Úlkenge qurmet, kishige izet
Taqyryby: Úlkenge qurmet, kishige izet
Maqsaty: «Syılastyq», «qurmet», adamgershilik qundylyqtary týraly túsinikterin keńeıtý.
Mindetteri: Úlkender men kishiler arasyndaǵy syılastyqty túsindirý, syılastyqty qarym - qatynas jasaý, iskerlikterin damytý, úlkenderdi syılaýǵa, kishilerge qamqor bolýǵa tárbıeleý
Kórnekiligi: dápter, oqýlyq, gúl, sýretter.
Shattyq sheńberi
Qaıyrly tań balalar, búgin men sendermen ásem, jaryq, keń bólmede kezdeskenimizge óte qýanyshtymyn
Búgin erekshe amandasaıyq.
Amanbysyń ba kún,
Amanbysyń ba aı
Amanbysyń ba qurbym,
Amanbysyń ba ustaz,
Qarsy alamyz sizderdi
Araılap atqan tańmenen
- balalar, endi meniń qolymdaǵy ádemi kúnge qarańdarshy, ol bizge ádemi kúlkisin syılap tur. Qane, biz de bir - birimizge kún sıaqty ádemi kúlkimizdi syılaıyqshy. Jaraısyńdar, balalar! Kún bizdiń boıymyzdy jylytty. Bizdiń jyly kúlkimiz árqaısymyzdy qýanyshqa bóledi. Balalarǵa gúl taratyp beremin. Balalar janyndaǵy balanyń bergen gúlin óz gúlimen qosyp, kelesi balaǵa Usyna otyryp jyly sózder aıtady. Gúlder birte - birte úlkeıip, shoq gúl «Tilik shoǵyna» aınalyp ustazdyń ózine oralady.
- Kóp raqmet senderge, balalar, eger bireýge jaqsylyq tileseńder, jaqsylyq jasasańdar, osy gúl shoǵy sıaqty úlkeıip ózińe odan da kóp jaqsylyq bolyp oralady.
Jaqsylyqtan úırenip,
Bolamyz biz jaqsy adam
Jamandyqtan jırenip
Úlgi alamyz jaqsydan.
Áńgimelesý
Oqýshylardyń úlkenderge qurmet, kishige izet kórsetý arqyly adamdardyń qandaı jetistikke jete alatyny týraly túsinikterin damyta túsý úshin oqýlyqtaǵy berilgen suraqtar boıynsha áńgimelesý ádisin júrgizemiz.
1Ózińdi, ózgeni qurmetteı bilesiń be?
2 Ózara syılastyqqa qalaı jetýge bolady?
3 Dostaryńmen arada qandaı syılastyq bar?
Balalar úlkenge árqashan qurmet kórsetýimiz kerek. Úlken adam kezdeskende sálem berý kerek. Avtobýsta úlkenge oryn berý, jolda zaty aýyr qarıaǵa kómektesý, úlkenniń aıtqanyn eki etpeı oryndaý t. b Ózińdi syılasań, seni de syılaıdy. Jastaıyńnan úlkendi qurmetteýdi, kishige izet jasaýdy bilseń ómir boıy syıly bolasyń. Adamdardyń bir - birine jıi jaqsylyq jasaýy, olardy dostastyrady, jaqyndastyrady.
Mátinmen jumys
Áńgimeni oqyp, taldaý barysynda adamnyń ár isinde, júris - turysynda syılastyq qajet ekenin uǵyndyramyn M. Tórejanovtyń «Úsh dos» áńgimesin oqyp beremin.
1 Balalar nelikten birge oınaı almady?
2 Bir - birine syılastyqta bolý úshin adamnyń boıynda qandaı qasıetter bolýy kerek?
Balalardyń jaýaptary tyńdalady.
Oıyn - jattyǵý. «Qurmet - izet»
Taqtaǵa japyraqsyz aǵashtardyń (úlken, kishi) sýreti salynǵan plakattardy ilemin.
