InfoHub Logo

Taqyryby: «Tarmaqtalǵan algorıtmder»
Informatıka Synyp: 9

Sabaqtyń taqyryby: Tarmaqtalǵan algorıtmder
Sabaqtyń maqsattary:
Bilimdilik:
Shartty operatorlardyń jazylý tártibimen tanystyrý, tarmaqtalǵan algorıtmderdi baǵdarlamalaýdy úıretý. Sabaqtan alǵan teorıalyq bilimderin júıeli túrde tájirıbe júzinde kórsete bilý daǵdylaryn qalyptastyrý.
Damytýshylyq:
Baǵdarlamalaý tilinde jumys jasaı bilý daǵdylaryn, oılaý qabiletterin, óz bilimderin saýatty túrde jetkize bilýdi, pánge degen qyzyǵýshylyqty damytý.
Tárbıelik:
Oqýshylardyń belsendiligin arttyrý, jumys jasaý maqsatynda kompúterlik saýattylyqqa, ózara kómektesýge, ózin - ózi baǵalaýǵa tárbıeleý.
Sabaqtyń tıpi: Jańa taqyrypty túsindirý
Sabaqtyń túri: toptyq, jekeleı
Sabaqtyń ádis - tásilderi: Praktıkalyq
Sabaqtyń kórnekilikteri: Kompúter, prezentasıa, elektrondyq oqýlyq, kartochkalar, kespe qaǵazdar
Pánaralyq baılanys: matematıka, geometrıa, aǵylshyn tili.
Sabaqtyń jospary:
1. Uıymdastyrý
2. Úı tapsyrmasyn qaıtalaý
a) (Loto oıyny, tapsyrmalar)
á) Toptastyrý
b) «Oılan - Tap»
v) «İshine - syrtyna»
3. Jańa sabaqty túsindirý (Sózjumbaq)
4. Praktıkalyq jumys (elektrondyq oqýlyqpen jumys, test)
5. Sabaqty pysyqtaý (tapsyrmalar)
6. Úı tapsyrmasy
7. Oqýshylardy baǵalaý

1. Uıymdastyrý kezeńi. Oqýshylarmen amandasyp, túgeldeý, nazarlaryn sabaqqa aýdarý
2. Úı tapsyrmasyn tekserý.
a) «Loto» oıyny
1. Algorıtm degenimiz ne? (Alǵashqy berilgen málimetterdi paıdalanyp, qajetti nátıjege qol jetkizýdi júzege asyratyn áreketterdiń oryndalý erejesi.)
2. Algorıtm túrlerin ata (Syzyqtyq, tarmaqtalǵan, sıkldik)
3. Algorıtmderdi usyný tásilderin ata (tabıǵı tilde, grafıkalyq tilde, algorıtmdik tilde, programmalaý tilinde)
4. Paskal tilindegi programma neshe bólikten turady? (3 bólikten turady. Programmanyń taqyryby, sıpattaý bólimi, operatorlar bólimi)
5. Var operatorynyń qyzmeti qandaı? (Aınymalylardy sıpattaý)
6. Const operatorynyń qyzmeti qandaı? (Turaqtylardy sıpattaý)
7. Read operatorynyń qyzmeti qandaı? (Berilgenderdi engizý)
8. Write operatorynyń qyzmeti qandaı? (Nátıjeni shyǵarý)

á) «Toptastyrý»tapsyrmasynda oqýshylar ınteraktıvti taqtaǵa shyǵyp algorıtm qasıetterin jazyp toptastyrady
b) «Oılan - Tap» oqýshylar taqtadaǵy fotosýrette beınelengen adamdy tabý qajet.
v) «İshine - syrtyna». Kesteniń ishine Paskal programmalaý tilinde qoldanylatyn operatorlardy jazady, al syrtyna programmalaý tiline jatpaıtyn sózderdi jazady.

Internet, Paint, Writeln, Readln, WordPad, Integer, Real, Microsoft, Program, Var, Excel, Const, Power Point, begin, end.

3. Jańa sabaq túsindirý.
Jańa sabaqty bastamas buryn myna sózjumbaqty shesheıik

1. Negizgi programmanyń basy
2. Shyǵarý operatory
3. Programma taqyryby
4. Bútin sannyń tıpi
5. Algorıtmniń oryndalý barysynda máni ózgermeıtin shama
6. Sımvoldyq shama
7. Engizý operatory
8. Baǵdarlamanyń sońy
Ortadaǵy erekshe tor kózdegi sózge nazar aýdaraıyq. «Branched» sózi aǵylshyn tilinen aýdarǵanda tarmaqtalǵan degen maǵynany beredi eken. Sonymen búgingi ótetin jańa taqyrybymyz «Tarmaqtalǵan algorıtmder»
Tarmaqtalǵan algorıtmderdiń programmasyn qurý úshin shartty operatorlardy paıdalanamyz. Osy ýaqytqa deıin biz syzyqtyq algorıtmderge baǵdarlama quryp keldik. Iaǵnı, berilgen esepte eshqandaı sharttar bolmaǵan. Al, búgingi sabaǵymyzda berilgen esepte bir nemese birneshe shart kezdesetin jaǵdaıdy qarastyryp, oǵan programma quramyz. Al bul algorıtm túri tarmaqtalǵan algorıtm.

Tarmaqtalǵan algorıtmder – algorıtmde arıfmetıkalyq teńsizdik pen teńdik túrinde berilgen logıkalyq shart tekseriledi. Logıkalyq shart tekseriledi, eger oryndalsa, onda 1 – jolmen, al eger oryndalmasa, onda 2 - shi jolmen júzege asady da, sońynda eki tarmaq birigedi. Mundaı algorıtmderdi shart tekserý, ıaǵnı tarmaqtalý algorıtmderi dep ataımyz. Blok shemasynda shart tekserý blogy – romb qoldanylady.
Tarmaqtalý operatory kórsetilgen shartqa táýeldi quramyna kiretin operatorlardyń oryndalýyn nemese oryndalmaýyn qamtamasyz etedi. Tarmaqtalǵan algorıtmderdi baǵdarlanǵan kezde mynadaı qyzmetshi sózder qoldanylady: if - eger, then – onda, else - áıtpese.
Operator programmadaǵy is - áreketterdiń oryndalý rettiligin ózgertetin múmkindiktiń eń keń taraǵan tásili bolyp tabylady. Tolyq operatordyń jazylý túri:

{Eger shart onda 1 operator áıtpese 2 operator oryndalady.}
IF THEN ELSE ;
Eger sharttyń máni «aqıqat» bolsa, THEN sózinen keıingi operator, al mán «jalǵan» bolsa, ELSE sózinen keıingi operator oryndalady.
Qysqa operatordyń jazylý túri:
IF THEN ;
Shart órnegin jazý úshin mynadaı salystyrý belgilerin paıdalanamyz: