Tiregi sen táýelsizdik tóriniń
Qyzylorda oblysy,
Qazaly aýdany, Qazaly aýyly
№100 orta mektebiniń aǵylshyn páni muǵalimi
Sısenbaeva Gúlmıra Ábdiǵanıqyzy
Taqyryby: «Tiregi sen táýelsizdik tóriniń»
Maqsaty:
1. Qazaqstan respýblıkasy týraly oqýshylardyń alǵan bilimin jınaqtap, odan ári tanymdylyǵyn arttyrý.
2. Oqýshylardyń oılaý, sóıleý daǵdysyn damytý óz oıyn mádenıetti túrde jetkize bilý
3. Týǵan halqyna, Otanyna, onyń tarıhı taǵdyryna degen qurmet sezimin qalyptastyrý. Patrıottyq tárbıe berý.
Kórnekilik: «Atajurt» jazýy bar plakat globýs Qazaqstan Respýblıkasynyń kartasy, bezendirý quraldary.
Qatysýshy: 10 synyp oqýshylary.
Toptyń attary: «Iassy», «Ispıdjab» toby.
Jospary:
1 týr: «Qanat qaqty» - kapıtandar saıysy
1mınýt, 10 suraqqa jaýap.
2 týr: « Samǵaý» - upaıy kóp komanda bastaıdy.
Qosymsha kómek beriledi.
5 mınýt suraq beriledi.
3 týr: Sharyqtaý - jankúıerler saıysy.
5 suraq.
4. týr: Shyrqaý. Beınesújet arqyly suraq.
5. týr: «Jer uıyq»- suraq jaýap.
5 suraq.
Oıyn qorytyndysyn shyǵarý.
Júrgizýshi: Armysyzdar, qadirmendi ustazdar, oqýshylar! Armysyzdar jaqsy nıetpen kelgen ulaǵatty qonaqtar.
Otan, týǵan jer, atameken, elim, aýylym, degen – júrek tebirentip, shattyq sezimdi oıatyp qasıetti sózder men týǵan jerdiń tarıhyn, shejiresin bilý - árbir urpaqtyń azamattyq buryshy.
«Qazaqstan - meniń elim» taqyryby aıasynda ótetin «Atajurt» ıntellektýaldy tarıhı tanymdyq oıyn bastaýǵa ruqsat etińizder.
Oıynǵa qatysyp otyrǵan 10 a, 10á synyp oqýshylary
Komandany tanystyra ketsek: Iassy komandasy Dúısenbaeva Dınara óz tobynan tanystyrady.
Ispıdjab tobynyń basshysy, Dúısenova Merýert óz komandasyn tanystyrady.
«Al iske sát» deı otyryp oıynymyzdy bastaıyq.
1 týr «Qanat qaqty»
Komanda kapıtandar saıysy Iassy komandasy 1mın 10 suraqqa jaýap beredi.
1. Qazaqstannyń eń bıik shyńy (Han táńiri)
2. Qazaqstannyń 1920 j astanasy (Orynbor)
3. Kenesary kóterilisi (1837 - 1847) qaı jyldarda boldy.
4. Qazaqstan Respýblıkasynyń halyq sany (15 mln jýyq)
5. Qazaq halqynyń bes arysy qashan aıaqtaldy? (1988)
6. Qazaq dalasyndaǵy qyzyl kerýen, ekspedısıasyn kim basqardy? (Á. Jangeldın)
7. Qaı jyly Qazaqstan astanasy Almatyǵa kóshirildi. (1920)
8. Órtengen samoletin jaý tankileriniń ortasyna baǵyttaǵan batyr.
9. 1916 jyly Vernı ýeziniń hany bolyp kim saılandy.(Bekbolat Áshekeev)
10. Qazaqstannyń batysyndaǵy ózen.(Jaıyq)
Ispıdjab komandasynyń basshysy.