Oqýshylarǵa qaǵazdan jasalǵan aǵash japyraqtaryn taratyp beremin.
Japyraqtardyń artqy betine qurmetti, izetti bildiretin sózder jazylǵan, al jolaqtarǵa sózder jazylmaǵan. Oqýshylar japyraqtaǵy sózderdi daýystap oqyp, osy sózder úlkender aıtatyn bolsa - «úlken aǵashqa», kishilerge aıtatyn sózder bolsa -«kishi aǵashqa» iledi.
Japyraqtaǵy sózderdiń úlgisi: ótińiz, alyńyz, jolyńyz bolsyn, sizge raqmet, ǵafý etińiz, saý bolyńyz, aıtyńyz, keshirińiz, ala ǵoı, tyńdaı ǵoı, keshirim et, saý bol, aıta ǵoı, kómektes, jol ber,, syıly bol, ádepti bol, sypaıy bol.
- Balalar, endi úlken aǵashqa ilingen sózder úlkenge qurmetti bildiredi., sondyqtan ony «Qurmet» aǵashy dep ataıyq. Al kishi aǵashqa ilingen sózder izetti bildiredi, sondyqtan ony «İzet» aǵashy dep ataıyq.
Tynyshtyq sáti.
- Balalar, yńǵaılanyp otyryp alyńdar da, tereń dem alyńdar. Kózimizdi jumamyz. Bizdiń jaqsy men jamannyń ne ekenin ajyratyp, boıymyz jeńildenip qalǵandaı. Beıne bir aq tústi kóbelekke uqsap, ushatyn qanat paıda bolǵandaı. Aınalamyzǵa kóz salsaq tek qana ádemi, jaqsy zattarǵa kózimiz túsedi. Qulpyrǵan gúlder, onyń mańynda jaqsy balalar. Olardyń árqaısysynyń júzinde kúlki oınaıdy. Jer betindegi barlyq zat bizge: «Jaqsy bala bol» dep ótingendeı bolady. Al tóbemizden nur shashqan altyn kún bizge «Jaqsy bolý ózińnen,»- dep qaraıdy. Iá, ıá shynynda da
Kóbelekter sekildi ádemi bolyp, tek qana ádemi jerde júrý kerek eken - aý. Biz barlyǵymyz da jaqsy ekenbiz ǵoı, jaqsy bolý ózimizden ekenin biz de sezingendeımiz. Al endi «bir, eki, úsh» dep burynǵy qalpymyzǵa keleıik.
«Jaqsy bolý ózińnen» óleńin oqyp beremin.
Jaqsy bolý - ózińnen
Jaman bolý - ózińnen
Ózińdi - óziń aıa da,
Óziń úıren ózińnen
Jaqsylyq kórseń bireýden,
Men qandaımyn dep oıla.
Jamandyq kórseń bireýden
Men qandaımyn dep oıla.
Oıyn «Biz de»
Oıynnyń shartyn túsindiremin.
Men qazir qaıyrymdylyqty bildiretin jáne oǵan kerisinshe áreketterdi ataımyn. Qaıyrymdylyqty bildiretin áreketter aıtylǵanda balalar «biz de» dep jaýap beresińder. Al qaıyrymdylyqty bildirmeıtin áreketter aıtylǵanda, úndemeı qalady, al ondaı jaǵdaıda «biz de» dep aıtqan bolsa aıyp tóleıdi. Aıypqa taqpaq, ne jumbaq aıtady.
İİİ Qorytyndy
Al bastaımyz.
- Jolda óte almaı jatqan qarıany súıep ótkizdim.
- Biz de
- Syrqat ájeıge dári berdim.
- Biz de
- Jylap turǵan balany jubatpadym
-?
- Qınalyp turǵan jolaýshynyń sómkesin kóteristim.
- Biz de
- Men inimdi renjittim
-?
- Kórshi ataǵa kúnde azyq - túlik ákelip turamyn
- Biz de
- Atamnyń sózin tyńdamadym
-?
