbeti
Sabaqtyń taqyryby: Sultanmahmut Toraıǵyrovtyń «Qamar sulý» romanyndaǵy keıipkerler kelbeti
Sabaqtyń maqsaty:
Bilimdilik: S. Toraıǵyrovtyń shyǵarmashylyǵynyń ıdeıalyq - estetıkalyq muraty men tabysyna toqtalý. Romannyń negizgi oqıǵalaryn basshylyqqa ala otyryp, keıipkerler beınelerin somdaý;
Tárbıelik: Keıipkerlerdiń is - áreketi arqyly adamgershilikke, meıirimdilikke, bilimge umtylýǵa, sana - seziminiń órkendeýine tárbıeleý.
Damytýshylyq: Jeke tulǵa retinde oqýshylardyń izdenimpazdyq qasıetterin damytý. Sheber de sheshen, ótkir sóıleı bilýge mashyqtandyrý;
Sabaqtyń túri: jańa bilimdi meńgertý sabaǵy
Sabaq tıpi: izdendirý sabaǵy
Sabaqtyń ádis - tásilderi: Suraq - jaýap, baıandaý, mátinmen jumys, taldaý,, tujyrym kestesi, problemalyq suraq.
Sabaqtyń barysy:
1. Uıymdastyrý kezeńi. Oqýshylarmen amandasý, túgeldeý, daıyndyǵyna nazar aýdarý.
2. Úı tapsyrmasyn suraý. S. Toraıǵyrov. «Qamar sulý» romanynyń keıipkerleriniń beınesin ashý.
S. Toraıǵyrovtyń ómiri men shyǵarmashylyǵy. Suraq - jaýap kezeńi:
• Aqyn ómir súrgen jyldar?
• Aqynnyń bilimmen sýsyndaǵan Bilim Ordalary týraly baıanda.
• Aqynnyń qandaı jınaqtary joǵalyp ketken?
• Aqyn poemalaryn atańdar.
• Alash ardagerleri týraly ne bilesiń, onyń aqyn ómirinde qandaı orny boldy?
• «Tanystyrý» poemasy arqyly aqyn kimderdi tanystyrady?
• «Aıqap» degen sóz qandaı oıǵa jeteleıdi jáne Sultanmahmuttyń qandaı maqalalaryn bilesińder?
• Sultanmahmuttyń qandaı romandaryn bilesińder?
• «Qamar sulý» romany kótergen áleýmettik másele qandaı?
• Shyǵarma nelikten «Qamar sulý» dep atalǵan?
3. Úı tapsyrmasyn bekitý maqsatynda S. Toraıǵyrovtyń «Qamar sulý» romanynyń mazmuny jaǵynan taldaý jumysyn oryndalady.
Ár bólimge qysqasha sıpattama berý tapsyrylady.
1 - bólim. «Jigitti el maqtaǵan qyz jaqtaǵan...»
2 - bólim. Súıispenshilik sezimniń qarlyǵashtary
3 - bólim. Kúndestik oty janǵanda
4 - bólim. Jorǵa Nurym. Omby asqan Ahmet
5 - bólim. Qyryn kelgen qudalyq
6 - bólim. Ot ortasynda oırandalǵan Omar
7 - bólim. Qaıǵydan qan jutqan Qamar
8 - bólim. Zulymdyq - nadandyqtyń basty belgisi
9 - bólim. Qurbandyqqa shalynǵan jastar
4. Úı tapsyrmasyn qorytý maqsatynda « Romannan alǵan áserim» oqýshylar oı bólisedi.
5. Jańa sabaq.
- Mine, balalar, biz roman mazmunymen tanystyq. Endi romandaǵy keıipkerlerdiń
is - áreketine qarap, jan - jaqty oı saralap kóreıikshi.
6. Jańa sabaqty bekitý maqsatynda shyǵarmany keıipkerler álemine taldaý júrgizemin.
1. Shyǵarmadaǵy adamdardyń turmystyq jaı - kúıleri qalaı berilgen? Áńgimele
2. Roman keıipkerlerine taldaý jasa
3. Nurym - qandaı adam?
4. Qamar men Ahmettiń qosylmaý sebebi nede?
5. Sol zamandaǵy baqsy - balgerlerdiń is - áreketi romanda qalaı berilgen?
7. Problemalyq suraq. Romanda kezdesetin qarama - qaıshylyqtar osy zamanda kezdese me? Kezdesse, qandaı túrde? Nelikten «qatigezdik - nadandyq belgisine» sanalady?
