InfoHub Logo

Qazaq halqynda «Uıada ne kórse, ushqanda sony iledi», «Anaǵa qarap qyz óser, ákege qarap ul óser» degen maqaldar bar. Óıtkeni bizdiń halyq tárbıege úlken mán beredi. Qyzyn ınabatty, ıbaly, sypaıy bolýǵa úıretse, ulyn izettilikke, úlkendi syılaýǵa, batyrlyqqa baýlyǵan. Ásirese, qazaq jurty qyz balanyń tárbıesine kóp kóńil bóledi. Sebebi qyz bala-bolashaq ana, urpaq jalǵastyrýshy, shańyraqtyń uıytqysy. «Tárbıe tal besikten» desek, ulttyń urpaq tárbıesine qanshalyqty kóp kóńil bólgendigin baıqaýǵa bolady. «El bolam deseń, besigińdi túze» degen M.Áýezov sózi de urpaq tárbıesine baılanysty aıtylǵan.

Tárbıeli degen sózdi men tártipti, ádepti, mádenıetti degen sózdermen maǵynalas dep oılaımyn. Sebebi «Tárbıe tártiptiń quly» degen sóz bar.

Jalpy tárbıe degen sózdi, menińshe, adamdardyń belgili bir ádep normalarymen ǵana baılanystyrý qate, tárbıe-ol odan da keń uǵym. Mysaly, tárbıeli adam óziniń sypaıy áreketterimen ǵana emes, sóıler sózimen, kıim úlgisimen, júris-turysymen de ózin tanyta alady.

Tárbıeniń bastaýy, árıne, aqylgóı ájeler men dana qarıalar bolady. Mysaly, Abaıdaı atamyz Zeredeı ájesiniń, Shoqandaı aǵamyz Aıǵanymdaı ájesiniń, Ybyraıdaı atamyz Balǵoja bıdeı atasynyń tálim- tárbıesin kórip ósti ǵoı!

Sózimdi qorytyndylaı kele, tárbıeli adam-qoǵamnyń baılyǵy. Sebebi, memlekettiń kórkeıýi úshin mádenıetti damytý kerek. Al mádenıetti damytý úshin qoǵamnyń tálim-tárbıesi jaqsy bolý kerek.

Aıym Tlektes

---