Tapqyrlar saıysy
Taqyryby: «Tapqyrlar» saıysy
Maqsaty:
a) oqýshylardyń qyzyqty matematıka úıirmesinen alǵan bilimderin saıys barysynda ortaǵa salý.
á) tanymdyq kózqarastaryn, logıkalyq oılaý, shapshańdyq, izdempazdyq qasıetterin qalyptastyrý.
b) óz pikirin qorǵaı alýǵa baýlý.
Kórnekilik: sandar, ólshemder, sanjumbaqtar, tapsyrmalar jazylǵan qaǵazdar.
Muǵalim: Armysyzdar muǵalimder, oqýshylar! 4 - synyptaǵy «Qyzyqty matematıka úıirmesi boıynsha ótkizilip otyrǵan «Tapqyrlar» saıysyna
qosh keldińizder!
Táýelsiz tańynyń ul - qyzysyz,
Bilimmen, ónermenen bulqynyńyz.
Bul ómir saıystardan turady ylǵı,
Saıysta gúldeı jaınap qulpyryńyz – dep «Sandar» jáne «Ólshemder» tobyn shaqyramyz.
Búgingi saıysymyzdy saralap, ádil baǵasyn beretin ádilqazylarmen tanys bolyńyzdar.
Eskertý: Ár bólimnen keıin upaı baǵalaryn 3, 4, 5 sandarymen shyǵarasyzdar.
Saıys bólimderimen tanystyrý: 1. Tanystyrý
2. Ushqyr oı
3. Oılan, tap!
4. Tez esepte
5. Jeti jurttyń tilin bil
6. Kim jyldam?
İ. bólim «Tanystyrý» 1 - top. «Sandar»
1 - oqýshy: Sıfrlardan ár túrli sandar qurastyrylady. Olar bar bolǵany on sıfr. Ár sannyń óz syryna úńileıik.
2 - oqýshy: 1 sany
1 - jalǵyz, dara, jeke syńar. Bir eli aýyzǵa eki eli qaqpaq. Eki jarty - bir bútin. Jaqsy sóz jarym yrys.
Bir qudiret: 18 myń ǵalamdy jaratýshy jalǵyz - Alla
3 - oqýshy: 2 sany
2 - jup, qos, egiz, par. Eki qulaǵy eki ezýinde. Qutty qonaq kelse, qoı egiz tabady. Jubyn jazbady. Eki qulaǵynan kún kórinedi.
Eki arys: Ata, ana. Eki máńgilik: Aı men kún. Eki dúnıe: Bul dúnıe. O dúnıe.
4 - oqýshy: 3 sany
3 - orta baǵa. Er kezegi úshke deıin. 3 bı, 3 júz, 3 arsyz, 3 qadirsiz, 3 jaqyn, 3 toqtam, 3 tátti, 3 qaınasa sorpasy qosylmaıdy.
Úsh jurt: Aǵaıyn jurt. Naǵashy jurt. Qaıyn jurt.
Úsh baılyq: 1 - densaýlyq, 2 - aqjaýlyq, 3 - qoradaǵy bes saýlyq.
Úsh dana: Abaı. Shoqan. Ybyraı. Úsh arsyz: Uıqy. Tamaq. Kúlki jamandyq,
5 - oqýshy: 4 sany
4 amal, 4 burysh, 4 qubyla. Dúnıeniń 4 buryshy. 4 aıaǵy teń jorǵa. Tún uıqysyn 4 bólgen. Tórt túligi saı. Tórt kózi túgel.
Tórt tulǵa: Ot, sý, jel, jer. Tórt qubyla: Shyǵys, ońtústik, batys, soltústik.
Tórt maýsym: Kóktem, jaz, kúz, qys. Tórt toqsan: Qys toqsan, jaz toqsan, shilde toqsan, kúz toqsan.
Tórt murat: Daý muraty - bitý.
Saýdager muraty - utý.
Qyz muraty - ketý.
Jol muraty - jetý.
6 - oqýshy: 5 sany
5 úzdik baǵa, 5 qarý, 5 asyl is, 5 dushpan, 5 tas oıyny, 5 paryz.
Bes qarý: Sadaq, myltyq, naıza, qylysh, aıbalta.
