InfoHub Logo

Mıneraldyq tyńaıtqyshtyń tıimdiliginiń joǵary bolýy kóbinese qoldaný ádisteri men tásilderine baılanysty. Tyńaıtqysh qoldanýdyń úsh tásili bar: negizgi tyńaıtqysh (egin sepkenge deıin jáne ony sebýdiń aldynda), tuqym sebýmen birge jáne egin sepkennen keıin ústep qorektendirý. Tyńaıtńyshty qoldanýdyń mynadaı joldary bar: jappaı shashý, uıaǵa, qatararalyqqa berý jáne qorǵa qaldyrý.

Negizgi tyńaıtqysh ósimdikterdi búkil ósý vegetasıasy kezinde qorektik zattarmen qamtamasyz etý úshin, ásirese olardyń qarqyndy ósip-damıtyn kezeńinde berýge arnalǵan. Bul tásil boıynsha ósimdikke qajetti tyńaıtqyshtyń basym mólsheri beriledi. Negizgi tyńaıtqysh kúzde súdiger jyrtý kezinde, kóktemde súdigerdi qaıta jyrtý kezinde nemese tereń qopsytý aldynda beriledi. Tyńaıtńyshty topyraqtyń astyńǵy ylǵaldy qabatyna sińiredi, sonda barlyq ósý kezeńinde ósimdikter ony jaqsy qabyldaı alady. Jappaı shashý kezinde tanapqa tyńaıtqysh birkelki túspeıdi, sondyqtan bul ádispen beriletin barlyq tyńaıtqyshtyń 40-70% -y shashylady.

Osyndaı tyńaıtqyshtyń birkelki berilmeýi saldarynan topyraqtyń quramy birkelki bolmaıdy jáne egin shyǵymdylyǵy da ár túrli bolady. Sondyqtan da tyńaıtqysh shashý ádisteriniń ishinde jergilikti-taspaly ádiske kóbirek nazar aýdaryp, ony óndiriste qoldaný tıimdi bolady. Bul ádis ósimdiktiń tamyryna qorektik zattar berýge negizdelgen. Tyńaıtqysh berýdiń jappaı shashý ádisine qaraǵanda taspalyq ádis boıynsha berý óte-móte tıimdi jáne qolaıly bolyp tabylady. Jergilikti-taspalyq ádis boıynsha berilgen tyńaıtqyshtyń quramynan qorektik elementter az joǵalady, tyńaıtqysh ylǵaldy qabatqa berilip sebilgen tuqymǵa jaqyn ornalasady. Osyǵan oraı, tyńaıtqyshty jergilikti berý ádisi shashý ádisine qaraǵanda ekonomıkalyq jaǵynan tıimdi bolyp sanalady. Sebý kezinde ósimdik qataryna tyńaıtqyshty tuqymmen birge az mólsherde bergen óte tıimdi bolyp tabylady. Barlyq daqyldar úshin tuqymmen birge qatarǵa túıirshik sýperfosfat bergen mańyzdy, óıtkeni ósimdik alǵashqy ósý kezeńinde fosfordyń jetkiliksizdigin sezinedi.

Ústep qorektendirý ósimdiktiń ósip-damý kezinde qorektenýin jaqsartý úshin beriledi. Ústep qorektendirý úshin sýda jaqsy erıtin azot tyńaıtńyshy, sondaı-aq azotqa baı qus sańǵyryǵy qoldanylady.

---