1. Qazaqstannyń ońtústigindegi shetki ústirt (Shardara)
2. Aqtaban shubyryndy jyldary ( 1723 - 1728)
3. Qazir dúnıe júzinde qansha qazaq bar. (15 mln)
4. İshki Bókeı ordasyndaǵy kóterilis (1836 - 1838)
5. Konstıtýsıa boıynsha, halyq atyna bılik júrgizý quqyǵy kimderge berilgen.
(Prezıdent Parlament)
6. 1992 j naýryzda Qazaqstan ómirinde qandaı oqıǵa boldy. (BUU)
7. Qazaq AKSR - in qurý týraly dekret qashan shyqty.(1920 26 tamyz)
8. Keńes Odaǵynyń batyry ataǵyna úsh ret ıe bolǵan.
9. A. Imanovtyń áskerı keńesshisi kóterilisshilerdi qarýmen qamtamasyz etken. (Á. Jangeldın)
10. Qazaqstannyń shyǵysyndaǵy úlken ózen.(Ertis)
1 - shi týrdyń Upaı sanyn belgileý
Kelesi týrymyz Samǵaý dep atalady. Kóp upaı jınaǵan komanda bastaıdy.
Ár komandaǵa 5 suraq beriledi. Jaýap tańdaýǵa 1mınýt, jaýapty taba almaǵan jaǵdaıda qosymsha kómek beriledi, jaýap berilmegen jaǵdaıda qarsy top jaýap beredi.
Iassy komandasyna
1) Stalındik jazalaýdyń qurbany bolǵan «Alash» partıasynyń negizin qalaýshy avtonomıalyq qazaq úkimetiniń basshysy Aıqap, Qazaq, Qazaqstan gazetterine maqalalar jazyp turǵan tarıhı tulǵany atańyz.(qosymsha kómek) 1864 jyldary Tobylda jáne Ombyda túrli qyzmetter atqarǵan. 1897 - 1903j. Dala general – gýbernatorlyǵynda qyzmet atqaryp, Samarada bank dırektory bolǵan.
(Á. Bókeıhanov)
2) Qazaqstannan shyqqan tuńǵysh saıahatshy. Shyǵys Túrkistandy Orta Azıany zerttegen oıshyl, qalamger ǵalym. 1853j oqýdy bitirip, ofıserlik ataǵyn alyp, Batys Sibir general gýbernatory Tótenshe tapsyrmalar oryndaıtyn ofıser qyzmetin atqardy. 1856j Ystyqkóldiń topografıalyq sýretin túsirgen.
tarıhı tulǵa kim?
Qosymsha kómek: Ol 1858 - 59j Qashqarıaǵa baryp, álemge aty áıgili eldiń tarıhyn ashady.
(Shoqan Ýalıhanov)
3) Qazaq handyǵynyń órkendegen jáne tynyshtyq orynaǵan kezi. «Qoı ústine boztorǵaı jumyrtqalaǵan zaman» dep eske alady.. Kórnekti orys tarıhshysy V. I. Levshın danalyǵy, ol bıleýdegi sheberligi úshin grek jerindegi Sparta memleketiniń aqylgóıi, zańger Lıkýrgke teńegen. (Osy tarıhı tulǵany atańyz) (Táýke han)
Qosymsha kómek.
Osy tusta qazaq eline Orys memleketi. Jońǵarıa, Orta Azıa handyqtary kóz tigip qaýyp tóndirdi.
4. Myna áýendi tyńdap, atyn avtoryn atańyz.
Upaı sanyn belgileý.
Ispıdjab komandasyna suraqtar.
1) 1890j Qyzylorda qalasynda dúnıege kelgen. Tashkent gımnazıasyn, Peterbýrg ýnıversıtetiniń zań fakúltetin bitirgen. Ol aǵylshyn, orys, fransýz, polák tilderin meńgergen. 1917j Qurylǵan Túrkistan avtonomıasynyń M. Tynyshbaevtan keıingi prezıdenti bolǵan tarıhı tulǵany atańyz. (Mustafa Shoqaı)
Qosymsha kómek.