Qazirgi zaman týraly (aýyzsha) oı tolǵa.
8. Tapsyrmalar. Kórkem shyǵarma mátinimen jumys.
9. Jańa sabaqty pysyqtaý maqsatynda «Tujyrym kestesin» toltyrtamyn.
Keıipkerleri ------------------ Adamı qasıetteri ------------- İs - áreketteri
Qamar
Ahmet
Omar
Jorǵa Nurym
Ospan bı
Qaltan qajy
10. Keıipkerler portretin qalaı beredi?
• Qamar
• Ahmet
• Nurym
11. Modeldeý ádistemesi
İ. Shyǵarma taqyryby: Áleýmettik teńsizdik, áıel teńsizdigi
İİ. Shyǵarma ıdeıasy: Qazaq jastarynyń bas bostandyǵy, qyzdardy qalyń malǵa satýdy áshkereleý
İİİ. Shyǵarmadaǵy negizgi keıipkerler: Qamar, Ahmet, Omar, Nurym
İÚ. Shyǵarmadaǵy qosalqy keıipkerler: Qaltan, Ospan, Qasen, Jáýke, Jumabaı, Bátek molda
Ú. Shyǵarma jazylǵan ádebı baǵyt: synshyl realızm, janry - proza, poezıa+proza
Úİ. Shyǵarmadaǵy monologtardy tapqyzý.
Ahmetti súıemin - aq, súıgenim úshin kúıemin - aq,
Al endi shydamadym... qaralandym...
Oıdaǵym keldi me, jyly jaýap berdi me,
Qamar meni súıdi me, súıgendikten kúıdi me?...
- Monolog kimdiki, qandaı jaǵdaıda aıtylǵan?
Úİİ. Shyǵarmanyń kórkemdik ereksheligi
Úİİİ. Shyǵarmadaǵy sýretteletin salt - dástúr: Atastyrý, qyzdy qalyń malǵa satý, jar - jar, úshkirý, káde berý
İH. Qoldanylǵan maqal - mátelder:
«Soqyr taýyqqa bári bıdaı», «Tań atpaıyn dese de, kún qoımaıdy», «Káriliktiń aldy jigittiktiń sońy», «arsyzǵa alty kún meıram», «Sýǵa ketken tal qarmaıdy», «Teńi kelse, tegin ber», «Aldyńǵy arba qaıda júrse, sońǵy arba sonda júredi», «Bir toıǵan – shala baıyǵandyq», «Jalǵyz qazdyń úni shyqpas, jalǵyzdyń shańy shyqpas», «Soqyrdyń qolyna, sańyraýdyń jolyna túspe», «Jaqsydan jaman týsa, emi bolmas, jamannan jaqsy týsa, teńi bolmas», «It úrdi, kerýen kóshti», «Bastan qulaq sadaqa».
Hİİ. Shyǵarma qurylysy:
1. Bastalýy: Qamardy sýretteýi, Qamar men Ahmettiń kezdesýi;
2. Damýy: Ǵashyqtyq sezim, hattarǵa berilgen jaýap;
3. Shıelenisýi: Olardyń áleýmettik jaǵynan sáıkes kelmeýi, kúndestikke toly aýyldaǵy ósek, qýdalanǵan Ahmettiń oqýǵa ketýi
4. Oqıǵanyń baılanysy. Nurymnyń áıeli qaıtys bolýy, Nurymnyń Qamarǵa kisi jiberýi
5. Sharyqtaý shegi: Qamardyń zorlyqpen uzatylýy, naýqastanýy
6. Sheshimi: Ahmetpen kezdesýi, ólimi
Qorytyndy. Barlyq oıdy túıindeý, oqýshylarǵa oı tastaý
Baǵalaý. Úıge tapsyrma: Oıtolǵaý jazyp kelý.
