Ardaqtaıyq áke menen anany!
Taqyryby: Ardaqtaıyq áke menen anany!
Maqsaty: a) Bala boıyna osy tárbıe saǵaty arqyly súıispenshilikti, jylylyqty uıalatý. Ata - anasyn qurmet tutyp, adal da parasatty ul men qyzy bolýǵa tárbıeleý.
á) Ata - anasynyń bergen jaqsy tárbıelerin nátıjeli etýge úıretý, qoǵamǵa jat qylyqtardan saqtandyrý.
Kórnekiligi: Taqyryp jazylǵan plakat, ata - ana jaıly ulaǵatty sózder, hadıster.
Tárbıe saǵatynyń barysy:
1. Uıymdastyrý kezeńi
a) Qonaqtarmen sálemdesý
á) Oqýshylardyń ornalasýyn qadaǵalaý
2. Kórnekilik arqyly túsinikteme berý jáne taqyrypqa saı kirispe sóz sóıleý
Kirispe
Bala tárbıesinde ata - ananyń alar orny erekshe. Ata - ana balasyna sanaly tárbıe berip, onyń bolashaǵyna zor úmitpen qaraıdy. Biraq ta qazirgi zamanda ata - anasy men ustazdardyń bergen tárbıesin joqqa shyǵaryp, ómirden opyq jep jatqandar qanshama. Balalardyń mektep partasynda otyryp, oqýshyǵa, qoǵamǵa jat qylyqtarmen aınalysýy bul - kezek kúttirmeıtin máselelerdiń biri. Bizdiń oqýshylarymyz osyndaı jat qylyqtardan aýlaq bolyp, sanaly, tárbıeli, bilimdi urpaq tárbıeleý maqsatynda osy tárbıe saǵatynyń máni zor dep senemin.
- Sondyqtan da, balalar, qazirgi aıtylar ata - ana jaıly ulaǵatty sózderdi zeıin qoıyp tyńdap jáne aıtqanda da tek aýyzdaryńmen emes, júrekterińmen aıtsa eken dep oılaımyn.
3. Olaı bolsa, tárbıe saǵatyn ári qaraı oqýshylardyń óz betinshe ótkizýine kóńil bólsek.
1 - júrgizýshi: - Armysyńdar, aıaýly ustazdar, ardaqty ata - analar!
2 - júrgizýshi: - Qosh keldińizder, jınalǵan qaýym!
1 - júrgizýshi: - «Ardaqtaıyq áke menen anany!» atty 7 «V» synyp oqýshylarynyń ashyq tárbıe saǵatyn bastaýǵa ruqsat etińizder!
2 - júrgizýshi: - Anaǵa arnap aq tilekter aıtar kún,
Ákege arnap marapatty bastar kún.
Búgingi kún máńgi este saqtar kún,
Búgingi kún esinde máńgi jastardyń.
1 - júrgizýshi: - O, ata - anam,
Taıanyshym, tiregim!
Bar baqytty bir basyńa tiledim.
Bizdi jaqsy bolsa eken dep qashanda,
Lúpildeıdi seniń qamqor júregiń.
2 - júrgizýshi: - Ata - ana aldyndaǵy ádeptilik - balanyń barmaqtaı kezinen boıyna tabıǵı daryǵan qasıet bolýǵa tıis. Ata - anany syılaý - eldi syılaý, ata - ájesin qurmetteý - ómirdi qurmetteý.
Hormen: - Qymbatty, ata - ana, ustazdar!
Bizdiń boryshymyz - Sizderdi qurmetteý.
Hor: Ana týraly jyr
Gýlvıra: Aldymen súı, ardaqta ata - anańdy,
Úlgili urpaq atadan bata alady.
Bar jaqsylyq balaǵa bul ǵalamda,
Meıiriminen ananyń jasalady.
Jyraq júrgen anasyn ol saǵynǵan,
Ata - anaǵa sálem aıtqan án - jyrdan.
Ekeýiniń qýanyshty tilegi,
Árqashan da bir arnadan tabylǵan.
1 - júrgizýshi: - Endigi kezekte ata - ana týraly ulaǵatty sózderge qulaq túrsek.
Inabat: - Adam jemiske, ata - ana jemis aǵashyna uqsaıdy. Jemis aǵashyn jaqsy qarap kútkendeı ata - anany aıalap baqsa, armandary oryndalady.
