InfoHub Logo

Tilderdi úırený jáne shet elderdiń ókilderimen qarym-qatynas jasaý árqashan da qundy jáne mańyzdy sheberlik. Aýdarmashylar qyzmettiń barlyq salalarynda joǵary baǵalandy.

Aýdarmashy degenimiz - saýatty jáne túpnusqaǵa múmkindiginshe jaqyn aqparatty bir tilden ekinshi tilge aýdaratyn maman. Bul maqalada biz sınhrondy aýdarmashy degen kim, aýdarmashynyń osy mamandyqta qandaı erekshelikteri, talaptary men qasıetteri bolýy kerek ekenin qarastyramyz.

Sınhrondy aýdarmashy tek aýdarmashy ǵana emes. Bul mamandyqtaǵy eń joǵary biliktilik. Aýdarmashy tilin bilýdiń úlkendigi sonshalyq, sheteldik sóıleýdi naqty ýaqyt rejıminde jáne maǵynasyn burmalamaı aýdara alady. Sınhrondy aýdarma - psıhologıalyq jáne fızıkalyq turǵydan aýdarmanyń eń qıyn túri bolyp sanalady. Onyń barysynda aýdarmashy sóıleýshiniń sózin birneshe sózdiń nemese 2-4 sekýndtyń kidirisimen aýdarady.  Bul aýdarma túri, ádette, tyǵyz kestesi bar úlken is-sharalar úshin qoldanylady. Sınhrondy aýdarma qyzmetteri halyqaralyq kelissózder, iri konferensıalar men samıtter, sondaı-aq memleket basshylarynyń ekijaqty kezdesýleri úshin qajet.

Sonymen qatar, sınhrondy aýdarmashynyń jumysy óte sharshatady, sondyqtan uzaq kelissózder kezinde olar eki-ekiden jumys istep, ár 15-20 mınýt saıyn birin-biri almastyryp otyrýy kerek.

Sınhrondy aýdarmashy sózdiń aıaqtalýyn kútpeı, birneshe sózderdiń kidirisimen aýdarady, bul árıne qıyn, sebebi aýdarmashy sóz tirkesiniń qalaı aıaqtalatynyn bilmeıdi. Sınhrondy aýdarmanyń izbe-iz aýdarmadan aıyrmashylyǵy, izbe-iz aýdarmashy aldymen daıyn oıdy estip, sodan keıin ǵana ony aýdarady.

Sınhrondy aýdarmashylar ádette qulaqqaptary men mıkrofondary bar arnaıy dybys ótkizbeıtin kabınalarda jumys isteıdi. «Ádette», óıtkeni olar keıde «sybyrlaý» tehnıkasymen jumys isteıdi, munda olar is-sharaǵa qatysýshynyń artynan erip, aýdarmany olardyń qulaqtaryna sybyrlap aıtady.

Osy mamandyq boıynsha jumys isteý úshin aýdarmashy kelesi qasıetterge ıe bolýy kerek:

• tabandylyq;

• erýdısıa;

• kópshildik;

• eńbekqorlyq;

• zeıindilik;

• utqyrlyq.

Sapaly sınhrondy aýdarmanyń birneshe alǵysharttary bar. Birinshiden, bul sınhrondy aýdarmashyny daıarlaýdyń joǵary deńgeıi. Ol tek shet tilin bilip qana qoımaı, sonymen qatar ártúrli dıalektilerde jáne tildiń ártúrli nusqalarynda sóıleıtin spıkerlerdiń sózderin aýdara bilýi kerek. Ekinshiden, sınhrondy aýdarma úshin kórermenderge spıkerdiń sóıleý tilin óz tilinde qabyldaýǵa múmkindik beretin joǵary sapaly arnaıy tehnıkalyq jabdyqtar bolýy kerek.

Sınhrondy aýdarmashy retinde jumys isteý úshin sizge jaqsy estý qabiletteri men keremet dıksıa bolýy kerek. Aýdarmashy túsinikti bolý úshin qysqa ári naqty sóıleı bilip,  ýaqytty únemdeý úshin únemi este saqtaý qabiletine ıe bolýy kerek, únemi sóıleý úlgileri men frazeologızmderdi ustaı bilýi kerek.

Sınhrondy aýdarmashynyń jaǵymdy jáne jaǵymsyz jaqtary bar. Sınhrondy aýdarmashy mamandyǵynyń suranysqa ıe jáne ózekti ekendigi jaǵymdy aspektilerge jatady. Mansaptyq ósý men damýdyń múmkindikteri de bar. Sınhrondy aýdarmashylardyń jalaqysy joǵary bolýy múmkin jáne jalpy bul óte qyzyqty jumys.

Mamandyqtyń kemshilikterine mynalar jatady: bul stresske toly bolatyn qıyn jumys. Sondaı-aq mamandyqty ıgerýde qıyndyqtar jáne kópshilik is-sharalar kezinde turaqty emes jumys ýaqyty bar.

Qoryta kelgende, sınhrondy aýdarmashy mamandyǵy óte qıyn ekeni anyq. Osy mamandyqtyń ereksheligin biletin, sózdik qory mol, shet tilderinde aýyzsha sóılesý tájirıbesi bar, jaqsy túsindirý tehnıkasy men daryny bar maman ǵana ilespe aýdarmashy bola alady. Bul jaqsy tólengen, shetelge shyǵýǵa jáne halyqaralyq is-sharalarǵa qatysýǵa múmkindik beretin bedeldi qyzmet. Alaıda, bul úlken jaýapkershilik jáne aqyl-oı men emosıonaldy júktemeniń joǵary deńgeıi ekenin umytpaǵan jón.

Ál-Farabı atyndaǵy Qazaq Ulttyq Ýnıversıtetiniń 1-kýrs magıstranty Dınara Nýrmaganbetova Jetekshisi: Danat JANATAEV, f.ǵ.k.  Ál-Farabı atyndaǵy QazUÝ dosenti

---