1935j «Túrkistan Keńester bıliginde» atty kitaby jaryq kórdi. 1940 j nemis fashıseriniń qolyna túsip, Berlınde qaıtys boldy.
2. Pedagog, tarıhshy, qoǵam qaıratkeri 1900j Vernyı gımnazıasyn bitirgen. 1906j Peterbýrg transport ınjenerler ınstıtýtyn temir jol ınjeneri mamandyǵy boıynsha támamdaǵan. Túrkistan avtonomıasynyń prezıdenti qyzmetin atqarǵan 1937j stalındik repressıanyń qurbany.
Bul tarıhı tulǵany atańyz. (M. Tynyshbaev)
1907 j Jetisý gýbernıasyna İİ memlekettik Dýmaǵa depýtat bolyp saılanǵan.
3) Patsha úkimeti bul kóterilisti yǵystyrý úshin Yrǵyz ben Torǵaı boıynsha qamaldar turǵyzdy. Ol kóterilis basynda handyq bılikti qolyna alyp, handyq sot júıesin engizdi. Bul tarıhı tulǵa kim?
Qosymsha kómek. Bul kóterilis Bishkekke jaqyn jerdegi Maıtóbe degen jerde jeńilis tapty.
(Kenesary Qasymuly)
4. Qazaqta óleń atasy – Abaı, kúı atasy - Qurmanǵazy dese án atasy dep kimdi aıtamyz?
(Ámire)
Kelesi İİİ týrymyzǵa kósheıik «Sharyqtaý» - jankúıerlermen saıys.
1. «Reseıdiń otarlaý saıasatyna shek qoıý, patsha úkimetiniń quramyna kirmegen, óńirlerdiń derbestigin saqtaý, qazaq jerine bekinister men áskerı shepterdiń salynýyn toqtatý, Qazaqtardy Qoqan bekteri men áskerı shepterdiń salynýyn toqtatý, Qazaqtardy Qoqan bekteri men Hıýa handyǵynyń ezgisinen azat etý. Bul kóterilistiń qozǵaýshy kúshi qarapaıym sharýalar boldy. Kóteriliske 80 starshyn men sultan qatysqan. (Bul kóterilis qaı jyly boldy jáne ony kim basqarǵan.) (Kenesary) Kóterilistiń maqsaty qazaqtardyń burynǵy jerlerin qaıtaryp alý, Jaıyq qazaqtarynyń Nuraly hannyń ozbyrlyǵyna shek qoıýy.
Kishi júzge qatysqan Kishi júz rýlary: Jaǵalbaıly, berish, alash, baıbaqty Kóterilisti baıbaqty rýynan shyqqan adam basqarady. Ol 1802j Hıýada qaıtys boldy.
Bul kim jáne kóterilistiń bolǵan ýaqyty.(1783 - 1897)
Kelesi týr. Shyrqaý
Iassy tobyna.
1. Almaty oblysy B. z. b. 3. myń jyldyqta Qola dáýiri kezinde arǵy ata - babalarymyz dúnıe men jaratýshynyń túsinýinde qol jetken rýhanı tájirıbelerin túrli tastar men qolaǵa beınelegen. Bular tasqa salynǵan sýretter - petroglıfter.
Qosymsha. Elimizdiń «Mádenı mura» baǵdarlamasynda tarıhı - mádenı qoryqtyń biri bolyp otyr.
Myna beınesújette qandaı tarıhı eskertkish beınelengen. (Tamǵaly tas shatqaly)
Ispıdjab tobyna
1. Kóne túrikterdiń negizgi jazýy rýna dep ataldy.
Rýna jazýynyń aıqyn úlgileri Orhan - Eneseı jazba eskertkishterinde saqtalǵan. Bul jazýlar Soltústik Mongoládan Orhon ózeni mańynan tabylǵan. Osy qulpytasty tapqan adamdy atańyz.
Jaýaby: (Iadrınsev)
Oıyn qorytyndysyn shyǵarý.