Elnar: - Ádepti, adal ul - qyzdardyń mindeti ata - anasynyń tirisinde kórsetken qyzmetimen bitpeıdi. Ata - analaryn olar dúnıeden qaıtqanda da jıi esine alady.
Aqtoty: - Ul - qyz ata - anasyn, úlkenderdi qýanyshqa bólep, baqytqa kenelem dese, aldymen ádepti bolýlary kerek. Óz jumystaryn adal da tyńǵylyqty atqarsa, ata - ananyń ul - qyzy bolyp ósedi.
Rahat: - Ata - anany syılaý - sábı shaǵynda olar ózińdi qalaı baǵyp - qaqsa,
qartaıǵanda olardy da solaı alaqanǵa salyp aıalaý kerek.
Á. Aıdana: - Ata - ananyń kóńilin esh renjitýshi bolma, olardyń júregine qaıǵy túsirýshi bolma.
Shyńǵys: - Ata - anasyn umytqan bala - opasyzdyń opasyzy, raqymsyzdyń raqymsyzy.
Jandos: - Ata - ananyń qadirin bilmegen - halyq qadirin bilmeıdi.
Aınamkóz: - Tún uıqysyn tórt bólgen, túnde besik taıanyp, shoshyp oıanǵan ananyń aq meıirimin erekshe baǵalamasańyzdar, ol - qorlyq.
Quralaı: - Keıbir tárbıesiz, arsyz balalar ata - anasyna qarsy sóılep, tyńdamaı jatady. Ondaı qylyqtardan aýlaq bolyp, ana, áke, apa, qaryndas - týystaryńdy syılap júrińder. Áke - tiregiń, qamqorshyń, asqar taýyń. Ana - jaryq dúnıege ákelýshiń.
1 - júrgizýshi: - Aıdana men Ásemniń oryndaýynda «Altyn ana» ánin qabyl alyńyzdar.
2 - júrgizýshi: - «Qart pen bala áńgimesi» dep atalatyn kórinisti tamashalańyzdar.
Balasy: - Ata, onda maǵan suraq qoıyńyzshy.
Atasy: - Balam, úıdiń altyn qazyǵy kim?
Balasy: - Ata, úıdiń altyn qazyǵy - bala.
Atasy: - Joq, balam, úıdiń altyn qazyǵy - ana. Ana aqyldy bolsa, bala dana bolady. Ana tárbıesi - qyzǵa úlgi, áke tárbıesi - ulǵa úlgi. Ana - aqylshyń, áke - qamqorshyń, aǵa - qorǵanyshyń, iniń - súıenishiń, qaryndasyń - qanatyń ekenin umytpa.
Atasy: - Balam, joqty bar, ashty toq etetin kim?
Balasy: - Ata, joqty bar, ashty toq etetin - meıirimdi áke.
Atasy: - Joq, balam, áke qansha meıirimdi bolsa da ananyń jany bólek. Ashty toq, joqty bar etetin ol - ana. Anasyz bala uıyqtamaıdy, qatyqsyz aıran uıymaıdy.
- Al, balam, ómir súrý úshin ne qajet?
Balasy: - Ata, ómir súrý úshin altyn, aqsha, mal qajet.
Atasy: - Joq, balam, ómir súrý úshin sý, ot, tuz, qyz, aqyl qajet. Sý - tirshiliktiń nárin beredi, ot - ómirge jalyn beredi, tuz - astyń dámin keltiredi, qyz - ómirdiń sánin keltiredi, aqyl - ómirdiń mánin keltiredi.
Endi qart oqýshylarǵa suraq qoıady.
- Adamnyń aqyly qaıda, balalarym, kim aıtady eken?
Qarlyǵash: - Hannyń aqyly taǵynda, ákeniń aqyly janynda, jigittiń aqyly jaqsylyǵynda, aqymaqtyń aqyly kim kóringenniń qaltasynda.
- Adamǵa aqyl beretin kim, balalarym?
Aqjarqyn: - Adamǵa aqyl beretin ata - ana, ustaz, dosyń. Ata - ana aqylyn balasy men qyzyna aıtady, ustaz shákirtine aıtady.
Atasy: - Endi ómirde ne jetim?- degen suraqqa kim jaýap beredi?
N. Aıdana: - 1. Ómirde ata - anasy bolmasa, bala tas jetim
2. Halyqta senim bolmasa, han jetim.
Hany aqylsyz bolsa, halyq jetim.
3. Sýy joq qudyq jetim.
Dosy joq jigit jetim.
