InfoHub Logo

Mezgil sary kúz edi. Súmbilesiniń tamshysy da iri edi. Álsin-álsin jańbyr jaýyp, mazany alyp turǵan mezgil. Osy aıda kún bultty boldy. Tamyzdyń aıaǵy. Kúzem qyrqyp, qus qaıtatyn qyrkúıektiń basy. Apta boıy ulyp jel turdy. Óksip-óksip ulydy. Yzalana soqqan jel, ónmenińdi tesip, ókpeńe jetetin yzǵary sumdyq. Anam kirdi úıge. Kirdi de:

— Ǵaıshagúl qaıtypty, — dedi. Ańtarylyp qaldyq. — Óz-ózine qol salypty!

— Alda baıǵus-aı! — dep, ákem betin sıpady. — Obal-aı, ana eki bala qalaı erjetedi, qalaısha qaıtyp qıyp ketti qos muńlyqty?

— Jetedi. Jetiledi. Ósedi. Ónedi. Ózin aıtsaıshy. Qyrdyń qalampyryndaı edi ol kelin.

— Ajaly shyǵar, — dep tutyqty ákem.

Ǵaıshagúl degende kóz aldyma qaratory, at jaqty, kózi móldir, bıazy kórshi kelinshek elestep, bala bolsam da ishteı egilip, kúrsindim. Ólimniń ne ekenin túsindim de, jylaǵym keldi. Qoranyń túkpir buryshynda asylyp turǵan sýalǵan janar, óli dene kólbeńdep elestegende bala júregim titirkenip shoshyndym. Ishshaı!

Erteńine sol súmbile. Súmireıip búrkip jaýdy. Tamshysy iri, monshaqtaı. Artynan burshaq tókti. Aspan bultty. Túni de túnergen sýyq. Jeli de teriskeıden. Ǵaıshagúldiń anasy ańyrap aıtynyp jylady. Joqtap turyp kimdi qarǵady? Bilmedik. Áıteýir jer tepkilep, óksip, yzalanyp, qarǵanyp eshkimge des bermeı, estandy kúıde kúıinip jatty. Ázız ananyń ashshy daýysy áli kúnge deıin qulaǵymda.

Mal soıyldy. Qazan kóterildi. Shapany shubatylyp molla keldi. Tórge shyǵyp tize búkti. Lám dep úndemedi. Tyrs etip tym qurmasa til qatpady. Sálemdesken jurtqa dúrdik ernin qımyldatyp, ısharat jasady da qoıdy. Ǵaıshagúldiń qaıyn atasy eńkildep, kishkentaı Bópeshti qushaǵyna qysyp alyp: «Botam-aı!» — dep qystyǵyp kúńirendi. Bópeshte ún joq. Úndemeıdi. Sebebi týa bitken mylqaý. Tilsiz. Únsiz.

Ǵaıshagúldi jerledik. Syrlytastyń eski qorymyna. Aspan uzaǵynan óksidi. Sarnatyp qońyr únmen úndemes molla quran oqydy. Odan keıin Ákpar, Seıit, Ǵalym shaldar kezektesip qatym qaıyrdy. Qabirshiler malmandaı sý bolypty. Ǵaıshagúldiń kúıeýi Aıan únsiz jylady. Jas qabirge ýystap topyraq saldyq. Tiriniń mindetin oryndadyq. Bet sıpadyq. Kólikke qaraı asyqtyq. Bala bolsaq ta túısinip, ishteı túsinip júrmiz.

Kim kináli? Ne sebepten eki balasyn shyryldatyp óz-ózine qıanat jasady bul? Bir syry bar. Álde... sharshap ketti me eken, tózimi taýsylyp.

Jurt gý-gý: «Kúıeýi eken kináli. İshpeıdi. Ashyǵa áýestigi joq. Biraq sýyq júrisi bar eken. Kórshi aýyldaǵy Gúlimmen ámpeı desedi. Ósek shyǵar? Ósek emes shyn... «Mylqaý qyzdy, eki kózi soqyr, qulaǵy múkis uldy dúnıege ákelip, múgedek jarymjan perzent syıladyń», — dep sógipti. Ǵaıshagúl osy kúnge sheıin syr bildirip, tis jaryp syrtqa aıtpapty. Shydamdylyq tanytypty. Minezge baı edi ǵoı». «Óldi. Qaldy. Endi úıine kirgizsin Gúlimin», — dedi sózqumar jurt.

Ǵaıshagúldiń anasy keterinde taǵy qarǵanyp, egilip, óz betin ózi tyrnap biraz sherin shyǵarypty. Ákesi momyn adam eken. Laısań jerge otyryp alyp, góı-góılep jylap ishteı qamyǵypty. Biraq til qatpapty. Bar aıtqany: «Allanyń isi, daýa joq», — dep kelte qaıyrypty.

Qabaǵy qabartyp, kúz ketti. Aıýdaı aqyryp, qylyshyn kóldeneń salyp qys ótti. Kópten kúttirip kóktem keldi. Jadyrap jaz shyqty. Ǵaıshagúldiń jyldyq asy berildi. Aqyryndap dúnıeden ótken marqumdy Aıan da, Aıannyń týystary da umyta bastady. Ǵaıshagúldiń izi bar. Biraq orta jolda qalǵan. Tirligi támam. Qysqa da, nusqa boldy. Toıynǵandy kótere almady desti jurt. Túrli pikirde áıteýir. Qaıtadan kúz. Súmbilesiz kúz. Bópesh pen Bóbek aýdan ortalyǵyndaǵy múgedek balalar úıine tabystaldy. Aıan úılendi. Biraq Gúlimge emes. On jyl buryn jol apatynan qaıtys bolǵan, nemereles aǵasynyń áıeline.

«Áý basta sondaı sóz shyqqan, aǵasynyń áıelimen «áýeı» degen», — dep kúbirledi jeńil aýyzdar. «Jetiser ol qatyndy alsa, qosaǵash úıdi qatar qondyrmaıtyn, aýzy súıreńdep ósek tasyp, el-jurtty shaǵystyryp júretini bylaı tursyn, nápsiqumar betpaqtyń naq ózi ǵoı!»

Solaı shyǵar! Aıannyń shaǵyn toıy kúni kún kúrkiredi. Kúz uzaq bolatyn shyǵar. Qudalar máz. Yrdý-dyrdý. Byltyrǵy asta-tók jańbyr bıyl joq. Biraq, aspan bultty...

---