Turaqty elektr togy
Fızıka 8 klass
Sabaqtyń taqyryby: «Turaqty elektr togy» taraýyna qaıtalaý.
Sabaqtyń bilimdik maqsaty: Pıza baǵdarlamasy boıynsha berilgen mátin arqyly kezdesetin taqyrypqa baılanysty sıtýasıalardy sheshýge qatysty pándik bilimin, biliktiligin, daǵdysyn jınaqtap kórsetý. Naryqtyq zamanymyzǵa sáıkes únemdilikke úıretý.
Sabaqtyń damytýshylyq maqsaty: Oqýshylardyń bilim deńgeıin jáne bilim mazmunynyń turaqtylyǵy men ony ıgerýdegi iskerlik pen daǵdyny baqylaý
• Oqýshy maqsat qoıýǵa úırenedi;
• este saqtaý qabiletteri damıdy;
• basqalarmen birigip jumys jasaıdy;
• kitappen jumys jasaýǵa úırenedi;
• qatarynan qalmaýǵa tyrysady;
.
Sabaqtyń tárbıelik maqsaty: Adamgershilikke, uqyptylyqqa, alǵyrlyqqa, otansúıgishtikke, tabıǵatty aıalaýǵa, syılastyq pen ádeptilikke baýlý. Oqýshynyń dúnıetanymy keńeıtý, zertteýshilik, izdenýshilik qasıetterin qalyptastyrý.
Sabaqtyń túri: bilimdi qalyptastyrý, jalpylaý.
Sabaqtyń ádis - tásilderi: dıskýssıa, mátinmen jumys.
Sabaqtyń kórnekiligi: mýltımedıalyq taqta, slaıd - shoý, taqyryptyq test.
Qoldanylatyn tehnologıalar: aqparattyq tehnologıa.
Pánaralyq baılanys:
ádebıet, bıologıa, hımıa, matematıka, geografıa, matematıka, ómirmen baılanys.
Sabaqtyń barysy:
İ. DK. Uıymdastyrý kezeńi: (2/ )
1. Sálemdesý;
2. Oqýshylardy túgendeý;
3. Synyp bólmesiniń tazalyǵyn tekserý;
4. Oqýshylardyń sabaqqa daıyndyǵyn tekserý (jumys orny, otyrystary, syrtqy túrleri);
5. Oqýshylardyń nazaryn sabaqqa aýdarý.
Negizgi bólim:
Sabaqtyń josparymen tanystyrý
Bilimdi tıanaqta. Deńgeılik tapsyrma oryndaý
Tizbekte. Logıkalyq jáne sıtýasıalyq suraqtar
Ne? qaıda? qashan? Mátinmen jumys
1. mátin (ómirden alynǵan qandaı da bir sıtýasıanyń jazbasy;)
2 Mátindi taldaý (Blým júıesi boıynsha taldaý, qarapaıymnan kúrdelige qaraı) jáne baǵalaý túsindirip ketý
Mátin
Turǵyn úıge beriletin kerneý U=220 V bolǵanda, onda tutynatyn tok kúshi I=10 A - den aspaýy tıis. Úıdegi tutynýshylardyń bir mezgilde paıdalaný qýatynyń shekti máni: P=10 A * 220 B= 2200 Bt=2, 2 kVt. 1 kVt *saǵ elektr energıasynyń quny tarıf (V) dep atalady. Mysaly, Aıagóz turǵyndary úshin 2015 jylǵy kúndizgi tarıf 1kVt*saǵ =8, 36 teńge, ıaǵnı V=tenge/kVt saǵat
Ótkizgish boımen tok ótkende, ótkizgish qyzady, ıaǵnı elektr energıasy ishki energıaǵa aınalady. Bul metaldardaǵy erkin elektrondar elektr órisi áreketinen oryn aýystyrǵanda, krıstaldyq tor túıinderinde ornalasqan ıondarmen soqtyǵysyp jáne olarǵa óz energıasynyń bir bóligin berýimen túsindiriledi. Sonyń nátıjesinde ıondar úlken jyldamdyqpen terbele bastaıdy, ótkizgishtiń ishki energıasy artady jáne onyń temperatýrasy kóteriledi.