4. Shákirtsiz ustaz jetim.
5. Qyzy jetesiz bolsa, ana jetim.
6. Ata - ana aqyly jerde qalsa, bárinen de sol jetim.
Atasy: - Iá, balalarym, sender ata - ananyń tárbıesin baǵalap ósken balalarsyńdar. Qanattaryń esh talmaı, aq jolmen ata - analaryńdy syılaı bilińder. Aýmın!
2 - júrgizýshi: - Aqjarqynnyń oryndaýyndaǵy «Asyl ana» áni barsha analarǵa arnalady, qabyl alyńyzdar.
1 - júrgizýshi: - Bizdiń qazaq ár sózdi tuspaldap ta, týralap ta, astarlap ta jetkizgen halyq. Ata - ana týraly qanshama mándi de mańyzdy sózder aıtylady. Sonymen birge ata - ana týraly hadısterdi biletin oqýshylardy da tyńdap kóreıik.
Salamat: - Eı, Perzentim! Oıyńa toqyp al, ata - anańa qurmet, izet qylýdy moıynǵa alý lázim. Sebebi, balanyń túp negizi - ata - ana bolyp tabylady.
Aıbek: - Ata - anamdy ne úshin qurmetteımin degendi oıyńa alýshy da bolma. Olar sen úshin ólýge de daıyn turady. Sen sony bilýiń kerek.
Asylzat: - Sen ata - anańnyń eńbegin din jaǵynan óteı almasań da aqyl - sanańmen, adamgershiligińmen óte. Kimde - kim ata - anasyn razy etken bolsa, ol qandaı jaqsy. Alla taǵala onyń ómirin uzartady.
Bekjan: - Ata - anańa ne isteseń, qartaıǵanda aldyńa sol keledi.
Aıbala: - Borysh - ata - anaǵa, úlken ustazdar mektebine qyzmet jasap, ákeniń eńbegin, ananyń aq sútin óteý. Eger naǵyz adam bolsań, eń áýeli ata - ana aldyndaǵy boryshty óteý maqsatyn qoıamyz. Qurmetti, áke - sheshe, atyńa kir keltirmeýge ant etemin!
Barlyǵy: Ant etemiz!
1 - júrgizýshi: «Anashym» ánin qabyl alyńyzdar.
2 - júrgizýshi: -«Keshir meni, ana» dep atalatyn kóriniske nazar aýdaryńyzdar.
Avtor: - Jaldamaly páterde anasy men balasy áńgimelesip otyrady.
Anasy: - Balam, sabaǵyńdy jaqsy oqy, ákeń ekeýmizdiń oılap júrgenimiz seniń qamyń. Jaqsy tamaqtanyp, jaqsy kıinsin dep tynbaı eńbek etýdemiz. Sabaǵyńdy jaqsy oqysań, bolashaǵyńnan úlken úmit kútemiz. Al, men endi jumysqa kettim.
Balasy: - Jaraıdy, ana, ýaıymdamańyz.
Avtor: - Anasy shyǵyp ketedi. Bala sabaǵyn oqyp otyrady. Osy kezde syrttan eki bala kelip ony uıymǵa kirýge úgitteı bastaıdy.
Olar: - Sen bizdiń uıymǵa kiresiń be, onda qyzyqty nárseler kóp.
Bala: - Joq, men anamnyń aıtqanyn oryndap, senimin aqtaýym kerek.
Ekeýi qarqyldap kúledi: - O, kúshik! Anasynyń aıtqanynan shyqpaıdy, jigit emessiń. (Ekeýi balany uryp - soǵyp qorqytady)
- Endi qalaı, oılandyń ba?
Bala: - Jaraıdy, jaraıdy.
Álgi ekeýi: - Endeshe bylaı, qazir úıińnen bizge aqsha ákelip beresiń. (ekeýi shyǵyp ketedi)
Avtor: - Bala qoryqqanynan anasynyń sómkesinen aqsha urlap ákelip beredi. Anasy jumystan kelgen soń balasynyń túrin kórip tań qalady.
Anasy: - Balam, túrińe ne bolǵan?
Balasy: - Eshteńe, Qulap qalǵanmyn.
Avtor: - Anasy sómkeni ashyp qarasa aqsha azaıǵan sıaqty.
Anasy: - Balam, sómkedegi aqshany sen aldyń ba?
Balasy (daýys kóterip): - Joq, nege menen kóresiz?
