Tamaqtaný mádenıeti men tamaq ázirleý
Sabaqtyń taqyryby: Tamaqtaný mádenıeti men tamaq ázirleý
tehnologıasy.
Sabaqtyń maqsaty: II taraý boıynsha bilimderin jınaqtaý jáne júıeleý.
Bilimdilik: tamaq ázirleý jáne qamyr túrlerinen ónimder daıarlaý tehnologıasy boıynsha bilimderin júıeleý, bilimderin tereńdetý.
Damytýshylyq: qıaldaı bilýge, elestete bilýge, eńbektenýge, óz betinshe jumys jasap, ózin - ózi tekserýge, tapsyrmany shyǵarmashylyqty túrde oryndaýǵa úıretý.
Tárbıelik: pánge qyzyǵýshylyǵyn arttyrý, jeke jáne top arasynda jumys jasaı bilýge úıretý, qarym - qatynas mádenıetine, óz kúshine senimdi bolýǵa tárbıeleý.
Sabaqtyń túri: ótilgen materıaldy jalpy qaıtalaý jáne júıelendirý sabaǵy.
Pánaralyq baılanys: bıologıa, hımıa, ádebıet.
Sabaq ótýdiń ádistemelik erekshelikteri:
- sabaq oıyn túrinde ótedi, top arasyndaǵy jarys.
- bul sabaq osy taraýdyń sońǵy taqyryby bolyp tabylady.
Sabaqtyń kórnekiligi: ınteraktıvti taqtany qoldaný, slaıdtar kórsetý.
Sabaqtyń barysy: I Uıymdastyrý kezeńi.
a) oqýshylardyń sabaqqa qatysymyn qaraý.
á) oqýshylardyń sabaqqa daıyndyǵyn tekserý
Búgin biz «Tamaqtaný mádenıeti men tamaq ázirleý tehnologıasy» taraýy boıynsha sońǵy sabaq ótkizemiz. Óz týǵan kúnderińdi esterińe alyńdarshy, úı ishi jarqyrap, dámdi kúlshelerdiń ıisi ańqyp jáne osy ıisten jaıly sezim týyp, kóńildenesińder. Árıne, kúlsheler men bálishterdi dúkennen de satyp alýǵa bolady. Biraq osy dámdi taǵamdardy ázirlep úırený sonshalyqty qıyn emes. Sondaı - aq sender meniń oıymsha, kóp nárseni jasaı alasyńdar jáne bilesińder.
Búgin biz buǵan kóz jetkizýge tyrysamyz. Al biz muny bilý úshin sabaǵymyzdy toptar arasyndaǵy jarys túrinde ótkizemiz.
II Jarys - oıyn
1. Tanystyrý.
2. Suraq - bizden, jaýap - sizden.
3. Úı tapsyrmasy.
4. Bilimmen shyqtyq jarysqa.
5. Oılan tap.
6. Maqal - mátelder saıysy.
7. Kapıtandar saıysy.
8. Qorytyndy.
Oıyn erejesi.
Oıyn toptar arasynda jarys túrinde ótedi, saıys tapsyrmalary balmen baǵalanady. Jeńgen top jınaǵan bal sany boıynsha anyqtalady.
Baǵalaý krıterıleri: durys jáne tolyq oryndaý sheshimniń ózindik ereksheligi tapsyrmany berilgen ýaqytta oryndaý.
Madaqtaý upaılary: qosymsha jaýap (3 upaı)
ýaqyttan buryn aıtylǵan jaýap (2 upaı)
aıypty bolǵan jaǵdaıda shegeriletin upaılar:
dápter qoldaný (2 upaı)
muǵalimniń kómegi (2 upaı)
qate taldaý jasaý (2 upaı)
Mynadaı keste taqtaǵa ilinedi:
Toptar. Baıqaý. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8.
I Vıtamınder
II Krahmal
1 Tanystyrý
Ár top basshysy top múshelerimen tanystyrady.