Qazaly aýdany, Qazaly aýyly
№100 orta mektebiniń aǵylshyn páni muǵalimi
Sısenbaeva Gúlmıra Ábdiǵanıqyzy
Taqyryby: «Tiregi sen táýelsizdik tóriniń»
Maqsaty:
1. Qazaqstan respýblıkasy týraly oqýshylardyń alǵan bilimin jınaqtap, odan ári tanymdylyǵyn arttyrý.
2. Oqýshylardyń oılaý, sóıleý daǵdysyn damytý óz oıyn mádenıetti túrde jetkize bilý
3. Týǵan halqyna, Otanyna, onyń tarıhı taǵdyryna degen qurmet sezimin qalyptastyrý. Patrıottyq tárbıe berý.
Kórnekilik: «Atajurt» jazýy bar plakat globýs Qazaqstan Respýblıkasynyń kartasy, bezendirý quraldary.
Qatysýshy: 10 synyp oqýshylary.
Toptyń attary: «Iassy», «Ispıdjab» toby.
Jospary:
1 týr: «Qanat qaqty» - kapıtandar saıysy
1mınýt, 10 suraqqa jaýap.
2 týr: « Samǵaý» - upaıy kóp komanda bastaıdy.
Qosymsha kómek beriledi.
5 mınýt suraq beriledi.
3 týr: Sharyqtaý - jankúıerler saıysy.
5 suraq.
4. týr: Shyrqaý. Beınesújet arqyly suraq.
5. týr: «Jer uıyq»- suraq jaýap.
5 suraq.
Oıyn qorytyndysyn shyǵarý.
Júrgizýshi: Armysyzdar, qadirmendi ustazdar, oqýshylar! Armysyzdar jaqsy nıetpen kelgen ulaǵatty qonaqtar.
Otan, týǵan jer, atameken, elim, aýylym, degen – júrek tebirentip, shattyq sezimdi oıatyp qasıetti sózder men týǵan jerdiń tarıhyn, shejiresin bilý - árbir urpaqtyń azamattyq buryshy.
«Qazaqstan - meniń elim» taqyryby aıasynda ótetin «Atajurt» ıntellektýaldy tarıhı tanymdyq oıyn bastaýǵa ruqsat etińizder.
Oıynǵa qatysyp otyrǵan 10 a, 10á synyp oqýshylary
Komandany tanystyra ketsek: Iassy komandasy Dúısenbaeva Dınara óz tobynan tanystyrady.
Ispıdjab tobynyń basshysy, Dúısenova Merýert óz komandasyn tanystyrady.
«Al iske sát» deı otyryp oıynymyzdy bastaıyq.
1 týr «Qanat qaqty»
Komanda kapıtandar saıysy Iassy komandasy 1mın 10 suraqqa jaýap beredi.
1. Qazaqstannyń eń bıik shyńy (Han táńiri)
2. Qazaqstannyń 1920 j astanasy (Orynbor)
3. Kenesary kóterilisi (1837 - 1847) qaı jyldarda boldy.
4. Qazaqstan Respýblıkasynyń halyq sany (15 mln jýyq)
5. Qazaq halqynyń bes arysy qashan aıaqtaldy? (1988)
6. Qazaq dalasyndaǵy qyzyl kerýen, ekspedısıasyn kim basqardy? (Á. Jangeldın)
7. Qaı jyly Qazaqstan astanasy Almatyǵa kóshirildi. (1920)
8. Órtengen samoletin jaý tankileriniń ortasyna baǵyttaǵan batyr.
9. 1916 jyly Vernı ýeziniń hany bolyp kim saılandy.(Bekbolat Áshekeev)
10. Qazaqstannyń batysyndaǵy ózen.(Jaıyq)
Ispıdjab komandasynyń basshysy.
