Sońǵy jańartý

(Ózgertilgen ýaqyty 1 kún buryn)
Sýret salýdyń ádis – tásilderi
Cýret jáne syzý páni muǵalimi Seralıeva Aıgerım Kýanyshbaevna

Beıneleý óneri 5 synyp

Sabaqtyń taqyryby: Sýret salýdyń ádis – tásilderi

Sabaqtyń maqsaty:
a) Bilimdilik: Oqýshylardy saýatty sýret salýǵa úıretý.
á) Damytýshylyq: Sýret salýdyń zańdylyqtaryna baýlý.
b) Tárbıelilik: Sulýlyq tárbıesi, tabıǵat pen ónerdegi sulýlyqty túsine bilý.
Qural - jabdyqtar, kórnekti quraldar: Kórnekilik quraldar, álbom, qaryndash, qaǵaz, oqý quraly, ádistemeler.

Sabaqtyń ótý barysy:
1. Uıymdastyrý kezeńi.
2. Úıge berilgen tapsyrmany tekserý.
3. Jańa taqyrypty túsindirý.
4. Tapsyrmalardy oryndaý.
5. Sabaqty bekitý.
6. Úıge tapsyrma.

Sabaqtyń barysy:
Oqýshylardy zattardyń ózine qarap beıneletý arqyly saýatty sýret salýǵa úıretý máselelerine kóńil bólinedi. Eń aldymen beınelenetin zattyń jalpy pishinin qaǵaz betine durys belgileýden bastaý qajet. Ol úshin oqýshylarǵa beıneleý ónerine baılanysty zańdylyqtardan teorıalyq bilim beremin.

Komponovka – qaǵaz betine beınelenetin zatty úılesimdi ornalastyrý degen sóz.
Proporsıa beınelenetin zattardyń úlkendi - kishili bóliginiń araqatynasyn salystyryp belgileý degen uǵymdy bildiredi.
Jaryq dep beınelenetin zattardyń kún sáýlesi túsken bóligin ataımyz.
Kóleńke degenimiz zattardyń betine jaryq túspegen bóligi. Iaǵnı ol menshikti kóleńke dep te atalady. Beınelenetin zattyń kólemi jáne formasy jaryq pen kóleńke arqyly beriledi.

Sondyqtan zatty qarapaıym qaryndash arqyly beıneleýde sýret salý erejelerine súıengen durys. Sýret salýǵa úıretý beıneleý óneriniń eń negizgi mindeti bolyp tabylady. Sondyqtan syzyq arqyly nobaı, dolbar jasaýǵa únemi jattyǵamyz. Kózben kórgen nársesin este saqtap, jyldam beıneleýge úırenemiz. Dolbar jasaýda naqty zattyń pishini jińishke ári jýan tutas syzyq arqyly beınelenedi. Sýrette túzý syzyqtan góri qısyq syzyq áldeqandaı jandy bolyp keledi. Ásirese qımyldy janýarlar men adam obrazyn beıneleýde dolbardyń róli zor. Sondyqtan jandy nárselerdi beıneleýden buryn, eń aldymen qarapaıym zattardyń sýretin salyp úırengenimiz durys. Tek qana árbir zattyń pishindik uqsastyǵyn taýyp qana qoımaı, onyń reńdik qatynasyna da basa nazar aýdarǵan jón. Reńdik qatynastar jaryq pen kóleńke bólikterin berý arqyly sheshiledi. Sýret salýdy birneshe kezeńge bólip qaraýǵa bolady.

1 - kezeń. Eń aldymen beıneleıtin geometrıalyq denelerdiń
jalpy nusqasyn tutastaı qabyldap, ony qaǵaz betine ornalastyrýǵa basa nazar aýdarý. Sonan keıin árbir geometrıalyq denelerdiń bıiktigi men enin shama jaǵynan salystyra otyryp beıneleý.

2 - kezeń. Sýreti salynatyn geometrıalyq denelerdiń konstrýksıalyq qurylymyna nazar aýdarý kerek. Beıneleıtin zattardyń ólshem birlikteri qatynasynyń durys bolýyna aıryqsha
kóńil bólý qajet. Sýret salý barysynda árbir zatty salystyra qaraý úshin kómekshi jińishke syzyqtar paıdalanǵan jón. Zattardyń negizgi konstrýksıalyq qurylymy tabylǵan soń jaryq pen kóleńkeniń shekaralaryn kómekshi syzyqpen belgilep qoıý kerek.
Sýretti shtrıhtaý isi kóleńkeden bastalady.

3 - kezeń. Zattardyń jaryq kóleńkesin shtrıhtaý arqyly olardyń pishinin, kólemin shyǵaramyz. Zattyń óńi jaryq pen kóleńke arqyly aıqyndalady. Árbir zattyń óńiniń kómeski ne qarańǵy bolýy jasandy jáne tabıǵı jaryqtyń túsýine baılanysty.
Sýrettiń óńin aıqyndaǵanda zattyń eń jaryq, eń qarańǵy jerin anyqtap alý kerek. Iaǵnı reńdik qatynasty durys aıqyndaýǵa úırený kerek. Zatty shtrıhtaýdy menshikti kóleńkeden bastaǵan jón. Meshıikti kóleńke degenimiz - zattyń sáýle túspegen betinde paıda bolǵan kóleńke. Jaryq dep tabıǵı sáýle men jasandy jaryq túsken betti aıtamyz. Jylt degenimiz - jaryqtyń asa mol mólsherde túsken jeri. Muny shyny nemese jyltyr temir ydystarda aıqyn baıqaýǵa bolady. Túspe kóleńke degenimiz - naqty beınelengen zattan jazyqtyqtyń betine túsken kóleńke. Jartylaı kóleńke degenimiz - menshikti kóleńke men jaryqtyń arasynda paıda bolǵan kóleńke. Refleks degenimiz - zattyń menshikti kóleńkesiniń shet jaǵynda, artqy jazyqtyq arasynda paıda bolǵan kómeski jaryq tárizdes qubylys. Sonymen zatty shtrıhtaý arqyly óńin, pishinin, kólemin anyqtaýda joǵaryda atalǵan sýret salý zańdylyqtaryna súıený kerek.

4 - kezeń. Bul beınelegen zattardy tolyqtaı anyqtaý kezeńi dep atalady. Munda sýret salý erejelerine súıene otyryp, keıbir eleýli artyq ketken jaryq pen qarańǵy daqtardy báseńdetemiz. Birtutas reńdik qatynasqa baǵyndyramyz. Oryndalǵan sýrettiń jarasymdy bolyp shyǵýyna basa nazar aýdaramyz.

Úıge tapsyrma berý: Nársege qarap sýret sal. Natúrmort orynda.

Tolyq nusqasyn júkteý

You Might Also Like

Jańalyqtar

Jarnama