2 Suraq - bizden, jaýap - sizden.
1. İshek juqpaly aýrýlary qalaı juǵady? (Qaınatylmaǵan sý ishkende, jýylmaǵan, tazartylmaǵan jemis - jıdekter jegende t. b)
2. Bul atalǵan aýrýdyń aldyn alý qalaı júzege asyrylady?(Jeke bastyń gıgıenasyn qatań saqtaý kerek)
3. Salmonellaza aýrýyna adam qalaı shaldyǵady?(Pisirilmegen sútti, etti, sapasyz jasalǵan salattardy t. b paıdalanǵan kezde)
4. Botýlınýs mıkroby qaıda tez kóbeıedi?(Turyp qalǵan balyqtarda, durys sterılızasıalanbaǵan konservilerde)
5 Et quramyndaǵy maıdyń mólsheri? ( 2%- 37%)
6. Et quramynda qandaı vıtamındar bolady? (A, D, RR, V)
7. Balyq quramynda qandaı mıneraldyq zattar bar?( fosfor, natrıı kálsı, kalıı)
8. Balyqtyń qandaı túrinen ıkra alynady?(bekire)
9. Qoıdyń ushasy qalaı bólinedi?(qoıdyń basy, jambas, ortan jilik,
asyqty jilik, jaýyryn, toqpan jilik, kári jilik, tós, beldeme, súbe, qabyrǵa, buǵana, belomyrtqa, quıymshaq, moıyn.
10. Tósti kimge tartady? (Kúıeý bala)
11. Shala fabrıkat degenimiz ne? (Óndiristik jáne jeke tutynýǵa jaramdy, daıyn buıym qalpyna keltirý úshin áli de bir nemese birneshe óńdeýden ótýge tıisti ónimdi aıtady)
12. Shala fabrıkatardy daıyndaý úshin qandaı tásilder qoldanylady? (týraý, janshý, aýnatý, dámdendirý, shala tuzdyqtaý)
3. Úı tapsyrmasy
Ár top daıyndaǵan tamaq ónimderin tanystyryp, jasalý tehnologıasyn túsindiredi.
4. Bilimmen shyqtyq jarysqa.
Oıynnyń sharty: 1 Oıynǵa eki top qatysady.
2 Oıyndy bastaýdyń birinshi kezegi jerebe boıynsha sheshiledi, odan soń top jaýap bergisi keletin
suraqty ataıdy. Ary qaraı qaı top kapıtany qolyn birinshi kóterse, sol top oıyndy jalǵastyrady.
3 Durys jaýap bergende toptyń esebine suraqtyń baǵasy upaı bolyp qosylady, al qate jaýap bergende, suraqtyń baǵasy eseptelinbeıdi.
Jumbaqtar: 10 20 30 40 50
Aspazdyq álippesi: 10 20 30 40 50
Ulttyq tamaq: 10 20 30 40 50
Tamaq jáne aýrý: 10 20 30 40 50
«Jumbaqtar» taqyrybynyń suraqtary
10 Qyr basynda árqıly
Sary teńiz tolqıdy. (Bıdaı)
20 Qar emes, qatty
Muz emes, tátti (Qant)
30 Aınalada aq otaý
Aýyzy, murny joq otaý (Jumyrtqa)
40 Qalyń kıimdi unatady,
Sheshindirseń jylatady. (Pıaz)
50 Aspaı pisken,
Qaınamaı túsken. (Jemis)
«Aspazdyq álippesi» taqyrybynyń suraqtary.
10 Shala fabrıkattardy daıyndaý úshin qandaı tásilder qoldanylady?
(týraý, janshý, aýnatý, dámdendirý, shala tuzdyqtaý)
20 Jas aspaz qaınap jatqan et sorpasynyń ústine ústemelep sý quıdy, ol durys istedi me? (Joq)
30 Kartopty qaınatý ýaqyty shamamen qansha? (20 - 30mınýt)
40 Etti qaınatýda tuzdy qashan salady? (Qaınaǵannan keıin 15 mınýttan soń)
50 Kóp maı quıyp qýyrý ne dep atalady? (Frıtúr)
«Ulttyq tamaq» taqyrybynyń suraqtary.