7 - oqýshy: 6 sany
6 - jup san. Tórteý túgel bolsa, tóbedegi keledi,
Altaý ala bolsa, aýyzdaǵy ketedi,
Alty aılyq jol. Azýy alty qarys.
Alty alash: Qazaq, qaraqalpaq, ózbek, túrkimen, qyrǵyz, jaıylǵan.
8 - oqýshy: 7 sany
7 qazyna. 7 jetim. 7 joq. 7 aptanyń 7 kúni. 7 jarǵy. 7 jup. 7 ata. Jut jeti aǵaıyndy. Jeti atasyn bilmegen er, jeti jurttyń qamyn jer.
Jeti qazyna: Er jigit, sulý áıel, aqyl, bilim, júırik at, qyran búrkit, beren myltyq, júırik taz.
9 - oqýshy: 8 sany
8 - segiz seri. Segiz qyrly, bir syrly.
10 - oqýshy: 9 sany
9 qumalaq oıyny.
11 - oqýshy: 10 sany oqý
Hormen: 1 - bilim al 6 - alǵys al
2 - erlik kórset 7 – jeńis bizdiki
3 - úlgi tut 8 - senim kerek
4 - tártip kerek 9 - talpyný kerek
5 - bestik baǵa 10 - oqý kerek
Top basshysy: Birlik, ondyq, júzdik bar,
Sandar syryn aıtatyn.
17 mıllıon halqym bar.
Aıbarly barys qazaqpyz.
İİ top. «Ólshemder»
Top basshysy: Qazaqta bar ólshemder,
Sózimdi meniń kórkemder.
Eli qarys qadam bar,
Qazaqsha naǵyz ólshemder.
Jaqsy – jaman arasy,
Bes eli dep ólshener.
1 - oqýshy: Halyq turmysta qazaqtyń baıyrǵy ólshemderin qoldanǵan. Keıde adamdardyń is - áreketin, qadir - qasıetin baǵalap, basqamen salystyrǵanda «bes saýsaq birdeı emes» degen sózdi mátel esebinde aıtady.
2 - oqýshy: Saýsaqpen ólshenetin syıymdyq ólshemder.
Shym, shókim, bir ýys, qos ýys
3 - oqýshy: Qolmen ólshenetin uzyndyq ólshemder.
Bilem, shyntaq, qoltyq, qulash, kere.
4 - oqýshy: Saýsaqpen ólshenetin uzyndyq ólshemderi.
Eli, tutam, súıem, synyq súıem, qarys súıem, sere, qarys, kere qarys.
5 - oqýshy: Qashyqtyq ólshemder.
Attam(bir attam) jer, bórik tastam jer, ıek artpa jer, qozy kógen jer, qol(qulash) sozym jer, qyryq qadam, tas laqtyrym jer, taıaq tastam jer, sidik shaptyrym jer.
6 - oqýshy: Adam boıyna baılanysty tereńdik ólshemderi.
Tobyqqa deıin, tize boıy, belýar (belbýar) boıy, kindik boıy, kisi boıy.
7 - oqýshy: Aýyrlyq ólshemderi
Mysqal - 5 gramǵa jýyq aýyrlyq ólshemi.
Qadaq - 400 gramǵa jýyq aýyrlyq ólshemi.
Put - 16 kılogrammǵa jýyq aýyrlyq ólshemi.
Qap - 4 putqa jýyq aýyrlyq ólshemi.
Batpan - 10 putqa jýyq aýyrlyq ólshemi.
8 - oqýshy: Kólem ólshemderi
Tıtimdeı, bas barmaqtaı, judyryqtaı, kesekteı, qazandaı
9 - oqýshy: Ekologıalyq ýaqyt ólshemi
Aı týǵanda, alǵash qar jaýǵanda, jer kóktegende, juldyzdar óshkende, kún batarda, kún arqan boıy kóterilgende, kún kóterilgende, kún kúrkiregende, kún tóbege kóterilgende, qansonarda, qyraý túskende, tań bozaryp atqanda, tań qylaýlap atqanda, shóp sarǵaıǵanda.
Top basshysy: Bilý úshin shyraǵym,
Bilmegendi suraǵyń.
Júrgen eldiń oıyndy,
Eski ólshemder mol eken.
Bul ólshemderdi bileıik,
Este ustap júreıik.