Avtor: - Erteńine anasy taǵy da balasyna aqylyn aıtyp jumysyna ketedi. Jumystan kelgende keshegi jaǵdaı taǵy da qaıtalanady. Osylaı birneshe kúnder ótedi.
Anasy: - Balam - aý taǵy da aqsham joq, bul páter satyp alamyz degen aqsha edi ǵoı. Ony qaıda jiberdiń?
Balasy: - Siz nege menen kóre beresiz? Alǵan joqpyn dedim ǵoı.
Anasy: - Balam, sen buryn maǵan daýys kótermeýshi ediń ǵoı, saǵan ne bolǵan?
Balasy: - Meniń ómirime aralaspańyz. Men ketem.
Avtor: - Osy kezde esikti sart etkizip jaýyp shyǵyp ketedi. Balasynan mundaı minezdi kútpegen anasynyń júregi aýyryp qulaıdy. Kórshisi jedel járdem shaqyryp, aýrýhanaǵa alyp ketedi.
Bala syrtta ári júredi, beri júredi, ishegi shuryldap qarny ashqan soń, ári kesh bolyp qalǵandyqtan qaıda bararyn bilmeı úıine keledi. Esikti urǵylap, anasyn izdeıdi. Kórshi shyǵyp anasyn aýrýhanaǵa alyp ketkendigin aıtady.
Kórshisi: - Anań júrek talmasyna ushyrap, jedel járdem alyp ketti.
Avtor: - Anasynyń aýrýyna óziniń kináli ekenin sezingen bala aýrýhanaǵa qustaı ushyp jetip, anasynyń qushaǵyna qulap keshirim suraıdy.
Balasy: - Keshir meni, ana, keshir! Maǵan bul ómirde senen artyq jan joq. Men olardyń arbaýyna túsip qaldym. Endi tek qana ata - anam men ustazdarymnyń ǵana aıtqanyn oryndaıtyn bolamyn. Keshir meni, ana!
Anasy: - Balam, qulynym!- dep balasynyń basynan sıpaıdy.
1 - júrgizýshi: «Mama» ánin oryndaıtyndar: Shyńǵys, Quralaı, Aqjarqyn
2 - júrgizýshi. «Bala tárbıesi - besikten» deıdi halyq. Árbir ata-ana óz balasyna qazaqtyń yrym - tyıym sózderin aıtyp otyryp tárbıeleıdi. Endeshe bizdiń oqýshylarymyzdyń ata - analarynan estigen yrym - tyıym sózderine qulaq túrsek.
Aqjol: - Ata - anany renjitpe
- Túnde sýǵa barma!
- Tańdaıyńdy qaqpa!
- Kisige qarap esineme!
- Dastarhanǵa qarap túshkirme!
- Úlkenniń sózin bólme, jolyn kespe!
Altynbek: - Oshaqqa sý quıma
- Nandy baspa!
- Tabanyńdy tartpa!
- Qolyńdy tóbeńe qoıma!
- Bas kıimmen oınama!
- Bos besikti terbetpe!
Ásem: - Maldy teppe!
- Búıirińdi taıanba!
- Keshqurym uıyqtama!
- Aıǵa qolyńdy shoshaıtpa!
- Úıge júgirip kirme!
- Bireýdiń ıyǵyn baspa!
1 - júrgizýshi: Aıdananyń oryndaýyndaǵy «Áke týraly jyr» áni barsha ákelerge arnalady. Qabyl alyńyzdar.
2 - júrgizýshi: - Endi oqýshylardyń ata - analaryna arnaǵan júrek jardy óleńderin nazarlaryńyzǵa uqsynamyz.
1. Aqjarqyn
2. Aıbala
Qorytyndy
Muǵalim: - Osy tárbıe saǵaty meniń oqýshylaryma úlken oı salyp, sanaly bolýǵa tárbıe berdi dep oılaımyn. Kelgen ata - analarǵa úlken rahmet aıta otyryp, tárbıelep otyrǵan balalaryńyz sanaly azamat bolyp, sizderdiń de, bizdiń de maqtanyshymyz bolsyn dep tárbıe saǵatymyzdy aıaqtaımyz.
Sizderdiń nazarlaryńyzǵa 7 «A» synyp oqýshysy, mektebimizdiń maqtanyshy Kósheneı Nurbınanyń oryndaýyndaǵy «Qos shynarym» ánin usynamyz, qabyl alyńyzdar.
