InfoHub Logo

Taqyryby: Tehnologıa páninen jańasha oqytýdyń ádis - tásilderi

Tehnologıa pánin oqytýda – eńbek etýdiń alǵysharttaryn úırený arqyly oqýshyny jek tulǵa retinde tárbıeleý maqsaty kózdeledi. Osy maqsatty júzege asyrý barysynda, oqýshylarǵa beriletin tálim - tárbıe úrdisin jetildirý, jumys mádenıetin, adamdar arasyndaǵy adamgershilik qarym – qatynastardy jańartý, eńbek biliktiligin qalyptastyrý arqyly eńbekke ónimdiligin arttyrýǵa yntalandyrý mindetterin muǵalimge jikteıdi. Jas urpaqty qoǵamdyq ómirge, otbasyndaǵy qyzmetke, kásipke daıarlaý, únemi ózgerip otyratyn álemde ómir súretini týraly túsinikti qalyptastyrýdy mindetteıdi. Elbasy N. Nazarbaevtyń Qazaqstan halqyna joldaýynda: «Negizgi maqsatymyz – Qazaqstannyń álemniń elý damyǵan elderiniń qataryna enýi» delingen. Sol sebepti, ár oqýshyǵa onyń qabiletterine sáıkes keletin bilim berý órisi qajet.
Adamǵa eń birinshi ómirlik qajeti - eńbek ekenin ýaqyt dáleldeýde.
Adam ómiri úshin asa qajetti, ári ómir boıy toqtaýsyz bilim beretin pán «Eńbekke baýlý» búgingi tehnologıa oqý páni únemi jetildirýde.
Bizdiń elimizde eńbekke úırený – Y. Altynsarın 1887 - 1888 jyldary orys – qazaq mektebin alǵash ashqanda bastalǵan. Oqýshylardy kásipkerlikke, qazirgi zaman talabyna saı basqarý, bilý, uıymdastyrý, iske asyrý jumystaryna beıimdeý basshylyqqa negiz bolady.
Bolashaq kásipker:
- óz óndirisinen túsken qarjyny jumsaı alatyn jeke menshik ıesi;
- azamattyq naryqqa qatysa alady;
- óz óndirisinde jumys berýshi, uıymdastyrýshy;
- jumystyń sapasyna jaýap berýshi.
Ujymnyń jumys nátıjesinde ózine paıda keltiretin ádis - tásilderdi qamtamasyz etýdi sheshý
- mekteptiń materıaldyq – tehnologıalyq bazasyna, aımaq ereksheligine baılanysty. Sonymen birge oqýshylardy kásibı eńbekke baýlý múmkinshilikterin zertteý arqyly iske asyrý tehnologıasyn jasaý.
Ata - ana, aýyl ákimshiligi mektep ujymymen birigip, jastardy kásipkerlikke baýlýǵa baǵyttalǵan oqý - tárbıelik shyǵarmashylyq orta qurýy qajet.

Eńbek tárbıesi - barlyq tárbıeniń qaınar kózi.
Eńbek tárbıesi arqyly kıimdi pishý, tigý qolóner sheberligin meńgertý arqyly urpaqty adamgershilik rýhynda tárbıeleı alamyz. Óıtkeni, oqýshy alǵan teorıalyq bilimin is júzinde qoldana otyryp, ony ómirimen, óziniń is - áreketimen baılanystyra bilgende ǵana, ózine de paıdasyn tıgize alady. Tehnologıa sabaǵy arqyly oqýshyny iskerlikke, uqyptylyqqa, ádemilikti sezinip, qabyldaýǵa úıretemiz. Bizdiń negizgi ustanymyz: «Sózden - iske kóshý».

Eńbek tárbıesi arqyly kıimdi piship tigý, kórkemdeý qol óner sheberligin meńgerý arqyly jas urpaqty adamgershilik rýhynda tárbıeleýdi basshylyqqa ala otyryp jumysty júrgizemiz. Oqýshylar ár túrli tigilgen buıymdardy zertteı otyryp, baǵa berýmen keleshek kásibı isine qajetti estetıkalyq, ulttyq, etıkalyq jáne t. b. baǵaly qasıetterin óz boılaryna qalyptastyrady.