İİ bólim «Ushqyr oı»
1. Meniń aqshama osy aqshanyń jartysyn qossa, 150 teńge bolar edi. Mende qansha aqsha bolǵan? (Jaýaby 100 teńge)
2. Sheshesi balalaryna 10 shokolady bólip, qyzdaryna úsh - úshten, uldaryna eki - ekiden berdi. Qyzdar nesheý, uldar nesheý ekenin tap. (4 bala - 2 ul, 2 qyz)
3. Otbasynda 3 er bala bar. Olardyń árqaısysy aldyndaǵysynan 4 jas kishi. Báriniń jasyn qosqanda 24 bolsa, úsh balanyń árqaısysy neshe jasta?
(4 jasta, 8jasta, 12jasta)
4. Bal salynǵan qalbyrdyń salmaǵy 500 gram. Jermaı quıylǵan dál sondaı qalbyrdyń salmaǵy 350 gram. Jermaı baldan eki ese jeńil, sonda qalbyrdyń salmaǵy qansha? (200 gram)
5. Ákesi baqtan 25 alma, almurt jáne órikterdi jınap ákeldi. Alma men almurt 15, al alma men órik 16. Qaısysy qansha? (6 alma, 10 órik, 9 almurt)
6. Meniń ákem 65 jyl ómir súrdi. Onyń 5 jylyn sýda maltaýmen ótkizdi. Ol neshe aı sýda ótkizse, sonsha jyl jerde ómir súrdi. Neshe aı, neshe jyl ekenin tap. (5 jyl (60 aı sýda júzdi, 60 jyl qurǵaqta júrdi))
7. Eriktiń sheleginde alabuǵa, teńgebalyq, taýtan - barlyǵy 14 balyq jatyr. Teńgebalyqtan taýtannyń 10 - y artyq. Shelektegi balyqtardyń árqaısysy qanshadan? (taýtan - 11, teńge balyq - 1, alabuǵa - 2)
8. Nazgúl men Baqyt apaly - sińli qyzdar. Baqyt ózinde 2 aǵasy baryn aıtty. Nazgúl de ózine de 2 aǵasy baryn aıtty. Sonda Baqyt pen Nazgúldiń januıasynda qansha bala bar? (4 bala)
9. Balalar 2 shelek jáne jarty shelek jańǵaq jınady. Balalardyń sany 5 bolsa, osy jınaǵan jańǵaqty birdeı etip qalaı bólýge bolady? (Árqaısysyna jarty shelekten)
10. Eki zalda 50 oryndyq bar. Bir zaldan 10 oryndyqty alyp ketkende, eki zaldaǵy oryndyqtar sany birdeı boldy. Áýelde ár zalda neshe oryndyqtan bolǵanyn tap. (1 -zalda 30oryndyq, 2 - zalda 20 oryndyq )
İİİ bólim «Oılan, tap!» (Matematıkalyq sanjumbaqty sheshý)
İ top «Ahmet atanyń asyl sózi» sanjumbaǵy
Bul sózjumbaqty sheshseńder Ahmet Baıtursynuly atamyzdyń naqyl sózin oqı alasyzdar.
15 - J 24 - Ó 12 - Z 10 - İ 19 - S 22 - D
11 - E 14 - A 18 - O 25 - Ǵ 20 - L 17 - Y
13 - N 16 - U 23 - T 9 - R 26 - Ń
Jaýaby: Sózi joǵalǵan jurttyń ózi de joǵalady.
İİ top «Halyq danalyǵy» sanjumbaǵy
Eger sandardy sóılete alsańdar, halqymyzdyń qyzǵa baılanysty maqal - máteliniń birin oqı alasyńdar.
10 - q; 11 - ó; 12 - y; 13 - e; 14 - s; 15 - z; 16 - d; 17 - l; 18 - ń; 19 - i; 20 - r; 21 - g; 22 - k; 24 - j; 25 - ú.
Jaýaby: Qyz ósse - eldiń kórki,
Gúl ósse - jerdiń kórki.