10 Eń dámdi spagettı qaı elde daıyndalady? (Italıada)
20 Palaý qaı elde dámdi daıyndalady? (Ózbekstanda)
30 Halqymyzdyń qonaqqa beretin dástúrli taǵamy. (Et asý)
40 Sýshı qaı eldiń taǵamy? (Kún batys elderiniń)
50 Shıpaly, emdik qasıeti joǵary ulttyq sýsyn qalaı atalady.( Qymyz)
«Tamaq jáne aýrý» taqyrybynyń suraqtary.
10 Jemis - jıdek pen kókónisti mindetti túrde qandaı sýmen jýý qajet.(Qaınaǵan sýmen)
20 Aǵzada qandaı element jetispese qan azdyq (anemıa) paıda bolady?(Temir)
30 Kez kelgen ýaqytta tamaq ishý asqazan qyshqylyn kóbeıtip, qandaı aýrýǵa ákelýi múmkin.(Asqazan jarasy aýrýyna)
40 Kóshede tamaq pisirip satyp turǵan satýshydan ne sebepti tamaq alyp jeýge bolmaıdy? (Sanıtarlyq talap saqtalmaýy múmkin, tamaqtan ýlaný, ishek ınfeksıasyna ushyraý qaýpi joǵary bolǵandyqtan)
50 Aǵzada qandaı elementtiń jetispeýinen tis aýrýy –tis jegisi paıda bolady?(Ftor)
5. «Oılan tap»
1. Qamyrdyń barlyq túrin ázirleýdiń negizgi shıkizaty, taǵamdyq qundylyǵy dándik sapasyna baılanysty. Qamyrdy ázirleý aldynda jyly orynǵa qoısa, pisirgende qamyr jaqsy kóteriledi. Ony elekten ótkizedi. Qurǵaq orynda saqtaıdy.(Un)
2. Aq tústes, ıissiz ári dámsiz untaq ónim. Kartoptan, júgeriden, kúrishten jáne bıdaıdan jasalady. Sýyq sýda erimeıdi, ystyq sýda jelimge aınalady. Qurǵaq jerde jáne jaǵymsyz ıisi bar ónimderinen aýlaq saqtaǵan jón.(Krahmal)
3. Ónimderdiń ishindegi eń qolaıly azyq - túlik. Pisirilgen buıymdardyń kalorıasyn arttyrady jáne olardyń úgilýin kúsheıtedi.(Maı)
4. Aǵynyń kóbiktenetin qasıeti bar, jaqsy kóteriledi, birneshe ese ulǵaıyp ketedi. Ár túrli qamyrdy jumsartý jáne kremderdi ázirleý úshin paıdalanylady. Sarysy ár túrli qamyrdy ıleýge jáne pisiriletin buıymdardyń syrtyna jaǵýǵa jumsalady.(Jumyrtqa)
5. Krıstaldy, aq tústes, ıisi joq, dámi tátti ónim. Taǵamnyń qundylyǵyn
arttyrady, oǵan tıisti dám men ylǵaldylyq beredi.(Qumsheker)
6. Joǵary taǵamdyq sapasy, tatymdyq dámi jáne hosh ıisi jaǵynan erekshelenedi.(Bal)
7. Taza, tazartylǵan jáne qurǵaq kúıinde (povıdlo, djem, tosap) tátti taǵam retinde paıdalanylady. Púre ázirleıdi, kondıter buıymdardy áshekeıleıdi.(Jemis-jıdekter)
8 Baǵaly ári tátti ónim, 40 - 70% maı men belok bar. Kondıter buıymdaryna dám men hosh ıis beredi.(Jańǵaq)
9 Aq tústes hımıalyq qopsytqysh, sýda tez erıdi, qamyrdy jumsartady, qopsytady.(As sodasy)
10 Óte kúshti jaǵymdy ıisi bar, aq tústes krıstal untaq, qamyrǵa óte az mólsherde ári eritindi nemese qatty qant kúıinde qosady.(Vanılın)
6. «Maqal - mátelder»