Sabaqtyń maqsaty:
Bilimdilik: S. Toraıǵyrovtyń shyǵarmashylyǵynyń ıdeıalyq - estetıkalyq muraty men tabysyna toqtalý. Romannyń negizgi oqıǵalaryn basshylyqqa ala otyryp, keıipkerler beınelerin somdaý;
Tárbıelik: Keıipkerlerdiń is - áreketi arqyly adamgershilikke, meıirimdilikke, bilimge umtylýǵa, sana - seziminiń órkendeýine tárbıeleý.
Damytýshylyq: Jeke tulǵa retinde oqýshylardyń izdenimpazdyq qasıetterin damytý. Sheber de sheshen, ótkir sóıleı bilýge mashyqtandyrý;
Sabaqtyń túri: jańa bilimdi meńgertý sabaǵy
Sabaq tıpi: izdendirý sabaǵy
Sabaqtyń ádis - tásilderi: Suraq - jaýap, baıandaý, mátinmen jumys, taldaý,, tujyrym kestesi, problemalyq suraq.
Sabaqtyń barysy:
1. Uıymdastyrý kezeńi. Oqýshylarmen amandasý, túgeldeý, daıyndyǵyna nazar aýdarý.
2. Úı tapsyrmasyn suraý. S. Toraıǵyrov. «Qamar sulý» romanynyń keıipkerleriniń beınesin ashý.
S. Toraıǵyrovtyń ómiri men shyǵarmashylyǵy. Suraq - jaýap kezeńi:
• Aqyn ómir súrgen jyldar?
• Aqynnyń bilimmen sýsyndaǵan Bilim Ordalary týraly baıanda.
• Aqynnyń qandaı jınaqtary joǵalyp ketken?
• Aqyn poemalaryn atańdar.
• Alash ardagerleri týraly ne bilesiń, onyń aqyn ómirinde qandaı orny boldy?
• «Tanystyrý» poemasy arqyly aqyn kimderdi tanystyrady?
• «Aıqap» degen sóz qandaı oıǵa jeteleıdi jáne Sultanmahmuttyń qandaı maqalalaryn bilesińder?
• Sultanmahmuttyń qandaı romandaryn bilesińder?
• «Qamar sulý» romany kótergen áleýmettik másele qandaı?
• Shyǵarma nelikten «Qamar sulý» dep atalǵan?
3. Úı tapsyrmasyn bekitý maqsatynda S. Toraıǵyrovtyń «Qamar sulý» romanynyń mazmuny jaǵynan taldaý jumysyn oryndalady.
Ár bólimge qysqasha sıpattama berý tapsyrylady.
1 - bólim. «Jigitti el maqtaǵan qyz jaqtaǵan...»
2 - bólim. Súıispenshilik sezimniń qarlyǵashtary
3 - bólim. Kúndestik oty janǵanda
4 - bólim. Jorǵa Nurym. Omby asqan Ahmet
5 - bólim. Qyryn kelgen qudalyq
6 - bólim. Ot ortasynda oırandalǵan Omar
7 - bólim. Qaıǵydan qan jutqan Qamar
8 - bólim. Zulymdyq - nadandyqtyń basty belgisi
9 - bólim. Qurbandyqqa shalynǵan jastar
4. Úı tapsyrmasyn qorytý maqsatynda « Romannan alǵan áserim» oqýshylar oı bólisedi.
5. Jańa sabaq.
- Mine, balalar, biz roman mazmunymen tanystyq. Endi romandaǵy keıipkerlerdiń
is - áreketine qarap, jan - jaqty oı saralap kóreıikshi.
6. Jańa sabaqty bekitý maqsatynda shyǵarmany keıipkerler álemine taldaý júrgizemin.
1. Shyǵarmadaǵy adamdardyń turmystyq jaı - kúıleri qalaı berilgen? Áńgimele
2. Roman keıipkerlerine taldaý jasa
3. Nurym - qandaı adam?
4. Qamar men Ahmettiń qosylmaý sebebi nede?
5. Sol zamandaǵy baqsy - balgerlerdiń is - áreketi romanda qalaı berilgen?
7. Problemalyq suraq. Romanda kezdesetin qarama - qaıshylyqtar osy zamanda kezdese me? Kezdesse, qandaı túrde? Nelikten «qatigezdik - nadandyq belgisine» sanalady?