İV bólim «Tez esepte»
«Ernazar áýleti»
Erte, erte, ertede Ernazar degen adam ómir súripti. Onyń toǵyz uly bolypty. Ákesi toǵyz ulyna bir úıdiń toǵyz qyzyn alyp beripti. Ári qaraı ár kelinderinen toǵyz nemere, ár nemereden toǵyz shóbere, ár shóbereden toǵyz nemene kóripti. Ernazar áýletiniń sany qansha? (Ernazardyń tuqymy 9 bala, 9nemere, 9shóbere, 9nemeneden eseptegende 7380 adam. 9+81+729+6561=7380)
7 adamnyń 7 - den tazysy bolypty. Árbir tazysy 7 - den túlki ustaıdy. Árbir túlki 7 - den tyshqan jeıdi. Árbir tyshqan 7 - den masaq jıdi. Árbir masaqta 7 - den dán bar. Bári qansha?
Jaýaby: 7+49+147+1029=1232
V bólim «Jeti jurttyń tilin bil»
Jumbaqtardyń jaýabyn úsh tilde aıtý.
1) 11 túıe, 5 jylqy,
2 sıyr, 5 eshki,
2 qoıan, 3 túlki
taba almasań bol kúlki!
(barlyǵy 28)
2) Bir almany tórtke bóldik,
Bir bóligin jep te kórdik.
Qalǵan úlken úsh bóligin,
Qasymdaǵy úsh dosqa berdim.
Qansha boldy? ( 0 )
3) Ala shapan kıinip,
Qarbyz jatyr úıilip.
Qarbyzdardy shetinen,
Sanap shyqtym ekiden.
Beseý boldy jup sany,
Neshý boldy túp sany? (10)
Beredi aıtyp kim maǵan,
Neshe jan bar klasta? (37: 2=18 (1q)
4) Ortaǵa ákep tosty Ospan,
Otyz jeti qalamdy.
Tıdi árkimge qos - qostan,
Balalardyń bári aldy.
Ózgelerden bir qalam,
Artyq tıdi Kúláshqa.
Vİ bólim «Kim jyldam?»
Ár top san esimi bar maqal jáne jańyltpashtar aıtyp jarysý.
Muǵalim: Bilimge degen qushtarlyq,
Bılesin adam sanasyn.
Bilimdi bolsań bilikti,
Bar synnan joldy tabarsyń.
Myńnan júırik kim bolar?
Qazylar berer baǵasyn.
Maqsaty:
a) oqýshylardyń qyzyqty matematıka úıirmesinen alǵan bilimderin saıys barysynda ortaǵa salý.
á) tanymdyq kózqarastaryn, logıkalyq oılaý, shapshańdyq, izdempazdyq qasıetterin qalyptastyrý.
b) óz pikirin qorǵaı alýǵa baýlý.
Kórnekilik: sandar, ólshemder, sanjumbaqtar, tapsyrmalar jazylǵan qaǵazdar.
Muǵalim: Armysyzdar muǵalimder, oqýshylar! 4 - synyptaǵy «Qyzyqty matematıka úıirmesi boıynsha ótkizilip otyrǵan «Tapqyrlar» saıysyna
qosh keldińizder!
Táýelsiz tańynyń ul - qyzysyz,
Bilimmen, ónermenen bulqynyńyz.
Bul ómir saıystardan turady ylǵı,
Saıysta gúldeı jaınap qulpyryńyz – dep «Sandar» jáne «Ólshemder» tobyn shaqyramyz.
Búgingi saıysymyzdy saralap, ádil baǵasyn beretin ádilqazylarmen tanys bolyńyzdar.
Eskertý: Ár bólimnen keıin upaı baǵalaryn 3, 4, 5 sandarymen shyǵarasyzdar.
Saıys bólimderimen tanystyrý: 1. Tanystyrý
2. Ushqyr oı
3. Oılan, tap!
4. Tez esepte
5. Jeti jurttyń tilin bil
6. Kim jyldam?
İ. bólim «Tanystyrý» 1 - top. «Sandar»
1 - oqýshy: Sıfrlardan ár túrli sandar qurastyrylady. Olar bar bolǵany on sıfr. Ár sannyń óz syryna úńileıik.
2 - oqýshy: 1 sany
1 - jalǵyz, dara, jeke syńar. Bir eli aýyzǵa eki eli qaqpaq. Eki jarty - bir bútin. Jaqsy sóz jarym yrys.