Jańa aqparat
Adamdar birin - biri syılap, túsine bilse, jaqsy qarym - qatynas jasaýǵa qol jetkizedi. Ózara syılastyq dostyqqa ákeledi.
Dáptermen jumys.
1 tapsyrma
«Meniń aıtar aqylym» Qaryndasyńa, sińlińe, inińe aqyl hat jaz.
2 tapsyrma
«Meniń aıtar aqylym» úıdegi úlkenderdiń ózińe aıtatyn aqylyn jaz.
Psıhologıalyq trenıń
«Tazarý»
- Balalar, qazir men senderge qaǵaz beremin. Sol qaǵazda ózderińniń jaman qasıetterińdi jazasyńdar, jazyp bolǵan soń myna qoqys jáshikke laqtyryp tastaımyz. Káne, boıymyz jeńildep, jaman qasıetten arylǵandaı boldyq pa?
Júrekten júrekke
- Balalar, meniń qolymdaǵy neniń sýreti?
- Árqaısysymyzdyń osyndaı júregimiz bar. Biraq ol úlken emes. Ár adamnyń júreginiń úlkendigi qolyn jumǵandaǵy judyryqtaı. Qane, júregimizdi qandaı ekenin kóreıikshi.
- Balalar, biz qýansaq, bizdiń júregimiz de kúlimdep turady eken, al renjisek, júregimiz de jabyrqap qalady.. Bizdi bireý renjitse, ózderiń bireýdi renjitseńder júrekteriń de renjıdi eken. Al bireý bizge jaqsylyq jasasa, bireýge biz jaqsylyq jasasaq, bizdiń júregimiz qýanyshqa bólenedi. Sondyqtan árqashan jaqsylyq jasaıyq, bir - birimizdi renjitpeıik
Qurmettep ata - anamdy,
Ardaqtap ápke, aǵamdy,
Qamqor bop sińli - inime,
Syılymyn úlken - kishige
Bárin de jaqsy kóremin,
Únemi kómek beremin,
Úlkendi syılaý - kishilik,
Úlgili minez - kisilik.
Maqsaty: «Syılastyq», «qurmet», adamgershilik qundylyqtary týraly túsinikterin keńeıtý.
Mindetteri: Úlkender men kishiler arasyndaǵy syılastyqty túsindirý, syılastyqty qarym - qatynas jasaý, iskerlikterin damytý, úlkenderdi syılaýǵa, kishilerge qamqor bolýǵa tárbıeleý
Kórnekiligi: dápter, oqýlyq, gúl, sýretter.
Shattyq sheńberi
Qaıyrly tań balalar, búgin men sendermen ásem, jaryq, keń bólmede kezdeskenimizge óte qýanyshtymyn
Búgin erekshe amandasaıyq.
Amanbysyń ba kún,
Amanbysyń ba aı
Amanbysyń ba qurbym,
Amanbysyń ba ustaz,
Qarsy alamyz sizderdi
Araılap atqan tańmenen
- balalar, endi meniń qolymdaǵy ádemi kúnge qarańdarshy, ol bizge ádemi kúlkisin syılap tur. Qane, biz de bir - birimizge kún sıaqty ádemi kúlkimizdi syılaıyqshy. Jaraısyńdar, balalar! Kún bizdiń boıymyzdy jylytty. Bizdiń jyly kúlkimiz árqaısymyzdy qýanyshqa bóledi. Balalarǵa gúl taratyp beremin. Balalar janyndaǵy balanyń bergen gúlin óz gúlimen qosyp, kelesi balaǵa Usyna otyryp jyly sózder aıtady. Gúlder birte - birte úlkeıip, shoq gúl «Tilik shoǵyna» aınalyp ustazdyń ózine oralady.
- Kóp raqmet senderge, balalar, eger bireýge jaqsylyq tileseńder, jaqsylyq jasasańdar, osy gúl shoǵy sıaqty úlkeıip ózińe odan da kóp jaqsylyq bolyp oralady.
Jaqsylyqtan úırenip,
Bolamyz biz jaqsy adam
Jamandyqtan jırenip
Úlgi alamyz jaqsydan.
