InfoHub Logo

Tyǵynbaev shelektiń tesigin, qoranyń esigin tyǵyndaýdan góri keńirdektiń, óńeshtiń, jutqynshaqtyń tesigin tyǵyndaýdy jaqsy biledi. Shelegi tesilip sýy aǵyp jatsyn, qorasy tesilip jel gýlep tursyn, onyń onymen jumysy bolmaıdy, al óńeshtiń, keńirdektiń ıneniń jasýyndaı tesigi tabylsa synalyp, tyǵyndap tastaıdy. Tyǵynbaev tyǵyndy tek eski-qusqymen tyǵyndap kórgen emes, túıeniń, bolmasa bıeniń, onan qalsa sıyr men qoıdyń semizimen tyǵyndap jiberedi. Keıde irini maıdalap, semizdi jonyp, birin eki etip te jymdastyra biledi.

Ótken jyldary qańtardyń qara sýyǵynda maldary dirdek qaǵyp, jalǵyz túıir shóp tappaı óńeshteri soraıyp turyp aldy. Eń arǵysy qoranyń jylysy da bolmady:

Mal syqyrlap tonda jatty,
Biri oıda, biri jonda jatty.
Tyǵynbaev qysylǵan joq,
Jyly kórpe, maıly quıqa
Qaıda araq bolsa sonda jatty...

Tyǵynbaevtyń ornyna Qaldashbaev keldi. Endigi tyǵyndy sonyń óńeshine tyǵyndady. "Aýyz bastyryq, qutty bolsyn" taǵy basqa tolyp jatqan yrymdy syltaýlap, Qaldashbaevtyń arandaı ashylǵan óńeshine: maldyń irisinen, qoıdyń semizinen, sıyrdyń súttisinen, aqshanyń júzdiginen tastap - tastap jiberdi. Sóıtip júzdegen bas maldyń izi joq boldy da ketti. Aqyrynda Tyǵynbaev Qaldashbaevtyń orynbasary bolyp belgilendi. Eki obyr qosyldy, biri tyǵyndasa, biri myǵymdaıtyn boldy.

Ótken jyldyń bergen aýyr tájrıbesi olarǵa sabaq bola almady. Bular áli jaıbaraqat jatyr. Jastyq shyntaǵynda, et aldynda, araq qoldarynda... Óleńdi kózin jumyp alyp Tyǵynbaev bastaıdy, ony Qaldashbaev qostaıdy da, tómendegi qorytyndymen bitiredi:

"Dostyń jyrlap bergeshtaǵy,
Qaldyrmaı ish tamshysyn!" —

Biraq onsyz da stakandarda tamshy qalyp otyrǵan j.oq, tek tezirek ishýge qamshy bolsyn degendik qoı, onyki.

Sonymen olardyń qoly ala jazdaı osy "naýqannan" bosamady, kolhoz boıynsha shabylatyn 6000 gektar shóptiń 1200 gektary ǵana oryndaldy. Biraq, áldeqaıdan "órt shyǵyp", shabylǵan shóptiń 50 gektardan astamy órtke ketipti... Kolhoz bastyǵy bul qylyǵyna qarsy shyqqan bireý bolsa ebin taýyp kolhozdan taıdyryp otyrdy, shómishten qysty. Eger myqty óńesh qarsy ashylsa tyǵyndap tastady, lep shyǵartpady.

Degenmen kolhozshy Baıtýǵanov buǵan kóngisi kelmedi, ary, adamshylyǵy shydatpady. Joǵarǵy oryndarǵa aryz jazdy. Aryzdy jasyryn jazbady, ashyq jazdy, qylmystarynyń atyn atap, ashyp jazdy. Aryz 16 pýnktten quryldy.

Jaqynda osy aryzdyń anyǵyn ashýǵa ádeıilep Ámırov keldi de, aýdannan Qosanov joldas qosyla bardy. Teksere kelip bular eki bastyqtyń, jumsaq jastyqtyń yqpalyna ketti. Baıtýǵanovtyń basyna barlyq bále úıildi de qaldy. Ol ótirikshi de boldy, sýaıt ta atandy, sympyldaq, jylpyldaq, qyńqyldaq ta boldy. Qaıdaǵy qyńyr ataqtyń bári qylǵa tizilip, sonyń moınyna salyndy. Shyndyq ótirikke, ótirik shynǵa aınaldy.

Tyǵynbaevtyń úıiniń aldyna dál sol túni bir tý qoı baılandy, bir saǵattyń ishinde ol da jaılandy. Sóıtip, teksere kelgen Ámırov pen Qosanovtardyń óńeshin Tyǵynbaev maıly quıqamen maılady da, ústin-ústin ony araqpen aıdady. Bir kún, bir tún kúlip-oınady, araqqa da toımady, qashan jyǵylǵansha óńeshi qurǵyrlar jutýyn da qoımady...

Aryzy ótirikke aınalysymen Baıtýǵanovtyń sońyna Tyǵynbaev pen Qaldashbaev eleýrep tústi. Biri jaman sózben balaǵattasa, biri qamshymen uryp qanaǵattady.

Baıtýǵan qart tal túste Qaldashbaevtan taıaq jedi. Taıaqqa syltaý tabylmaı ma? Tabyla qoıdy. Óıtkeni, Baıtýǵan aryz ıesiniń ákesi. "Balań bizdi qalamymen taıaqtasa, biz qamshymen aıaqtaıyq" dep mazaqtady da, myqtap azaptady. Arqa etiniń arsasyn shyǵardy. Baıtýǵan doktordan alǵan spravkasymen úıinde otyr.

Qaldashbaev pen Tyǵynbaevtyń áli sol baıaǵy saryny, baıaǵy qaryny... Kúnde bir bastyń mıyn jep, mı palaýlatyp qydyrysta júr. Keshe Áýesbaevtyń úıine laq soıdyrdy. Búgin Tańatardyń qozysyn soıdyryp, ystyq baýyr tiske basylyp, bótelkeniń aýzy ashylyp, ásirese shampannyń kóbigi kókke shashylyp jatyr. Tańǵy tamaq Támpishbaıdyń moınynda...

Sońǵy kezde bulardyń tapqan ádisteri jumysqa shyqpaı qalǵandardy andý. Ondaı sańylaý tabyla qalsa, aktini aparyp tyǵyndaı salady, tyǵynnan qoryqqandar bulardyń óńeshine tyǵyn ala júgiredi. Árıne, bul tyǵyndar: qozynyń quıryǵy, bótelkeniń araǵy bolyp shyǵady.

Ásirese, jumystyń qaýyrt, shóptiń maıaǵa, azyqtyń qapqa, kúrishtiń oraqqa qaraǵan kezinde, Qaldashbaev pen Tyǵynbaevtyń arany ashylyp ketedi. Ashylǵan arandy Tyǵynbaev tyǵyndaıdy da, Qaldashbaev myǵymdap, araqty qolǵa alyp, maıly etti syǵymdap turyp:

"Dostyń jyrlap bergeshtaǵy,
"Qaldyrmaı ish tamshysyn!" —

dep qyryndaıdy. Sóıte-sóıte sileıip baryp qoryldaıdy. Bul qylyq turǵanda astyq tasylmaıdy da kúrish orylmaıdy, tek óńeshtiń ǵana tilegin oryndaıdy... Munyń artynyń ne bolary bárimizge de túsinikti emes pe?

---