1. Qazaqstannyń ońtústigindegi shetki ústirt (Shardara)
2. Aqtaban shubyryndy jyldary ( 1723 - 1728)
3. Qazir dúnıe júzinde qansha qazaq bar. (15 mln)
4. İshki Bókeı ordasyndaǵy kóterilis (1836 - 1838)
5. Konstıtýsıa boıynsha, halyq atyna bılik júrgizý quqyǵy kimderge berilgen.
(Prezıdent Parlament)
6. 1992 j naýryzda Qazaqstan ómirinde qandaı oqıǵa boldy. (BUU)
7. Qazaq AKSR - in qurý týraly dekret qashan shyqty.(1920 26 tamyz)
8. Keńes Odaǵynyń batyry ataǵyna úsh ret ıe bolǵan.
9. A. Imanovtyń áskerı keńesshisi kóterilisshilerdi qarýmen qamtamasyz etken. (Á. Jangeldın)
10. Qazaqstannyń shyǵysyndaǵy úlken ózen.(Ertis)
1 - shi týrdyń Upaı sanyn belgileý
Kelesi týrymyz Samǵaý dep atalady. Kóp upaı jınaǵan komanda bastaıdy.
Ár komandaǵa 5 suraq beriledi. Jaýap tańdaýǵa 1mınýt, jaýapty taba almaǵan jaǵdaıda qosymsha kómek beriledi, jaýap berilmegen jaǵdaıda qarsy top jaýap beredi.
Iassy komandasyna
1) Stalındik jazalaýdyń qurbany bolǵan «Alash» partıasynyń negizin qalaýshy avtonomıalyq qazaq úkimetiniń basshysy Aıqap, Qazaq, Qazaqstan gazetterine maqalalar jazyp turǵan tarıhı tulǵany atańyz.(qosymsha kómek) 1864 jyldary Tobylda jáne Ombyda túrli qyzmetter atqarǵan. 1897 - 1903j. Dala general – gýbernatorlyǵynda qyzmet atqaryp, Samarada bank dırektory bolǵan.
(Á. Bókeıhanov)
2) Qazaqstannan shyqqan tuńǵysh saıahatshy. Shyǵys Túrkistandy Orta Azıany zerttegen oıshyl, qalamger ǵalym. 1853j oqýdy bitirip, ofıserlik ataǵyn alyp, Batys Sibir general gýbernatory Tótenshe tapsyrmalar oryndaıtyn ofıser qyzmetin atqardy. 1856j Ystyqkóldiń topografıalyq sýretin túsirgen.
tarıhı tulǵa kim?
Qosymsha kómek: Ol 1858 - 59j Qashqarıaǵa baryp, álemge aty áıgili eldiń tarıhyn ashady.
(Shoqan Ýalıhanov)
3) Qazaq handyǵynyń órkendegen jáne tynyshtyq orynaǵan kezi. «Qoı ústine boztorǵaı jumyrtqalaǵan zaman» dep eske alady.. Kórnekti orys tarıhshysy V. I. Levshın danalyǵy, ol bıleýdegi sheberligi úshin grek jerindegi Sparta memleketiniń aqylgóıi, zańger Lıkýrgke teńegen. (Osy tarıhı tulǵany atańyz) (Táýke han)
Qosymsha kómek.
Osy tusta qazaq eline Orys memleketi. Jońǵarıa, Orta Azıa handyqtary kóz tigip qaýyp tóndirdi.
4. Myna áýendi tyńdap, atyn avtoryn atańyz.
Upaı sanyn belgileý.
Ispıdjab komandasyna suraqtar.
1) 1890j Qyzylorda qalasynda dúnıege kelgen. Tashkent gımnazıasyn, Peterbýrg ýnıversıtetiniń zań fakúltetin bitirgen. Ol aǵylshyn, orys, fransýz, polák tilderin meńgergen. 1917j Qurylǵan Túrkistan avtonomıasynyń M. Tynyshbaevtan keıingi prezıdenti bolǵan tarıhı tulǵany atańyz. (Mustafa Shoqaı)
Qosymsha kómek.