Áńgimelesý
Oqýshylardyń úlkenderge qurmet, kishige izet kórsetý arqyly adamdardyń qandaı jetistikke jete alatyny týraly túsinikterin damyta túsý úshin oqýlyqtaǵy berilgen suraqtar boıynsha áńgimelesý ádisin júrgizemiz.
1Ózińdi, ózgeni qurmetteı bilesiń be?
2 Ózara syılastyqqa qalaı jetýge bolady?
3 Dostaryńmen arada qandaı syılastyq bar?
Balalar úlkenge árqashan qurmet kórsetýimiz kerek. Úlken adam kezdeskende sálem berý kerek. Avtobýsta úlkenge oryn berý, jolda zaty aýyr qarıaǵa kómektesý, úlkenniń aıtqanyn eki etpeı oryndaý t. b Ózińdi syılasań, seni de syılaıdy. Jastaıyńnan úlkendi qurmetteýdi, kishige izet jasaýdy bilseń ómir boıy syıly bolasyń. Adamdardyń bir - birine jıi jaqsylyq jasaýy, olardy dostastyrady, jaqyndastyrady.
Mátinmen jumys
Áńgimeni oqyp, taldaý barysynda adamnyń ár isinde, júris - turysynda syılastyq qajet ekenin uǵyndyramyn M. Tórejanovtyń «Úsh dos» áńgimesin oqyp beremin.
1 Balalar nelikten birge oınaı almady?
2 Bir - birine syılastyqta bolý úshin adamnyń boıynda qandaı qasıetter bolýy kerek?
Balalardyń jaýaptary tyńdalady.
Oıyn - jattyǵý. «Qurmet - izet»
Taqtaǵa japyraqsyz aǵashtardyń (úlken, kishi) sýreti salynǵan plakattardy ilemin.
Oqýshylarǵa qaǵazdan jasalǵan aǵash japyraqtaryn taratyp beremin.
Japyraqtardyń artqy betine qurmetti, izetti bildiretin sózder jazylǵan, al jolaqtarǵa sózder jazylmaǵan. Oqýshylar japyraqtaǵy sózderdi daýystap oqyp, osy sózder úlkender aıtatyn bolsa - «úlken aǵashqa», kishilerge aıtatyn sózder bolsa -«kishi aǵashqa» iledi.
Japyraqtaǵy sózderdiń úlgisi: ótińiz, alyńyz, jolyńyz bolsyn, sizge raqmet, ǵafý etińiz, saý bolyńyz, aıtyńyz, keshirińiz, ala ǵoı, tyńdaı ǵoı, keshirim et, saý bol, aıta ǵoı, kómektes, jol ber,, syıly bol, ádepti bol, sypaıy bol.
- Balalar, endi úlken aǵashqa ilingen sózder úlkenge qurmetti bildiredi., sondyqtan ony «Qurmet» aǵashy dep ataıyq. Al kishi aǵashqa ilingen sózder izetti bildiredi, sondyqtan ony «İzet» aǵashy dep ataıyq.
Tynyshtyq sáti.
- Balalar, yńǵaılanyp otyryp alyńdar da, tereń dem alyńdar. Kózimizdi jumamyz. Bizdiń jaqsy men jamannyń ne ekenin ajyratyp, boıymyz jeńildenip qalǵandaı. Beıne bir aq tústi kóbelekke uqsap, ushatyn qanat paıda bolǵandaı. Aınalamyzǵa kóz salsaq tek qana ádemi, jaqsy zattarǵa kózimiz túsedi. Qulpyrǵan gúlder, onyń mańynda jaqsy balalar. Olardyń árqaısysynyń júzinde kúlki oınaıdy. Jer betindegi barlyq zat bizge: «Jaqsy bala bol» dep ótingendeı bolady. Al tóbemizden nur shashqan altyn kún bizge «Jaqsy bolý ózińnen,»- dep qaraıdy. Iá, ıá shynynda da
Kóbelekter sekildi ádemi bolyp, tek qana ádemi jerde júrý kerek eken - aý. Biz barlyǵymyz da jaqsy ekenbiz ǵoı, jaqsy bolý ózimizden ekenin biz de sezingendeımiz. Al endi «bir, eki, úsh» dep burynǵy qalpymyzǵa keleıik.