Bir qudiret: 18 myń ǵalamdy jaratýshy jalǵyz - Alla
3 - oqýshy: 2 sany
2 - jup, qos, egiz, par. Eki qulaǵy eki ezýinde. Qutty qonaq kelse, qoı egiz tabady. Jubyn jazbady. Eki qulaǵynan kún kórinedi.
Eki arys: Ata, ana. Eki máńgilik: Aı men kún. Eki dúnıe: Bul dúnıe. O dúnıe.
4 - oqýshy: 3 sany
3 - orta baǵa. Er kezegi úshke deıin. 3 bı, 3 júz, 3 arsyz, 3 qadirsiz, 3 jaqyn, 3 toqtam, 3 tátti, 3 qaınasa sorpasy qosylmaıdy.
Úsh jurt: Aǵaıyn jurt. Naǵashy jurt. Qaıyn jurt.
Úsh baılyq: 1 - densaýlyq, 2 - aqjaýlyq, 3 - qoradaǵy bes saýlyq.
Úsh dana: Abaı. Shoqan. Ybyraı. Úsh arsyz: Uıqy. Tamaq. Kúlki jamandyq,
5 - oqýshy: 4 sany
4 amal, 4 burysh, 4 qubyla. Dúnıeniń 4 buryshy. 4 aıaǵy teń jorǵa. Tún uıqysyn 4 bólgen. Tórt túligi saı. Tórt kózi túgel.
Tórt tulǵa: Ot, sý, jel, jer. Tórt qubyla: Shyǵys, ońtústik, batys, soltústik.
Tórt maýsym: Kóktem, jaz, kúz, qys. Tórt toqsan: Qys toqsan, jaz toqsan, shilde toqsan, kúz toqsan.
Tórt murat: Daý muraty - bitý.
Saýdager muraty - utý.
Qyz muraty - ketý.
Jol muraty - jetý.
6 - oqýshy: 5 sany
5 úzdik baǵa, 5 qarý, 5 asyl is, 5 dushpan, 5 tas oıyny, 5 paryz.
Bes qarý: Sadaq, myltyq, naıza, qylysh, aıbalta.
7 - oqýshy: 6 sany
6 - jup san. Tórteý túgel bolsa, tóbedegi keledi,
Altaý ala bolsa, aýyzdaǵy ketedi,
Alty aılyq jol. Azýy alty qarys.
Alty alash: Qazaq, qaraqalpaq, ózbek, túrkimen, qyrǵyz, jaıylǵan.
8 - oqýshy: 7 sany
7 qazyna. 7 jetim. 7 joq. 7 aptanyń 7 kúni. 7 jarǵy. 7 jup. 7 ata. Jut jeti aǵaıyndy. Jeti atasyn bilmegen er, jeti jurttyń qamyn jer.
Jeti qazyna: Er jigit, sulý áıel, aqyl, bilim, júırik at, qyran búrkit, beren myltyq, júırik taz.
9 - oqýshy: 8 sany
8 - segiz seri. Segiz qyrly, bir syrly.
10 - oqýshy: 9 sany
9 qumalaq oıyny.
11 - oqýshy: 10 sany oqý
Hormen: 1 - bilim al 6 - alǵys al
2 - erlik kórset 7 – jeńis bizdiki
3 - úlgi tut 8 - senim kerek
4 - tártip kerek 9 - talpyný kerek
5 - bestik baǵa 10 - oqý kerek
Top basshysy: Birlik, ondyq, júzdik bar,
Sandar syryn aıtatyn.
17 mıllıon halqym bar.
Aıbarly barys qazaqpyz.
İİ top. «Ólshemder»
Top basshysy: Qazaqta bar ólshemder,
Sózimdi meniń kórkemder.
Eli qarys qadam bar,
Qazaqsha naǵyz ólshemder.
Jaqsy – jaman arasy,
Bes eli dep ólshener.
1 - oqýshy: Halyq turmysta qazaqtyń baıyrǵy ólshemderin qoldanǵan. Keıde adamdardyń is - áreketin, qadir - qasıetin baǵalap, basqamen salystyrǵanda «bes saýsaq birdeı emes» degen sózdi mátel esebinde aıtady.
2 - oqýshy: Saýsaqpen ólshenetin syıymdyq ólshemder.
Shym, shókim, bir ýys, qos ýys
3 - oqýshy: Qolmen ólshenetin uzyndyq ólshemder.