Ótkizgishterdiń qyzýy tek tok kúshine ǵana baılanysty ma? Mynadaı tájirbıe jasaıyq. Kedergilerdi ár túrli mys, bolat jáne nıkelınnen jasalǵan úsh ótkizgishti birinen soń birin tizbekteı jalǵaıyq. Tizbekti tuıyqtap, ondaǵy tok kúshin birtindep arttyramyz. Tizbekteı jalǵanǵan ótkizgishterdegi tok birdeı bolady. Ótkizgishterde bólinetin jylý mólsheri ár túrli: alǵashynda nıkelın ótkizgish sondaı - aq tokty arttyrǵanda nıkelın jáne temir ótkizgishter qyza bastaıdy, al mys sym biliner - bilinbes qana jylynady.
Qazirgi kezdegi tehnıkada elektr togynyń jylýlyq áreketi úlken ról atqarady. Ár túrli tıptegi elektrqyzdyrǵysh quraldar praktıkada jıi paıdalanylady. Úı turmysynda elektr peshi, elektr útigi, elektr sháýgim, shash keptirýge arnalǵan fender jáne t. b. qyzdyrǵysh quraldar keńinen qoldanylady. Óndiriste nıkel, tantal, molıbden tárizdi menshikti kedergisi joǵary metaldardy dánekerleý úshin kontaktili elektr dánekerleýshi tetikterdiń elektrqyzdyrǵyshtary qoldanylady. Aýyl sharýashylyǵynyń ártýrli salalarynda joǵarǵy temperatýra alý úshin qýatty elektr peshteri paıdalynady.
Tabıǵatta tiri organızmderdiń tirshilik áreketindegi elektrolılızdiń róline baǵa jetpeıdi. Qan plazmasy, barlyq tiri kletkalardyń plazmasy kúrdeli elektrolıtter bolyp tabylady. Organızminiń barlyq ulparlary osy elektrolıttermen ózara belsendi árekettesedi. Sonymen qosa, olarmen as qorytý, tynys alý, súıek túzilý, júıke titirkenisterin berý, kletkaishilik qysymdy retteý prosesteri de baılanysty. Medısınada qazirgi zamanǵa saı fızıkalyq apparattar keńinen qoldanylýda.
Sabaqtyń taqyryby: «Turaqty elektr togy» taraýyna qaıtalaý.
Sabaqtyń bilimdik maqsaty: Pıza baǵdarlamasy boıynsha berilgen mátin arqyly kezdesetin taqyrypqa baılanysty sıtýasıalardy sheshýge qatysty pándik bilimin, biliktiligin, daǵdysyn jınaqtap kórsetý. Naryqtyq zamanymyzǵa sáıkes únemdilikke úıretý.
Sabaqtyń damytýshylyq maqsaty: Oqýshylardyń bilim deńgeıin jáne bilim mazmunynyń turaqtylyǵy men ony ıgerýdegi iskerlik pen daǵdyny baqylaý
• Oqýshy maqsat qoıýǵa úırenedi;
• este saqtaý qabiletteri damıdy;
• basqalarmen birigip jumys jasaıdy;
• kitappen jumys jasaýǵa úırenedi;
• qatarynan qalmaýǵa tyrysady;
.
Sabaqtyń tárbıelik maqsaty: Adamgershilikke, uqyptylyqqa, alǵyrlyqqa, otansúıgishtikke, tabıǵatty aıalaýǵa, syılastyq pen ádeptilikke baýlý. Oqýshynyń dúnıetanymy keńeıtý, zertteýshilik, izdenýshilik qasıetterin qalyptastyrý.
Sabaqtyń túri: bilimdi qalyptastyrý, jalpylaý.
Sabaqtyń ádis - tásilderi: dıskýssıa, mátinmen jumys.
Sabaqtyń kórnekiligi: mýltımedıalyq taqta, slaıd - shoý, taqyryptyq test.
Qoldanylatyn tehnologıalar: aqparattyq tehnologıa.
Pánaralyq baılanys:
ádebıet, bıologıa, hımıa, matematıka, geografıa, matematıka, ómirmen baılanys.
