InfoHub Logo

Ótegenniń aman kelgenin estigen ár rýdyń jaqsylary, áz-kıelileri túgel jınalady. Tóle bıdiń kóńili kóterilip, «óldi» degen Ótegenniń týǵan jerge aman-saý kelgenine arnap aqboz aıǵyrdy shaldyrady. Ózi de kóńili kóterilip, baýyrynyń sózin jalyqpaı tyndaıdy.

Elden attanǵan kúnnen bastap, qaı jerde bolǵanyn, qaı elderdi aralaǵanyn, túp-túgel jigin jatqyzyp, áńgimeleıdi. Ótegenniń sózin tyńdap otyrǵandardyń birazy «astapyralla» dep jaǵalaryn ustaıdy. Keıbiriniń kózine jas kelip, súıekteri bosaıdy. Áńgimege qanyqqan Tóle bı o basta uly júzge jerdiń betinen qolaıly qonys izde degen sózin esine alyp:

— Eńiregen elińe tapqan jeriń bar ma? Qushaǵyn ashar el bar ma? Sen ketkeli qansha jyl, qaıyryn Qudaı berer me? Shyǵystan Qytaı qaptasa, Qalmaq ta tynym tappasa, Buqar, Qoqan, Hıýa qylyshyn jalańdatyp, bir jyl tynysh jatpasa, halqymnyń kúni ne bolar? Úsh júzdi bólip ap, kúńirenter me eken elimdi? Syndyrsa bútin belimdi, kimnen alam kegimdi? Mamyrlaıtyn qalyń el, taptyń ba, aıtshy jerińdi? — dep jambastap, jastyqqa súıenedi.

Sonda Ótegen de ardaqty aǵasynyń kóńilin jyqpaımyn dep jámpeńdeýden góri shyndyqty aıtaıyn degen baılamǵa keledi de, bylaı deıdi:

— Sadaǵań kettim, Tóle bı!
Alataýdaı jer qaıda?
Aspan asty, jer ústi,
Qazaqtaı darhan el qaıda? —
depti. «Atamekenimiz Alataý men Jetisý, Qarataý úshin qan maıdanǵa túsip, jaýdan kegimizdi alaıyq. Erte zamannan beri ıelengen qasıetti jerimizden aıdap shyǵaıyq. Endi bizge tek qylyshtyń júzi, naızanyń ushy, shoqpardyń kúshi jalynsyn!» — dep gújildeskenderge Tóle bı qolyn jaı ǵana kóteredi de:

— Túsingendeımin-aý, shyraǵym, Ótegen! Tashkendi jaýdyń kózinen qan jaýdyryp alyp berdim. «Altaý ala bolsa, aýzyńdaǵy ketedi». Tashkent, Shymkent, Kúmkent, Túrkistan, Babata, Saıram, Áýlıeata, Almalyq, Merki, Sozaq, Jetisý túgel Altyn Emelge deıin senderdiń jeriń. Aǵash bir jerge kógerse kerek. El bolam deseńder, ejelgi Moǵolstan, onan ary úısin atalaryńnyń eldigin, handyǵyn, memlekettiligin oılaǵaısyńdar. Endigi bostandyqtyń týyn kóterýdi bir Alla saǵan jazsyn! — dep Ótegenge bata beripti. Otyrǵandar «Áýmın» dep bata jasaǵan soń, Ótegen bylaı depti:

— Jer jánnaty — Jetisýdy qalyń qalmaqka bergenim — meniń tiri júrmeı ólgenim. Ata qonystan aıyrylǵanym —  almastaı júzimnen maıyrylǵanym. Óz jerimdi ógeısitkenim, ańyratqanym — arymnan da, ımanymnan bezgenim. Bó ten jurttan jer-jaıylym, qonys izdegenim — dúnıedegi halyqtardyń hal-ahýalyn sezbegenim. Endi Asanqaıǵy babamdaı «Jeruıyq» izdep, eshkimge kózimdi satpaımyn! Antty men bosqa aıtpaımyn! Aıttym ba, árýaq jar bolsa, sózimnen qaıtpaımyn! Ushy bolat naızamdy shyńdaımyn da saptaımyn.

Arǵymaqty baptaımyn. Aq semserdi qolǵa alyp, bilteli myltyqqa oq salyp, shoqpardy qysyp taqymǵa, taıly-tuıaǵymmen qalyń elim Jetisýǵa qaptaımyn!

Ótegen batyrdyń alǵan betinen qaıtpaıtynyn Tóle bı bala jastan biletin-di. Basyn ızep:

— Babalardyń súıegin
Molasynda tebirentpeı,
Árýaqtardy eńiretpeı,
Jaýdan bosat el-jerdi,
Qoldasyn Qudaı senderdi! —
dep taǵy da batasyn berip, aq jol tileıdi. Ótegen bastaǵan batyrlar men bahadúrler sonan bylaı qalyń jaýdyń irgesin sógý úshin janyn da, qasyq qanyn da aıamaı joryqqa attanady.

---