Maqsaty: a) Bala boıyna osy tárbıe saǵaty arqyly súıispenshilikti, jylylyqty uıalatý. Ata - anasyn qurmet tutyp, adal da parasatty ul men qyzy bolýǵa tárbıeleý.
á) Ata - anasynyń bergen jaqsy tárbıelerin nátıjeli etýge úıretý, qoǵamǵa jat qylyqtardan saqtandyrý.
Kórnekiligi: Taqyryp jazylǵan plakat, ata - ana jaıly ulaǵatty sózder, hadıster.
Tárbıe saǵatynyń barysy:
1. Uıymdastyrý kezeńi
a) Qonaqtarmen sálemdesý
á) Oqýshylardyń ornalasýyn qadaǵalaý
2. Kórnekilik arqyly túsinikteme berý jáne taqyrypqa saı kirispe sóz sóıleý
Kirispe
Bala tárbıesinde ata - ananyń alar orny erekshe. Ata - ana balasyna sanaly tárbıe berip, onyń bolashaǵyna zor úmitpen qaraıdy. Biraq ta qazirgi zamanda ata - anasy men ustazdardyń bergen tárbıesin joqqa shyǵaryp, ómirden opyq jep jatqandar qanshama. Balalardyń mektep partasynda otyryp, oqýshyǵa, qoǵamǵa jat qylyqtarmen aınalysýy bul - kezek kúttirmeıtin máselelerdiń biri. Bizdiń oqýshylarymyz osyndaı jat qylyqtardan aýlaq bolyp, sanaly, tárbıeli, bilimdi urpaq tárbıeleý maqsatynda osy tárbıe saǵatynyń máni zor dep senemin.
- Sondyqtan da, balalar, qazirgi aıtylar ata - ana jaıly ulaǵatty sózderdi zeıin qoıyp tyńdap jáne aıtqanda da tek aýyzdaryńmen emes, júrekterińmen aıtsa eken dep oılaımyn.
3. Olaı bolsa, tárbıe saǵatyn ári qaraı oqýshylardyń óz betinshe ótkizýine kóńil bólsek.
1 - júrgizýshi: - Armysyńdar, aıaýly ustazdar, ardaqty ata - analar!
2 - júrgizýshi: - Qosh keldińizder, jınalǵan qaýym!
1 - júrgizýshi: - «Ardaqtaıyq áke menen anany!» atty 7 «V» synyp oqýshylarynyń ashyq tárbıe saǵatyn bastaýǵa ruqsat etińizder!
2 - júrgizýshi: - Anaǵa arnap aq tilekter aıtar kún,
Ákege arnap marapatty bastar kún.
Búgingi kún máńgi este saqtar kún,
Búgingi kún esinde máńgi jastardyń.
1 - júrgizýshi: - O, ata - anam,
Taıanyshym, tiregim!
Bar baqytty bir basyńa tiledim.
Bizdi jaqsy bolsa eken dep qashanda,
Lúpildeıdi seniń qamqor júregiń.
2 - júrgizýshi: - Ata - ana aldyndaǵy ádeptilik - balanyń barmaqtaı kezinen boıyna tabıǵı daryǵan qasıet bolýǵa tıis. Ata - anany syılaý - eldi syılaý, ata - ájesin qurmetteý - ómirdi qurmetteý.
Hormen: - Qymbatty, ata - ana, ustazdar!
Bizdiń boryshymyz - Sizderdi qurmetteý.
Hor: Ana týraly jyr
Gýlvıra: Aldymen súı, ardaqta ata - anańdy,
Úlgili urpaq atadan bata alady.
Bar jaqsylyq balaǵa bul ǵalamda,
Meıiriminen ananyń jasalady.
Jyraq júrgen anasyn ol saǵynǵan,
Ata - anaǵa sálem aıtqan án - jyrdan.
Ekeýiniń qýanyshty tilegi,
Árqashan da bir arnadan tabylǵan.
1 - júrgizýshi: - Endigi kezekte ata - ana týraly ulaǵatty sózderge qulaq túrsek.
Inabat: - Adam jemiske, ata - ana jemis aǵashyna uqsaıdy. Jemis aǵashyn jaqsy qarap kútkendeı ata - anany aıalap baqsa, armandary oryndalady.
Elnar: - Ádepti, adal ul - qyzdardyń mindeti ata - anasynyń tirisinde kórsetken qyzmetimen bitpeıdi. Ata - analaryn olar dúnıeden qaıtqanda da jıi esine alady.