1 As ústinen attama, astan úlken emessiń.
2 Ashta jegen quıqany, toqta umytpa.
3 As turǵan jerde, aýrý turmaıdy.
4 Qur aıaqqa, bata júrmes.
5 As - adamnyń arqaýy.
6 As ıesimen tátti, tamaǵymen jaqsy.
7 Et degende – bet bar ma.
8 Et etke, sorpa betke.
9 Erteńgi asty tastama, keshki asqa qarama.
10 Qazanyńa ne salsań, shómishińe sol iliner.
11 As bireýdiki bolǵanymen, asqazan ózińdiki.
12 Aryqtyń sorpasynda dám bolmaıdy,
Aqylsyzdyń sózinde mán bolmaıdy.
13 Jıen el bolmas, jelke as bolmas.
14 Nan - tamaqtyń atasy,
Yntymaq - kóptiń batasy.
15 Pisken astyń kúıigi jaman,
Pasyqtyń kóńiliniń bıigi jaman.
16 Qonaq berseń etińdi jeıdi,
Bermeseń betińdi jeıdi.
7. «Kapıtandar saıysy»
«Meni túsin» dep atalady.
Tuz, oqtaý, tort, banan, pyshaq, elek, ojaýdy is qımylmen kórsetý arqyly túsindiredi.
8. Qorytyndy.
Upaı sandary eseptelip, jeńgen top anyqtaldy. Búgingi sabaqta sender tamaq pisirý tehnologıasyn jaqsy meńgergenderińdi dáleldedińder. Ár top múshelerine «K Ó M E K Sh İ» degen ataq berildi.
tehnologıasy.
Sabaqtyń maqsaty: II taraý boıynsha bilimderin jınaqtaý jáne júıeleý.
Bilimdilik: tamaq ázirleý jáne qamyr túrlerinen ónimder daıarlaý tehnologıasy boıynsha bilimderin júıeleý, bilimderin tereńdetý.
Damytýshylyq: qıaldaı bilýge, elestete bilýge, eńbektenýge, óz betinshe jumys jasap, ózin - ózi tekserýge, tapsyrmany shyǵarmashylyqty túrde oryndaýǵa úıretý.
Tárbıelik: pánge qyzyǵýshylyǵyn arttyrý, jeke jáne top arasynda jumys jasaı bilýge úıretý, qarym - qatynas mádenıetine, óz kúshine senimdi bolýǵa tárbıeleý.
Sabaqtyń túri: ótilgen materıaldy jalpy qaıtalaý jáne júıelendirý sabaǵy.
Pánaralyq baılanys: bıologıa, hımıa, ádebıet.
Sabaq ótýdiń ádistemelik erekshelikteri:
- sabaq oıyn túrinde ótedi, top arasyndaǵy jarys.
- bul sabaq osy taraýdyń sońǵy taqyryby bolyp tabylady.
Sabaqtyń kórnekiligi: ınteraktıvti taqtany qoldaný, slaıdtar kórsetý.
Sabaqtyń barysy: I Uıymdastyrý kezeńi.
a) oqýshylardyń sabaqqa qatysymyn qaraý.
á) oqýshylardyń sabaqqa daıyndyǵyn tekserý
Búgin biz «Tamaqtaný mádenıeti men tamaq ázirleý tehnologıasy» taraýy boıynsha sońǵy sabaq ótkizemiz. Óz týǵan kúnderińdi esterińe alyńdarshy, úı ishi jarqyrap, dámdi kúlshelerdiń ıisi ańqyp jáne osy ıisten jaıly sezim týyp, kóńildenesińder. Árıne, kúlsheler men bálishterdi dúkennen de satyp alýǵa bolady. Biraq osy dámdi taǵamdardy ázirlep úırený sonshalyqty qıyn emes. Sondaı - aq sender meniń oıymsha, kóp nárseni jasaı alasyńdar jáne bilesińder.