«Jaqsy bolý ózińnen» óleńin oqyp beremin.
Jaqsy bolý - ózińnen
Jaman bolý - ózińnen
Ózińdi - óziń aıa da,
Óziń úıren ózińnen
Jaqsylyq kórseń bireýden,
Men qandaımyn dep oıla.
Jamandyq kórseń bireýden
Men qandaımyn dep oıla.
Oıyn «Biz de»
Oıynnyń shartyn túsindiremin.
Men qazir qaıyrymdylyqty bildiretin jáne oǵan kerisinshe áreketterdi ataımyn. Qaıyrymdylyqty bildiretin áreketter aıtylǵanda balalar «biz de» dep jaýap beresińder. Al qaıyrymdylyqty bildirmeıtin áreketter aıtylǵanda, úndemeı qalady, al ondaı jaǵdaıda «biz de» dep aıtqan bolsa aıyp tóleıdi. Aıypqa taqpaq, ne jumbaq aıtady.
İİİ Qorytyndy
Al bastaımyz.
- Jolda óte almaı jatqan qarıany súıep ótkizdim.
- Biz de
- Syrqat ájeıge dári berdim.
- Biz de
- Jylap turǵan balany jubatpadym
-?
- Qınalyp turǵan jolaýshynyń sómkesin kóteristim.
- Biz de
- Men inimdi renjittim
-?
- Kórshi ataǵa kúnde azyq - túlik ákelip turamyn
- Biz de
- Atamnyń sózin tyńdamadym
-?
Jańa aqparat
Adamdar birin - biri syılap, túsine bilse, jaqsy qarym - qatynas jasaýǵa qol jetkizedi. Ózara syılastyq dostyqqa ákeledi.
Dáptermen jumys.
1 tapsyrma
«Meniń aıtar aqylym» Qaryndasyńa, sińlińe, inińe aqyl hat jaz.
2 tapsyrma
«Meniń aıtar aqylym» úıdegi úlkenderdiń ózińe aıtatyn aqylyn jaz.
Psıhologıalyq trenıń
«Tazarý»
- Balalar, qazir men senderge qaǵaz beremin. Sol qaǵazda ózderińniń jaman qasıetterińdi jazasyńdar, jazyp bolǵan soń myna qoqys jáshikke laqtyryp tastaımyz. Káne, boıymyz jeńildep, jaman qasıetten arylǵandaı boldyq pa?
Júrekten júrekke
- Balalar, meniń qolymdaǵy neniń sýreti?
- Árqaısysymyzdyń osyndaı júregimiz bar. Biraq ol úlken emes. Ár adamnyń júreginiń úlkendigi qolyn jumǵandaǵy judyryqtaı. Qane, júregimizdi qandaı ekenin kóreıikshi.
- Balalar, biz qýansaq, bizdiń júregimiz de kúlimdep turady eken, al renjisek, júregimiz de jabyrqap qalady.. Bizdi bireý renjitse, ózderiń bireýdi renjitseńder júrekteriń de renjıdi eken. Al bireý bizge jaqsylyq jasasa, bireýge biz jaqsylyq jasasaq, bizdiń júregimiz qýanyshqa bólenedi. Sondyqtan árqashan jaqsylyq jasaıyq, bir - birimizdi renjitpeıik
Qurmettep ata - anamdy,
Ardaqtap ápke, aǵamdy,
Qamqor bop sińli - inime,
Syılymyn úlken - kishige
Bárin de jaqsy kóremin,
Únemi kómek beremin,
Úlkendi syılaý - kishilik,
Úlgili minez - kisilik.
You Might Also Like
-
Sabaqtyń taqyryby: Dene ımpúlsi. Impúlstiń saqtalý zańy