Aqtoty: - Ul - qyz ata - anasyn, úlkenderdi qýanyshqa bólep, baqytqa kenelem dese, aldymen ádepti bolýlary kerek. Óz jumystaryn adal da tyńǵylyqty atqarsa, ata - ananyń ul - qyzy bolyp ósedi.
Rahat: - Ata - anany syılaý - sábı shaǵynda olar ózińdi qalaı baǵyp - qaqsa,
qartaıǵanda olardy da solaı alaqanǵa salyp aıalaý kerek.
Á. Aıdana: - Ata - ananyń kóńilin esh renjitýshi bolma, olardyń júregine qaıǵy túsirýshi bolma.
Shyńǵys: - Ata - anasyn umytqan bala - opasyzdyń opasyzy, raqymsyzdyń raqymsyzy.
Jandos: - Ata - ananyń qadirin bilmegen - halyq qadirin bilmeıdi.
Aınamkóz: - Tún uıqysyn tórt bólgen, túnde besik taıanyp, shoshyp oıanǵan ananyń aq meıirimin erekshe baǵalamasańyzdar, ol - qorlyq.
Quralaı: - Keıbir tárbıesiz, arsyz balalar ata - anasyna qarsy sóılep, tyńdamaı jatady. Ondaı qylyqtardan aýlaq bolyp, ana, áke, apa, qaryndas - týystaryńdy syılap júrińder. Áke - tiregiń, qamqorshyń, asqar taýyń. Ana - jaryq dúnıege ákelýshiń.
1 - júrgizýshi: - Aıdana men Ásemniń oryndaýynda «Altyn ana» ánin qabyl alyńyzdar.
2 - júrgizýshi: - «Qart pen bala áńgimesi» dep atalatyn kórinisti tamashalańyzdar.
Balasy: - Ata, onda maǵan suraq qoıyńyzshy.
Atasy: - Balam, úıdiń altyn qazyǵy kim?
Balasy: - Ata, úıdiń altyn qazyǵy - bala.
Atasy: - Joq, balam, úıdiń altyn qazyǵy - ana. Ana aqyldy bolsa, bala dana bolady. Ana tárbıesi - qyzǵa úlgi, áke tárbıesi - ulǵa úlgi. Ana - aqylshyń, áke - qamqorshyń, aǵa - qorǵanyshyń, iniń - súıenishiń, qaryndasyń - qanatyń ekenin umytpa.
Atasy: - Balam, joqty bar, ashty toq etetin kim?
Balasy: - Ata, joqty bar, ashty toq etetin - meıirimdi áke.
Atasy: - Joq, balam, áke qansha meıirimdi bolsa da ananyń jany bólek. Ashty toq, joqty bar etetin ol - ana. Anasyz bala uıyqtamaıdy, qatyqsyz aıran uıymaıdy.
- Al, balam, ómir súrý úshin ne qajet?
Balasy: - Ata, ómir súrý úshin altyn, aqsha, mal qajet.
Atasy: - Joq, balam, ómir súrý úshin sý, ot, tuz, qyz, aqyl qajet. Sý - tirshiliktiń nárin beredi, ot - ómirge jalyn beredi, tuz - astyń dámin keltiredi, qyz - ómirdiń sánin keltiredi, aqyl - ómirdiń mánin keltiredi.
Endi qart oqýshylarǵa suraq qoıady.
- Adamnyń aqyly qaıda, balalarym, kim aıtady eken?
Qarlyǵash: - Hannyń aqyly taǵynda, ákeniń aqyly janynda, jigittiń aqyly jaqsylyǵynda, aqymaqtyń aqyly kim kóringenniń qaltasynda.
- Adamǵa aqyl beretin kim, balalarym?
Aqjarqyn: - Adamǵa aqyl beretin ata - ana, ustaz, dosyń. Ata - ana aqylyn balasy men qyzyna aıtady, ustaz shákirtine aıtady.
Atasy: - Endi ómirde ne jetim?- degen suraqqa kim jaýap beredi?
N. Aıdana: - 1. Ómirde ata - anasy bolmasa, bala tas jetim
2. Halyqta senim bolmasa, han jetim.
Hany aqylsyz bolsa, halyq jetim.
3. Sýy joq qudyq jetim.
Dosy joq jigit jetim.