Búgin biz buǵan kóz jetkizýge tyrysamyz. Al biz muny bilý úshin sabaǵymyzdy toptar arasyndaǵy jarys túrinde ótkizemiz.
II Jarys - oıyn
1. Tanystyrý.
2. Suraq - bizden, jaýap - sizden.
3. Úı tapsyrmasy.
4. Bilimmen shyqtyq jarysqa.
5. Oılan tap.
6. Maqal - mátelder saıysy.
7. Kapıtandar saıysy.
8. Qorytyndy.
Oıyn erejesi.
Oıyn toptar arasynda jarys túrinde ótedi, saıys tapsyrmalary balmen baǵalanady. Jeńgen top jınaǵan bal sany boıynsha anyqtalady.
Baǵalaý krıterıleri: durys jáne tolyq oryndaý sheshimniń ózindik ereksheligi tapsyrmany berilgen ýaqytta oryndaý.
Madaqtaý upaılary: qosymsha jaýap (3 upaı)
ýaqyttan buryn aıtylǵan jaýap (2 upaı)
aıypty bolǵan jaǵdaıda shegeriletin upaılar:
dápter qoldaný (2 upaı)
muǵalimniń kómegi (2 upaı)
qate taldaý jasaý (2 upaı)
Mynadaı keste taqtaǵa ilinedi:
Toptar. Baıqaý. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8.
I Vıtamınder
II Krahmal
1 Tanystyrý
Ár top basshysy top múshelerimen tanystyrady.
2 Suraq - bizden, jaýap - sizden.
1. İshek juqpaly aýrýlary qalaı juǵady? (Qaınatylmaǵan sý ishkende, jýylmaǵan, tazartylmaǵan jemis - jıdekter jegende t. b)
2. Bul atalǵan aýrýdyń aldyn alý qalaı júzege asyrylady?(Jeke bastyń gıgıenasyn qatań saqtaý kerek)
3. Salmonellaza aýrýyna adam qalaı shaldyǵady?(Pisirilmegen sútti, etti, sapasyz jasalǵan salattardy t. b paıdalanǵan kezde)
4. Botýlınýs mıkroby qaıda tez kóbeıedi?(Turyp qalǵan balyqtarda, durys sterılızasıalanbaǵan konservilerde)
5 Et quramyndaǵy maıdyń mólsheri? ( 2%- 37%)
6. Et quramynda qandaı vıtamındar bolady? (A, D, RR, V)
7. Balyq quramynda qandaı mıneraldyq zattar bar?( fosfor, natrıı kálsı, kalıı)
8. Balyqtyń qandaı túrinen ıkra alynady?(bekire)
9. Qoıdyń ushasy qalaı bólinedi?(qoıdyń basy, jambas, ortan jilik,
asyqty jilik, jaýyryn, toqpan jilik, kári jilik, tós, beldeme, súbe, qabyrǵa, buǵana, belomyrtqa, quıymshaq, moıyn.
10. Tósti kimge tartady? (Kúıeý bala)
11. Shala fabrıkat degenimiz ne? (Óndiristik jáne jeke tutynýǵa jaramdy, daıyn buıym qalpyna keltirý úshin áli de bir nemese birneshe óńdeýden ótýge tıisti ónimdi aıtady)
12. Shala fabrıkatardy daıyndaý úshin qandaı tásilder qoldanylady? (týraý, janshý, aýnatý, dámdendirý, shala tuzdyqtaý)
3. Úı tapsyrmasy
Ár top daıyndaǵan tamaq ónimderin tanystyryp, jasalý tehnologıasyn túsindiredi.