Sabaqtyń barysy:
İ. DK. Uıymdastyrý kezeńi: (2/ )
1. Sálemdesý;
2. Oqýshylardy túgendeý;
3. Synyp bólmesiniń tazalyǵyn tekserý;
4. Oqýshylardyń sabaqqa daıyndyǵyn tekserý (jumys orny, otyrystary, syrtqy túrleri);
5. Oqýshylardyń nazaryn sabaqqa aýdarý.
Negizgi bólim:
Sabaqtyń josparymen tanystyrý
Bilimdi tıanaqta. Deńgeılik tapsyrma oryndaý
Tizbekte. Logıkalyq jáne sıtýasıalyq suraqtar
Ne? qaıda? qashan? Mátinmen jumys
1. mátin (ómirden alynǵan qandaı da bir sıtýasıanyń jazbasy;)
2 Mátindi taldaý (Blým júıesi boıynsha taldaý, qarapaıymnan kúrdelige qaraı) jáne baǵalaý túsindirip ketý
Mátin
Turǵyn úıge beriletin kerneý U=220 V bolǵanda, onda tutynatyn tok kúshi I=10 A - den aspaýy tıis. Úıdegi tutynýshylardyń bir mezgilde paıdalaný qýatynyń shekti máni: P=10 A * 220 B= 2200 Bt=2, 2 kVt. 1 kVt *saǵ elektr energıasynyń quny tarıf (V) dep atalady. Mysaly, Aıagóz turǵyndary úshin 2015 jylǵy kúndizgi tarıf 1kVt*saǵ =8, 36 teńge, ıaǵnı V=tenge/kVt saǵat
Ótkizgish boımen tok ótkende, ótkizgish qyzady, ıaǵnı elektr energıasy ishki energıaǵa aınalady. Bul metaldardaǵy erkin elektrondar elektr órisi áreketinen oryn aýystyrǵanda, krıstaldyq tor túıinderinde ornalasqan ıondarmen soqtyǵysyp jáne olarǵa óz energıasynyń bir bóligin berýimen túsindiriledi. Sonyń nátıjesinde ıondar úlken jyldamdyqpen terbele bastaıdy, ótkizgishtiń ishki energıasy artady jáne onyń temperatýrasy kóteriledi.
Ótkizgishterdiń qyzýy tek tok kúshine ǵana baılanysty ma? Mynadaı tájirbıe jasaıyq. Kedergilerdi ár túrli mys, bolat jáne nıkelınnen jasalǵan úsh ótkizgishti birinen soń birin tizbekteı jalǵaıyq. Tizbekti tuıyqtap, ondaǵy tok kúshin birtindep arttyramyz. Tizbekteı jalǵanǵan ótkizgishterdegi tok birdeı bolady. Ótkizgishterde bólinetin jylý mólsheri ár túrli: alǵashynda nıkelın ótkizgish sondaı - aq tokty arttyrǵanda nıkelın jáne temir ótkizgishter qyza bastaıdy, al mys sym biliner - bilinbes qana jylynady.
Qazirgi kezdegi tehnıkada elektr togynyń jylýlyq áreketi úlken ról atqarady. Ár túrli tıptegi elektrqyzdyrǵysh quraldar praktıkada jıi paıdalanylady. Úı turmysynda elektr peshi, elektr útigi, elektr sháýgim, shash keptirýge arnalǵan fender jáne t. b. qyzdyrǵysh quraldar keńinen qoldanylady. Óndiriste nıkel, tantal, molıbden tárizdi menshikti kedergisi joǵary metaldardy dánekerleý úshin kontaktili elektr dánekerleýshi tetikterdiń elektrqyzdyrǵyshtary qoldanylady. Aýyl sharýashylyǵynyń ártýrli salalarynda joǵarǵy temperatýra alý úshin qýatty elektr peshteri paıdalynady.
Tabıǵatta tiri organızmderdiń tirshilik áreketindegi elektrolılızdiń róline baǵa jetpeıdi. Qan plazmasy, barlyq tiri kletkalardyń plazmasy kúrdeli elektrolıtter bolyp tabylady. Organızminiń barlyq ulparlary osy elektrolıttermen ózara belsendi árekettesedi. Sonymen qosa, olarmen as qorytý, tynys alý, súıek túzilý, júıke titirkenisterin berý, kletkaishilik qysymdy retteý prosesteri de baılanysty. Medısınada qazirgi zamanǵa saı fızıkalyq apparattar keńinen qoldanylýda.
Nazar aýdaryńyz! Jasyryn mátindi kórý úshin sizge saıtqa tirkelý qajet.
You Might Also Like
-
Sabaqtyń maqsaty: Balalarǵa halqymyzdyń aty ańyz bolǵan dańqty qaharmany, gvardıa polkovnıgi Baýyrjan Momyshuly týraly maǵlumat berý, batyrdyń azamattyq, erlik isterin aıtý, qanatty sózderimen tanys...
