InfoHub Logo

Tarıh ǵylymy qurlyqtyń 1/6 bóligin alyp jatqan qyzyl ımperıanyń ıdeologıalyq qyspaǵynda bolyp kelgeni ras. Nátıjesinde 70 jyl ishinde halqymyzdyń sanasy tazalaýǵa ushyrap, tarıhı biregeıligimizdiń joıylyp ketý qaýpi týdy. 1991 jyly alpaýyt memlekettiń joıylýy Otanymyz – Qazaqstannyń kópten kútken Táýelsizdigin alýyna jaǵdaı jasady. Tek osy sátten bastap Otanymyzdyń tarıhyna qatysty túrli máseleler qaıta qaralyp, aq tańdaqtary ashyldy. Táýelsizdigimizdiń 30 jyly ishinde tarıhymyz tyń aqparattarmen tolyǵyp, shynaıy tarıhymyzdyń beınesi qalyptasty. Osyndaı jetistikter tarıh ǵylymynyń pánaralyq ádisterge júginýiniń arqasynda desek te bolady. Osy oraıda, mıkrotarıhtyń mańyzy óse túsedi.

Mıkrotarıh ǵylymy Italıada ótken ǵasyrdyń 70-jyldary qalyptasa bastady. Alǵashqy ókilderi retinde Djovannı Levı jáne Karlo Gınzbýrg syndy ıtalándyq tarıhshylardy ataýǵa bolady. Mıkrotarıhtyń ereksheligi – onyń túrli ǵylym salalarynyń ádisterin qoldanýda. Sondaı-aq, tarıhtyń osy salasy jyldar men faktilerdi emes, birinshi kezekte adamnyń kúndelikti jeke ómirin zertteıdi. Osylaısha, qarapaıym jáne kúndelikti zattar men qubylystardyń (kólik, kıim-keshek, mahabbat jáne t.b.) mańyzy óse túsedi.

Máselen, qazirgi tańda mıkrotarıhı zertteýlerdiń arqasynda Eýropany dúr silkindirgen Fransýz revolúsıasynyń týyndaýynyń turmystyq sebepteri anyqtalsa, Túrkıanyń túrli tátti taǵamdarynyń tarıhyn qarastyrý arqyly bir taǵamnyń ózi ár hronologıalyq kezeńde ózgeristerge ushyrap, kóptegen nusqalary anyqtaldy. Sondyqtan mıkrotarıh ǵylymy ultymyzdyń baıaǵy turmys-tirshiligimen qatar ómirlik qundylyqtarymen tikeleı tanysýǵa múmkindik beredi. Bul óz kezeginde qoǵamymyzdyń aldynda turǵan qıynshylyqtaryn sheshýge jáne tarıhı sanany qalypqa keltirýge septigin tıgizeri sózsiz.

Ál-Farabı atyndaǵy Qazaq Ulttyq ýnıversıtetiniń tarıh fakúltetinde mıkrotarıh ǵylymyna erekshe nazar aýdarýynyń arqasynda, kásibı mamandar daıyndalýda. Qazaqstan tarıhy kafedrasynyń oqytýshysy t.ǵ.k. Ýderbaeva Sáýle Káribaıqyzynyń jetekshiligimen «Mıkrotarıh» pánin ıgerý barysynda dúnıe júzine esimderi belgili ǵalymdardyń eńbegin oqyp qana qoımaı, zamanaýı mıkrotarıhı ádisterdi qoldaný arqyly Otanymyzdyń tarıhyna qatysty máselelerin qarastyryp, jańa tustan qarastyrýǵa múmkindik aldyq. Jeke óz basym Qazaqstannyń HH ǵasyrdyń basyndaǵy qazaq balalarynyń orys mektepterindegi kúndelikti ómirin zertteý arqyly oqýshylardyń sol kezdegi beınesimen tanystym.

Mıkrotarıh Otandyq tarıhymyzǵa jańa dem berip, bizdiń nazarymyzdan tys qalǵan tustardy ashýǵa kómegin bereri sózsiz. Bul óz kezeginde tarıhı jalǵan aqparattardan arylýǵa jáne ulttyq biregeıligimizdi saqtaýǵa jaǵdaı jasamaq.

t,ǵ.k. Sáýle Ýderbaeva, Ál-Farabı atyndaǵy Qazaq Ulttyq ýnıversıteti

Jánibek Ákimbek, 1-kýrs magıstranty («Tarıh» mamandyǵy) 

---