Bilem, shyntaq, qoltyq, qulash, kere.
4 - oqýshy: Saýsaqpen ólshenetin uzyndyq ólshemderi.
Eli, tutam, súıem, synyq súıem, qarys súıem, sere, qarys, kere qarys.
5 - oqýshy: Qashyqtyq ólshemder.
Attam(bir attam) jer, bórik tastam jer, ıek artpa jer, qozy kógen jer, qol(qulash) sozym jer, qyryq qadam, tas laqtyrym jer, taıaq tastam jer, sidik shaptyrym jer.
6 - oqýshy: Adam boıyna baılanysty tereńdik ólshemderi.
Tobyqqa deıin, tize boıy, belýar (belbýar) boıy, kindik boıy, kisi boıy.
7 - oqýshy: Aýyrlyq ólshemderi
Mysqal - 5 gramǵa jýyq aýyrlyq ólshemi.
Qadaq - 400 gramǵa jýyq aýyrlyq ólshemi.
Put - 16 kılogrammǵa jýyq aýyrlyq ólshemi.
Qap - 4 putqa jýyq aýyrlyq ólshemi.
Batpan - 10 putqa jýyq aýyrlyq ólshemi.
8 - oqýshy: Kólem ólshemderi
Tıtimdeı, bas barmaqtaı, judyryqtaı, kesekteı, qazandaı
9 - oqýshy: Ekologıalyq ýaqyt ólshemi
Aı týǵanda, alǵash qar jaýǵanda, jer kóktegende, juldyzdar óshkende, kún batarda, kún arqan boıy kóterilgende, kún kóterilgende, kún kúrkiregende, kún tóbege kóterilgende, qansonarda, qyraý túskende, tań bozaryp atqanda, tań qylaýlap atqanda, shóp sarǵaıǵanda.
Top basshysy: Bilý úshin shyraǵym,
Bilmegendi suraǵyń.
Júrgen eldiń oıyndy,
Eski ólshemder mol eken.
Bul ólshemderdi bileıik,
Este ustap júreıik.
İİ bólim «Ushqyr oı»
1. Meniń aqshama osy aqshanyń jartysyn qossa, 150 teńge bolar edi. Mende qansha aqsha bolǵan? (Jaýaby 100 teńge)
2. Sheshesi balalaryna 10 shokolady bólip, qyzdaryna úsh - úshten, uldaryna eki - ekiden berdi. Qyzdar nesheý, uldar nesheý ekenin tap. (4 bala - 2 ul, 2 qyz)
3. Otbasynda 3 er bala bar. Olardyń árqaısysy aldyndaǵysynan 4 jas kishi. Báriniń jasyn qosqanda 24 bolsa, úsh balanyń árqaısysy neshe jasta?
(4 jasta, 8jasta, 12jasta)
4. Bal salynǵan qalbyrdyń salmaǵy 500 gram. Jermaı quıylǵan dál sondaı qalbyrdyń salmaǵy 350 gram. Jermaı baldan eki ese jeńil, sonda qalbyrdyń salmaǵy qansha? (200 gram)
5. Ákesi baqtan 25 alma, almurt jáne órikterdi jınap ákeldi. Alma men almurt 15, al alma men órik 16. Qaısysy qansha? (6 alma, 10 órik, 9 almurt)
6. Meniń ákem 65 jyl ómir súrdi. Onyń 5 jylyn sýda maltaýmen ótkizdi. Ol neshe aı sýda ótkizse, sonsha jyl jerde ómir súrdi. Neshe aı, neshe jyl ekenin tap. (5 jyl (60 aı sýda júzdi, 60 jyl qurǵaqta júrdi))
7. Eriktiń sheleginde alabuǵa, teńgebalyq, taýtan - barlyǵy 14 balyq jatyr. Teńgebalyqtan taýtannyń 10 - y artyq. Shelektegi balyqtardyń árqaısysy qanshadan? (taýtan - 11, teńge balyq - 1, alabuǵa - 2)
8. Nazgúl men Baqyt apaly - sińli qyzdar. Baqyt ózinde 2 aǵasy baryn aıtty. Nazgúl de ózine de 2 aǵasy baryn aıtty. Sonda Baqyt pen Nazgúldiń januıasynda qansha bala bar? (4 bala)
9. Balalar 2 shelek jáne jarty shelek jańǵaq jınady. Balalardyń sany 5 bolsa, osy jınaǵan jańǵaqty birdeı etip qalaı bólýge bolady? (Árqaısysyna jarty shelekten)
10. Eki zalda 50 oryndyq bar. Bir zaldan 10 oryndyqty alyp ketkende, eki zaldaǵy oryndyqtar sany birdeı boldy. Áýelde ár zalda neshe oryndyqtan bolǵanyn tap. (1 -zalda 30oryndyq, 2 - zalda 20 oryndyq )
İİİ bólim «Oılan, tap!» (Matematıkalyq sanjumbaqty sheshý)
İ top «Ahmet atanyń asyl sózi» sanjumbaǵy
Bul sózjumbaqty sheshseńder Ahmet Baıtursynuly atamyzdyń naqyl sózin oqı alasyzdar.