Qazirgi zaman týraly (aýyzsha) oı tolǵa.
8. Tapsyrmalar. Kórkem shyǵarma mátinimen jumys.
9. Jańa sabaqty pysyqtaý maqsatynda «Tujyrym kestesin» toltyrtamyn.
Keıipkerleri ------------------ Adamı qasıetteri ------------- İs - áreketteri
Qamar
Ahmet
Omar
Jorǵa Nurym
Ospan bı
Qaltan qajy
10. Keıipkerler portretin qalaı beredi?
• Qamar
• Ahmet
• Nurym
11. Modeldeý ádistemesi
İ. Shyǵarma taqyryby: Áleýmettik teńsizdik, áıel teńsizdigi
İİ. Shyǵarma ıdeıasy: Qazaq jastarynyń bas bostandyǵy, qyzdardy qalyń malǵa satýdy áshkereleý
İİİ. Shyǵarmadaǵy negizgi keıipkerler: Qamar, Ahmet, Omar, Nurym
İÚ. Shyǵarmadaǵy qosalqy keıipkerler: Qaltan, Ospan, Qasen, Jáýke, Jumabaı, Bátek molda
Ú. Shyǵarma jazylǵan ádebı baǵyt: synshyl realızm, janry - proza, poezıa+proza
Úİ. Shyǵarmadaǵy monologtardy tapqyzý.
Ahmetti súıemin - aq, súıgenim úshin kúıemin - aq,
Al endi shydamadym... qaralandym...
Oıdaǵym keldi me, jyly jaýap berdi me,
Qamar meni súıdi me, súıgendikten kúıdi me?...
- Monolog kimdiki, qandaı jaǵdaıda aıtylǵan?
Úİİ. Shyǵarmanyń kórkemdik ereksheligi
Úİİİ. Shyǵarmadaǵy sýretteletin salt - dástúr: Atastyrý, qyzdy qalyń malǵa satý, jar - jar, úshkirý, káde berý
İH. Qoldanylǵan maqal - mátelder:
«Soqyr taýyqqa bári bıdaı», «Tań atpaıyn dese de, kún qoımaıdy», «Káriliktiń aldy jigittiktiń sońy», «arsyzǵa alty kún meıram», «Sýǵa ketken tal qarmaıdy», «Teńi kelse, tegin ber», «Aldyńǵy arba qaıda júrse, sońǵy arba sonda júredi», «Bir toıǵan – shala baıyǵandyq», «Jalǵyz qazdyń úni shyqpas, jalǵyzdyń shańy shyqpas», «Soqyrdyń qolyna, sańyraýdyń jolyna túspe», «Jaqsydan jaman týsa, emi bolmas, jamannan jaqsy týsa, teńi bolmas», «It úrdi, kerýen kóshti», «Bastan qulaq sadaqa».
Hİİ. Shyǵarma qurylysy:
1. Bastalýy: Qamardy sýretteýi, Qamar men Ahmettiń kezdesýi;
2. Damýy: Ǵashyqtyq sezim, hattarǵa berilgen jaýap;
3. Shıelenisýi: Olardyń áleýmettik jaǵynan sáıkes kelmeýi, kúndestikke toly aýyldaǵy ósek, qýdalanǵan Ahmettiń oqýǵa ketýi
4. Oqıǵanyń baılanysy. Nurymnyń áıeli qaıtys bolýy, Nurymnyń Qamarǵa kisi jiberýi
5. Sharyqtaý shegi: Qamardyń zorlyqpen uzatylýy, naýqastanýy
6. Sheshimi: Ahmetpen kezdesýi, ólimi
Qorytyndy. Barlyq oıdy túıindeý, oqýshylarǵa oı tastaý
Baǵalaý. Úıge tapsyrma: Oıtolǵaý jazyp kelý.
You Might Also Like
-
Bilimdilik: Kórkem shyǵarma mazmunyn, qaharmandarynyń is - áreketin, minez - qulqyn jete túsiný, qoǵam qaıratkeri Turar Rysqulovtyń ómirbaıany týraly málimet berý.