1935j «Túrkistan Keńester bıliginde» atty kitaby jaryq kórdi. 1940 j nemis fashıseriniń qolyna túsip, Berlınde qaıtys boldy.
2. Pedagog, tarıhshy, qoǵam qaıratkeri 1900j Vernyı gımnazıasyn bitirgen. 1906j Peterbýrg transport ınjenerler ınstıtýtyn temir jol ınjeneri mamandyǵy boıynsha támamdaǵan. Túrkistan avtonomıasynyń prezıdenti qyzmetin atqarǵan 1937j stalındik repressıanyń qurbany.
Bul tarıhı tulǵany atańyz. (M. Tynyshbaev)
1907 j Jetisý gýbernıasyna İİ memlekettik Dýmaǵa depýtat bolyp saılanǵan.
3) Patsha úkimeti bul kóterilisti yǵystyrý úshin Yrǵyz ben Torǵaı boıynsha qamaldar turǵyzdy. Ol kóterilis basynda handyq bılikti qolyna alyp, handyq sot júıesin engizdi. Bul tarıhı tulǵa kim?
Qosymsha kómek. Bul kóterilis Bishkekke jaqyn jerdegi Maıtóbe degen jerde jeńilis tapty.
(Kenesary Qasymuly)
4. Qazaqta óleń atasy – Abaı, kúı atasy - Qurmanǵazy dese án atasy dep kimdi aıtamyz?
(Ámire)
Kelesi İİİ týrymyzǵa kósheıik «Sharyqtaý» - jankúıerlermen saıys.
1. «Reseıdiń otarlaý saıasatyna shek qoıý, patsha úkimetiniń quramyna kirmegen, óńirlerdiń derbestigin saqtaý, qazaq jerine bekinister men áskerı shepterdiń salynýyn toqtatý, Qazaqtardy Qoqan bekteri men áskerı shepterdiń salynýyn toqtatý, Qazaqtardy Qoqan bekteri men Hıýa handyǵynyń ezgisinen azat etý. Bul kóterilistiń qozǵaýshy kúshi qarapaıym sharýalar boldy. Kóteriliske 80 starshyn men sultan qatysqan. (Bul kóterilis qaı jyly boldy jáne ony kim basqarǵan.) (Kenesary) Kóterilistiń maqsaty qazaqtardyń burynǵy jerlerin qaıtaryp alý, Jaıyq qazaqtarynyń Nuraly hannyń ozbyrlyǵyna shek qoıýy.
Kishi júzge qatysqan Kishi júz rýlary: Jaǵalbaıly, berish, alash, baıbaqty Kóterilisti baıbaqty rýynan shyqqan adam basqarady. Ol 1802j Hıýada qaıtys boldy.
Bul kim jáne kóterilistiń bolǵan ýaqyty.(1783 - 1897)
Kelesi týr. Shyrqaý
Iassy tobyna.
1. Almaty oblysy B. z. b. 3. myń jyldyqta Qola dáýiri kezinde arǵy ata - babalarymyz dúnıe men jaratýshynyń túsinýinde qol jetken rýhanı tájirıbelerin túrli tastar men qolaǵa beınelegen. Bular tasqa salynǵan sýretter - petroglıfter.
Qosymsha. Elimizdiń «Mádenı mura» baǵdarlamasynda tarıhı - mádenı qoryqtyń biri bolyp otyr.
Myna beınesújette qandaı tarıhı eskertkish beınelengen. (Tamǵaly tas shatqaly)
Ispıdjab tobyna
1. Kóne túrikterdiń negizgi jazýy rýna dep ataldy.
Rýna jazýynyń aıqyn úlgileri Orhan - Eneseı jazba eskertkishterinde saqtalǵan. Bul jazýlar Soltústik Mongoládan Orhon ózeni mańynan tabylǵan. Osy qulpytasty tapqan adamdy atańyz.
Jaýaby: (Iadrınsev)
Oıyn qorytyndysyn shyǵarý.
You Might Also Like