4. Bilimmen shyqtyq jarysqa.
Oıynnyń sharty: 1 Oıynǵa eki top qatysady.
2 Oıyndy bastaýdyń birinshi kezegi jerebe boıynsha sheshiledi, odan soń top jaýap bergisi keletin
suraqty ataıdy. Ary qaraı qaı top kapıtany qolyn birinshi kóterse, sol top oıyndy jalǵastyrady.
3 Durys jaýap bergende toptyń esebine suraqtyń baǵasy upaı bolyp qosylady, al qate jaýap bergende, suraqtyń baǵasy eseptelinbeıdi.
Jumbaqtar: 10 20 30 40 50
Aspazdyq álippesi: 10 20 30 40 50
Ulttyq tamaq: 10 20 30 40 50
Tamaq jáne aýrý: 10 20 30 40 50
«Jumbaqtar» taqyrybynyń suraqtary
10 Qyr basynda árqıly
Sary teńiz tolqıdy. (Bıdaı)
20 Qar emes, qatty
Muz emes, tátti (Qant)
30 Aınalada aq otaý
Aýyzy, murny joq otaý (Jumyrtqa)
40 Qalyń kıimdi unatady,
Sheshindirseń jylatady. (Pıaz)
50 Aspaı pisken,
Qaınamaı túsken. (Jemis)
«Aspazdyq álippesi» taqyrybynyń suraqtary.
10 Shala fabrıkattardy daıyndaý úshin qandaı tásilder qoldanylady?
(týraý, janshý, aýnatý, dámdendirý, shala tuzdyqtaý)
20 Jas aspaz qaınap jatqan et sorpasynyń ústine ústemelep sý quıdy, ol durys istedi me? (Joq)
30 Kartopty qaınatý ýaqyty shamamen qansha? (20 - 30mınýt)
40 Etti qaınatýda tuzdy qashan salady? (Qaınaǵannan keıin 15 mınýttan soń)
50 Kóp maı quıyp qýyrý ne dep atalady? (Frıtúr)
«Ulttyq tamaq» taqyrybynyń suraqtary.
10 Eń dámdi spagettı qaı elde daıyndalady? (Italıada)
20 Palaý qaı elde dámdi daıyndalady? (Ózbekstanda)
30 Halqymyzdyń qonaqqa beretin dástúrli taǵamy. (Et asý)
40 Sýshı qaı eldiń taǵamy? (Kún batys elderiniń)
50 Shıpaly, emdik qasıeti joǵary ulttyq sýsyn qalaı atalady.( Qymyz)
«Tamaq jáne aýrý» taqyrybynyń suraqtary.
10 Jemis - jıdek pen kókónisti mindetti túrde qandaı sýmen jýý qajet.(Qaınaǵan sýmen)
20 Aǵzada qandaı element jetispese qan azdyq (anemıa) paıda bolady?(Temir)
30 Kez kelgen ýaqytta tamaq ishý asqazan qyshqylyn kóbeıtip, qandaı aýrýǵa ákelýi múmkin.(Asqazan jarasy aýrýyna)
40 Kóshede tamaq pisirip satyp turǵan satýshydan ne sebepti tamaq alyp jeýge bolmaıdy? (Sanıtarlyq talap saqtalmaýy múmkin, tamaqtan ýlaný, ishek ınfeksıasyna ushyraý qaýpi joǵary bolǵandyqtan)
50 Aǵzada qandaı elementtiń jetispeýinen tis aýrýy –tis jegisi paıda bolady?(Ftor)
5. «Oılan tap»
1. Qamyrdyń barlyq túrin ázirleýdiń negizgi shıkizaty, taǵamdyq qundylyǵy dándik sapasyna baılanysty. Qamyrdy ázirleý aldynda jyly orynǵa qoısa, pisirgende qamyr jaqsy kóteriledi. Ony elekten ótkizedi. Qurǵaq orynda saqtaıdy.(Un)