4. Shákirtsiz ustaz jetim.
5. Qyzy jetesiz bolsa, ana jetim.
6. Ata - ana aqyly jerde qalsa, bárinen de sol jetim.
Atasy: - Iá, balalarym, sender ata - ananyń tárbıesin baǵalap ósken balalarsyńdar. Qanattaryń esh talmaı, aq jolmen ata - analaryńdy syılaı bilińder. Aýmın!
2 - júrgizýshi: - Aqjarqynnyń oryndaýyndaǵy «Asyl ana» áni barsha analarǵa arnalady, qabyl alyńyzdar.
1 - júrgizýshi: - Bizdiń qazaq ár sózdi tuspaldap ta, týralap ta, astarlap ta jetkizgen halyq. Ata - ana týraly qanshama mándi de mańyzdy sózder aıtylady. Sonymen birge ata - ana týraly hadısterdi biletin oqýshylardy da tyńdap kóreıik.
Salamat: - Eı, Perzentim! Oıyńa toqyp al, ata - anańa qurmet, izet qylýdy moıynǵa alý lázim. Sebebi, balanyń túp negizi - ata - ana bolyp tabylady.
Aıbek: - Ata - anamdy ne úshin qurmetteımin degendi oıyńa alýshy da bolma. Olar sen úshin ólýge de daıyn turady. Sen sony bilýiń kerek.
Asylzat: - Sen ata - anańnyń eńbegin din jaǵynan óteı almasań da aqyl - sanańmen, adamgershiligińmen óte. Kimde - kim ata - anasyn razy etken bolsa, ol qandaı jaqsy. Alla taǵala onyń ómirin uzartady.
Bekjan: - Ata - anańa ne isteseń, qartaıǵanda aldyńa sol keledi.
Aıbala: - Borysh - ata - anaǵa, úlken ustazdar mektebine qyzmet jasap, ákeniń eńbegin, ananyń aq sútin óteý. Eger naǵyz adam bolsań, eń áýeli ata - ana aldyndaǵy boryshty óteý maqsatyn qoıamyz. Qurmetti, áke - sheshe, atyńa kir keltirmeýge ant etemin!
Barlyǵy: Ant etemiz!
1 - júrgizýshi: «Anashym» ánin qabyl alyńyzdar.
2 - júrgizýshi: -«Keshir meni, ana» dep atalatyn kóriniske nazar aýdaryńyzdar.
Avtor: - Jaldamaly páterde anasy men balasy áńgimelesip otyrady.
Anasy: - Balam, sabaǵyńdy jaqsy oqy, ákeń ekeýmizdiń oılap júrgenimiz seniń qamyń. Jaqsy tamaqtanyp, jaqsy kıinsin dep tynbaı eńbek etýdemiz. Sabaǵyńdy jaqsy oqysań, bolashaǵyńnan úlken úmit kútemiz. Al, men endi jumysqa kettim.
Balasy: - Jaraıdy, ana, ýaıymdamańyz.
Avtor: - Anasy shyǵyp ketedi. Bala sabaǵyn oqyp otyrady. Osy kezde syrttan eki bala kelip ony uıymǵa kirýge úgitteı bastaıdy.
Olar: - Sen bizdiń uıymǵa kiresiń be, onda qyzyqty nárseler kóp.
Bala: - Joq, men anamnyń aıtqanyn oryndap, senimin aqtaýym kerek.
Ekeýi qarqyldap kúledi: - O, kúshik! Anasynyń aıtqanynan shyqpaıdy, jigit emessiń. (Ekeýi balany uryp - soǵyp qorqytady)
- Endi qalaı, oılandyń ba?
Bala: - Jaraıdy, jaraıdy.
Álgi ekeýi: - Endeshe bylaı, qazir úıińnen bizge aqsha ákelip beresiń. (ekeýi shyǵyp ketedi)
Avtor: - Bala qoryqqanynan anasynyń sómkesinen aqsha urlap ákelip beredi. Anasy jumystan kelgen soń balasynyń túrin kórip tań qalady.
Anasy: - Balam, túrińe ne bolǵan?
Balasy: - Eshteńe, Qulap qalǵanmyn.
Avtor: - Anasy sómkeni ashyp qarasa aqsha azaıǵan sıaqty.
Anasy: - Balam, sómkedegi aqshany sen aldyń ba?
Balasy (daýys kóterip): - Joq, nege menen kóresiz?