15 - J 24 - Ó 12 - Z 10 - İ 19 - S 22 - D
11 - E 14 - A 18 - O 25 - Ǵ 20 - L 17 - Y
13 - N 16 - U 23 - T 9 - R 26 - Ń
Jaýaby: Sózi joǵalǵan jurttyń ózi de joǵalady.
İİ top «Halyq danalyǵy» sanjumbaǵy
Eger sandardy sóılete alsańdar, halqymyzdyń qyzǵa baılanysty maqal - máteliniń birin oqı alasyńdar.
10 - q; 11 - ó; 12 - y; 13 - e; 14 - s; 15 - z; 16 - d; 17 - l; 18 - ń; 19 - i; 20 - r; 21 - g; 22 - k; 24 - j; 25 - ú.
Jaýaby: Qyz ósse - eldiń kórki,
Gúl ósse - jerdiń kórki.
İV bólim «Tez esepte»
«Ernazar áýleti»
Erte, erte, ertede Ernazar degen adam ómir súripti. Onyń toǵyz uly bolypty. Ákesi toǵyz ulyna bir úıdiń toǵyz qyzyn alyp beripti. Ári qaraı ár kelinderinen toǵyz nemere, ár nemereden toǵyz shóbere, ár shóbereden toǵyz nemene kóripti. Ernazar áýletiniń sany qansha? (Ernazardyń tuqymy 9 bala, 9nemere, 9shóbere, 9nemeneden eseptegende 7380 adam. 9+81+729+6561=7380)
7 adamnyń 7 - den tazysy bolypty. Árbir tazysy 7 - den túlki ustaıdy. Árbir túlki 7 - den tyshqan jeıdi. Árbir tyshqan 7 - den masaq jıdi. Árbir masaqta 7 - den dán bar. Bári qansha?
Jaýaby: 7+49+147+1029=1232
V bólim «Jeti jurttyń tilin bil»
Jumbaqtardyń jaýabyn úsh tilde aıtý.
1) 11 túıe, 5 jylqy,
2 sıyr, 5 eshki,
2 qoıan, 3 túlki
taba almasań bol kúlki!
(barlyǵy 28)
2) Bir almany tórtke bóldik,
Bir bóligin jep te kórdik.
Qalǵan úlken úsh bóligin,
Qasymdaǵy úsh dosqa berdim.
Qansha boldy? ( 0 )
3) Ala shapan kıinip,
Qarbyz jatyr úıilip.
Qarbyzdardy shetinen,
Sanap shyqtym ekiden.
Beseý boldy jup sany,
Neshý boldy túp sany? (10)
Beredi aıtyp kim maǵan,
Neshe jan bar klasta? (37: 2=18 (1q)
4) Ortaǵa ákep tosty Ospan,
Otyz jeti qalamdy.
Tıdi árkimge qos - qostan,
Balalardyń bári aldy.
Ózgelerden bir qalam,
Artyq tıdi Kúláshqa.
Vİ bólim «Kim jyldam?»
Ár top san esimi bar maqal jáne jańyltpashtar aıtyp jarysý.
Muǵalim: Bilimge degen qushtarlyq,
Bılesin adam sanasyn.
Bilimdi bolsań bilikti,
Bar synnan joldy tabarsyń.
Myńnan júırik kim bolar?
Qazylar berer baǵasyn.
You Might Also Like
