InfoHub Logo

Klass: 8
Geometrıa
Sabaqtyń taqyryby: Trapesıaǵa esepter shyǵarý

Sabaqtyń maqsaty:
1. Bilimdilik: Trapesıa uǵymyn meńgertý, tórtburyshtar týraly uǵymyn keńeıtý, trapesıa elementterin tabýǵa berilgen esepterdi shyǵarý daǵdylaryn qalyptastyrý.
2. Damytýshylyq: Oqýshylardyń logıkalyq oılaý qabiletterin, trapesıa syzbasyna qarap taldaý, trapesıany salý, aýyzsha esepteý qabiletterin damytý, pánge qyzyǵýshylyǵyn oıatý.
3. Tárbıelik: Uqyptylyqqa, ádemilikke, eńbekqorlyqqa, shapshańdyqqa tárbıeleý.
Sabaqtyń túri: Aralas sabaq.
Ádistemelik quraldar, kórnekilikter: Syzba fıgýralar, sózjumbaq, slaıdtar, elektrondy oqýlyq.
Sabaqtyń ótý ádisi: Suraq - jaýap, túsindirý, dáleldeý, zertteý, izdendirý, jalpy synyppen jumys isteý.
Kútiletin nátıje: Trapesıany anyqtaı bilý, elementterin taba bilý.

Sabaqtyń barysy:
İ. Uıymdastyrý bólimi.
İİ. Úı tapsyrmasyn tekserý.
İİİ. Úı tapsyrmasyn qorytyndylaý.
İÚ. Sózjumbaq sheshý
Ú. Esepter shyǵarý.
Úİ. Sergitý sáti.
Úİİ. Qorytyndy.(tolyqtyrý testisi)
Úİİİ. Úıge tapsyrma.
İH. Baǵalaý.

İ. Amandasý. Oqýshylardy túgeldeý, sabaqqa daıyndaý.
II. Úı tapsyrmasyn tekserý.№68,№39 esepter
İİI. Úı tapsyrmasyn qorytyndylaý.(tórtburyshtar týraly syzbalar, elektrondy oqýlyq)
1. Tórtburysh degenimiz ne?
2. Tórtburysh qandaı negizgi eki túrge bólinedi?
3. Paralelogram degenimiz qandaı tórtburysh?
4. Tiktórtburysh dep qandaı tórtburyshty aıtamyz?
5. Romb degenimiz qandaı tórtburysh?
6. Kvadrat degenimiz ne?
7. Trapesıa degenimiz ne?

IY. Sózjumbaq sheshý.
1. Eki túzý qıylysqanda qandaı buryshtar paıda bolady? (vertıkal)
2. Buryshtyń ólshem birligi? (gradýs)
3. Eki túzýdi úshinshi túzý qıǵanda paıda bolatyn buryshtardyń biri…(aıqysh)
4. Fıgýranyń barlyq qabyrǵalarynyń qosyndysy?(perımetr)
5. Úshburysh tóbesinen onyń qarsy jatqan qabyrǵasynyń ortasymen qosatyn kesindi qalaı atalady? (medıana)
6. Sheńberdi salatyn qural?(sırkúl)
7. Tórtburyshtyń qarama – qarsy tóbelerin qosatyn kesindi qalaı atalady?(dıagonal)
8. Pán ataýy? (geometrıa)
Sózjumbaqtyń jumbaq sózi qandaı?

Ú. Búgingi bizdiń taqyrybymyz trapesıaǵa esepter shyǵarý.
a) trapesıanyń elementteri men túrleri.
á) tarıhı maǵlumattar.
b) ómirmen baılanystyrý.
№69
Ber: AVSD teń búıirli trapesıa.
VS İİ AD (tabandary)
Dáleldeý:
ABC = VSD (AV = SD, V= S, VS - ortaq, AVS = VSD)
AS = VD.
№70

Ber: AVSD teń búıirli trapesıa
VS=8 sm
A=60
AV=10 sm
t/k R =?
Sheshýi: AV=SD=10 sm
A=60, D=60
VE AD
AEV tikburyshty úshburysh
AVE=90 - 60 =30 (30 - qarsy jatqan katet gıpotenýzanyń jartysyna teń.)
AE= =5 sm
AE= ǴD=5 sm
AD=AE+EǴ+ǴD=5+8+5=18 sm
R=AV+VS+SD+AD
R =10+8+10+18=46 sm
Jaýaby: 46 sm.

№71
Ber: AVSD trapesıa.
V= S
A= D
t/k: A, V, S, D=?
Sheshýi: A= D=h
V= S=ý
ý - h=56
ý=56 +h
h+ý=180

h+56 +h=180
2h=180 - 56
2h=124
h=62
ý=56 +62
ý=118
A= D=62, V= S=118
Jaýaby: 118, 62, 118, 62

№74
Ber: AVSD teń búıirli trapesıa.
AD=6 m
R=15m
t/k: VS -?

Sheshýi: AVS - qarastyramyz VSA= SAD
VAS= SAD
VSA= VAS
AVS - teń búıirli úshburysh, AV=VS=h
R=AV+VS+SD+AD
h+h+h+6=15
3h=15 - 6
3h=9
h=3
Jaýaby: VS=3 m

№75
Ber: AVSD teń búıirli trapesıa
AD=10, 5 dm
AV=4 dm
A=60
t/k: VS -?

Sheshýi: VE AD
AVE - tik buryshty úshburysh qarastyramyz
V=30
AE= =2 dm
AE= KD=2 dm
EK=10, 5 - 4=6, 5 dm
VS=EK
VS=6, 5 dm
Jaýaby: 6, 5 dm

Úİ. Sergitý sáti: «Trapesıada neshe úshburysh bar?»
Úİİ. Sabaqty qorytyndylaý. «Tolyqtyrý testisi»
1. Tek qana eki qabyrǵasy paralel dóńes tórtburysh............ dep atalady.
2. Trapesıanyń búıir qabyrǵalaryn ortalaryn qosatyn kesindini trapesıanyń ....... dep atalady.
3. Búıir qabyrǵalary teń trapesıa............. dep atalady.
4. Bir buryshy tik trapesıa ………………… dep atalady.
5. Trapesıanyń orta syzyǵy tabandaryna ……………
6. Trapesıanyń orta syzyǵy tabandarynyń …………. teń

Úİİİ. Úıge tapsyrma:№76, 42 - esepter § 5 – oqýǵa
İH. Oqýshylardy baǵalaý