Avtor: - Erteńine anasy taǵy da balasyna aqylyn aıtyp jumysyna ketedi. Jumystan kelgende keshegi jaǵdaı taǵy da qaıtalanady. Osylaı birneshe kúnder ótedi.
Anasy: - Balam - aý taǵy da aqsham joq, bul páter satyp alamyz degen aqsha edi ǵoı. Ony qaıda jiberdiń?
Balasy: - Siz nege menen kóre beresiz? Alǵan joqpyn dedim ǵoı.
Anasy: - Balam, sen buryn maǵan daýys kótermeýshi ediń ǵoı, saǵan ne bolǵan?
Balasy: - Meniń ómirime aralaspańyz. Men ketem.
Avtor: - Osy kezde esikti sart etkizip jaýyp shyǵyp ketedi. Balasynan mundaı minezdi kútpegen anasynyń júregi aýyryp qulaıdy. Kórshisi jedel járdem shaqyryp, aýrýhanaǵa alyp ketedi.
Bala syrtta ári júredi, beri júredi, ishegi shuryldap qarny ashqan soń, ári kesh bolyp qalǵandyqtan qaıda bararyn bilmeı úıine keledi. Esikti urǵylap, anasyn izdeıdi. Kórshi shyǵyp anasyn aýrýhanaǵa alyp ketkendigin aıtady.
Kórshisi: - Anań júrek talmasyna ushyrap, jedel járdem alyp ketti.
Avtor: - Anasynyń aýrýyna óziniń kináli ekenin sezingen bala aýrýhanaǵa qustaı ushyp jetip, anasynyń qushaǵyna qulap keshirim suraıdy.
Balasy: - Keshir meni, ana, keshir! Maǵan bul ómirde senen artyq jan joq. Men olardyń arbaýyna túsip qaldym. Endi tek qana ata - anam men ustazdarymnyń ǵana aıtqanyn oryndaıtyn bolamyn. Keshir meni, ana!
Anasy: - Balam, qulynym!- dep balasynyń basynan sıpaıdy.
1 - júrgizýshi: «Mama» ánin oryndaıtyndar: Shyńǵys, Quralaı, Aqjarqyn
2 - júrgizýshi. «Bala tárbıesi - besikten» deıdi halyq. Árbir ata-ana óz balasyna qazaqtyń yrym - tyıym sózderin aıtyp otyryp tárbıeleıdi. Endeshe bizdiń oqýshylarymyzdyń ata - analarynan estigen yrym - tyıym sózderine qulaq túrsek.
Aqjol: - Ata - anany renjitpe
- Túnde sýǵa barma!
- Tańdaıyńdy qaqpa!
- Kisige qarap esineme!
- Dastarhanǵa qarap túshkirme!
- Úlkenniń sózin bólme, jolyn kespe!
Altynbek: - Oshaqqa sý quıma
- Nandy baspa!
- Tabanyńdy tartpa!
- Qolyńdy tóbeńe qoıma!
- Bas kıimmen oınama!
- Bos besikti terbetpe!
Ásem: - Maldy teppe!
- Búıirińdi taıanba!
- Keshqurym uıyqtama!
- Aıǵa qolyńdy shoshaıtpa!
- Úıge júgirip kirme!
- Bireýdiń ıyǵyn baspa!
1 - júrgizýshi: Aıdananyń oryndaýyndaǵy «Áke týraly jyr» áni barsha ákelerge arnalady. Qabyl alyńyzdar.
2 - júrgizýshi: - Endi oqýshylardyń ata - analaryna arnaǵan júrek jardy óleńderin nazarlaryńyzǵa uqsynamyz.
1. Aqjarqyn
2. Aıbala
Qorytyndy
Muǵalim: - Osy tárbıe saǵaty meniń oqýshylaryma úlken oı salyp, sanaly bolýǵa tárbıe berdi dep oılaımyn. Kelgen ata - analarǵa úlken rahmet aıta otyryp, tárbıelep otyrǵan balalaryńyz sanaly azamat bolyp, sizderdiń de, bizdiń de maqtanyshymyz bolsyn dep tárbıe saǵatymyzdy aıaqtaımyz.
Sizderdiń nazarlaryńyzǵa 7 «A» synyp oqýshysy, mektebimizdiń maqtanyshy Kósheneı Nurbınanyń oryndaýyndaǵy «Qos shynarym» ánin usynamyz, qabyl alyńyzdar.
You Might Also Like
-
Sabaqtyń taqyryby: Tamaqtaný mádenıeti men tamaq ázirleý