Eńbek sabaǵynda oqýshylardyń iske ıkemdiligi men iskerligine, ónerge, sheberlikke degen beıimdiligin damyta otyryp qalyptastyramyz. Oqýshylar otbasynda da turmystyń ár túrli ónimdi eńbegine qatysady. Balanyń boıyndaǵy sapalyq qasıetteri, eńbekke qyzyǵýshylyǵy, tabıǵatty qorǵaýy, uqyptylyǵy arqyly eńbek adamyn kórý. Qazirgi kezde bilim berý keńistiginde ınovasıalyq úrdisterdiń baǵyttarynyń biri - mektepke baǵdarlaý bolyp tabylady. Oqýshylardyń qyzyǵýshylyqtary, qabiletteri tolyq eskerilip, sol qajettilikke saı tıimdi jaǵdaılar jasalyp, bilim beriledi.
Oqytý máselelerin bastamas buryn, jas urpaqty ulttyq rýhta tárbıeleýge erekshe mán berý kerek.
Sabaq - oqytý men tárbıeleý úrdisiniń negizgi formasy. Endeshe sabaqtyń mándi ótýi muǵalimniń sheberligine baılanysty. Inovasıa – ony jeke túsinip, oqý úrdisine engizý - oqýshylardyń sanaly da sapaly bilim alýdyń birden bir sharty. Inovasıalyq ádis - tásilderdi engizý jańa bilim berýdiń birden bir sharty dep aıttyq. Saralap oqytý - oqýshylardyń týa bitken aqyl - oı qabiletiniń jeke damýynyń jan - jaqtylyǵyna negizdelgen bilim berý júıesi.
- oqytýdyń dástúrli emes sabaq túrleri men jańa ádis - tásilderin qoldaný
- sabaqtarda paıdalanatyn negizgi ádister oqýshylardyń kóńil kúıine, yntasyna, qabiletine qaraı, toppen, jeke oqýshylarmen jumys isteý, oıyn elementterin paıdalaný t. b.

Tehnologıa - páni geografıa, beıneleý óneri, tarıh, mýzyka pánderimen tyǵyz baılanysty. Elektrondy kásiptik baǵdarlaý júıesi - qazirgi zamanǵa saı aqparattyq - komýnıkasıalyq tehnologıa negizinde jasalyp, oqýshynyń ózine qajetti mamandyqty tańdap, onyń erekshelikteri jóninde tutas aqparatty usyna otyryp, óz múmkindigi boıynsha qalaǵan mamandyǵyn anyqtaýǵa kómektesedi.

Oqýshylardy kásiptik baǵdarlaý aqparattyq úrdisi, udaıy kásiptik bilim jónindegi aqparattardy taldaýdy jáne qorytyndylaýdy qajet etedi. Búgingi eńbektiń sıpaty, mazmuny ózgerip, jańa talap pen mindetterdi qajet etkenimen, eńbekti qurmet tutý – halyqtar dástúrinde ejelden qalyptasqan.

Balalardy eńbekke tárbıeleý - qol eńbegi sabaǵynan bastalady. Adam balasy týa sala emes, kóre - kóre, júre - júre jetiledi. Bir adam eńbekke óte qabiletti bolyp ósse, endi biri kerisinshe bolady. Balanyń jas shaǵynda eńbek tárbıesin durys alýy nemese odan shet qalýy onyń keleshek ómirine úlken áser etedi.

Balanyń eńbek tárbıesin meńgerýi, qoǵam úshin ǵana emes, onyń jeke basy, óz tirshiligi úshin de qajet. Eńbekke súıetin adamnyń ómirinde renish bolmaıdy. Olar únemi kóterińki kóńil - kúıde júredi.
Otbasyna eńbek tárbıesin júrgizgende, balany belgili bir mamandyqqa beıimdeı daıarlaýdy eskergen jón.

Eger bala otbasynda eńbek tárbıesin durys alyp shyqsa, mektepke iskerlikke úırený ońaıǵa túsedi. Óıtkeni, otbasynda alǵan eńbek daǵdylary balaǵa túrli mamandyqty úırengen kezde járdemdesip, ony ıgerýdi ońaılatyp otyrady.
Tehnologıa sabaǵynda jobalaý ádisin qoldaný
Joba - ár túrli bólimderden arnaıy syzbalardan, sýretterden, jasalatyn buıymnyń tehnologıalyq kartasynan quralýy múmkin. Ol buıymdardy jasaǵan kezde esep, ekonomıkalyq nemese ekologıalyq dáleldi túsinik hattar da paıdalanylady.

Tolyq nusqasyn júkteý