2. Aq tústes, ıissiz ári dámsiz untaq ónim. Kartoptan, júgeriden, kúrishten jáne bıdaıdan jasalady. Sýyq sýda erimeıdi, ystyq sýda jelimge aınalady. Qurǵaq jerde jáne jaǵymsyz ıisi bar ónimderinen aýlaq saqtaǵan jón.(Krahmal)
3. Ónimderdiń ishindegi eń qolaıly azyq - túlik. Pisirilgen buıymdardyń kalorıasyn arttyrady jáne olardyń úgilýin kúsheıtedi.(Maı)
4. Aǵynyń kóbiktenetin qasıeti bar, jaqsy kóteriledi, birneshe ese ulǵaıyp ketedi. Ár túrli qamyrdy jumsartý jáne kremderdi ázirleý úshin paıdalanylady. Sarysy ár túrli qamyrdy ıleýge jáne pisiriletin buıymdardyń syrtyna jaǵýǵa jumsalady.(Jumyrtqa)
5. Krıstaldy, aq tústes, ıisi joq, dámi tátti ónim. Taǵamnyń qundylyǵyn
arttyrady, oǵan tıisti dám men ylǵaldylyq beredi.(Qumsheker)
6. Joǵary taǵamdyq sapasy, tatymdyq dámi jáne hosh ıisi jaǵynan erekshelenedi.(Bal)
7. Taza, tazartylǵan jáne qurǵaq kúıinde (povıdlo, djem, tosap) tátti taǵam retinde paıdalanylady. Púre ázirleıdi, kondıter buıymdardy áshekeıleıdi.(Jemis-jıdekter)
8 Baǵaly ári tátti ónim, 40 - 70% maı men belok bar. Kondıter buıymdaryna dám men hosh ıis beredi.(Jańǵaq)
9 Aq tústes hımıalyq qopsytqysh, sýda tez erıdi, qamyrdy jumsartady, qopsytady.(As sodasy)
10 Óte kúshti jaǵymdy ıisi bar, aq tústes krıstal untaq, qamyrǵa óte az mólsherde ári eritindi nemese qatty qant kúıinde qosady.(Vanılın)
6. «Maqal - mátelder»
1 As ústinen attama, astan úlken emessiń.
2 Ashta jegen quıqany, toqta umytpa.
3 As turǵan jerde, aýrý turmaıdy.
4 Qur aıaqqa, bata júrmes.
5 As - adamnyń arqaýy.
6 As ıesimen tátti, tamaǵymen jaqsy.
7 Et degende – bet bar ma.
8 Et etke, sorpa betke.
9 Erteńgi asty tastama, keshki asqa qarama.
10 Qazanyńa ne salsań, shómishińe sol iliner.
11 As bireýdiki bolǵanymen, asqazan ózińdiki.
12 Aryqtyń sorpasynda dám bolmaıdy,
Aqylsyzdyń sózinde mán bolmaıdy.
13 Jıen el bolmas, jelke as bolmas.
14 Nan - tamaqtyń atasy,
Yntymaq - kóptiń batasy.
15 Pisken astyń kúıigi jaman,
Pasyqtyń kóńiliniń bıigi jaman.
16 Qonaq berseń etińdi jeıdi,
Bermeseń betińdi jeıdi.
7. «Kapıtandar saıysy»
«Meni túsin» dep atalady.
Tuz, oqtaý, tort, banan, pyshaq, elek, ojaýdy is qımylmen kórsetý arqyly túsindiredi.
8. Qorytyndy.
Upaı sandary eseptelip, jeńgen top anyqtaldy. Búgingi sabaqta sender tamaq pisirý tehnologıasyn jaqsy meńgergenderińdi dáleldedińder. Ár top múshelerine «K Ó M E K Sh İ» degen ataq berildi.
You Might Also Like
-
Bilim berýdiń «Bıoaqparattandyrý jáne sınergetıka» tehnologıasynyń «Algorıtm» kartasymen qazaq tilinen júrgizilgen sabaq úlgisi
