InfoHub Logo

Qazaq halqynyń baıyrǵy zamannan bastap kele jatqan salt-dástúrleriniń biri – jeti ataǵa deıingi janmen neke qurýǵa tyıym salý. Bul dástúr Keńes úkimetiniń zamanynda da, qazirgi zamanda da saqtalyp keledi. Qazirgi qazaq jastary óziniń týysqanyna úılený jaıly oıyna da almaıdy. Sebebi, bul - olardyń qandaryna óte qatty sińisip ketken ádet-ǵuryptardyń biri. Týysqandar úılense, olardyń balalary aýrý nemese tolyqqandy emes bolyp týylady degen sybystar barshylyq.

Qazirgi kezde aýyl turǵyndarynyń arasynda qyzdardyń standartty turmysqa shyǵý ýaqyty – 17-19 jas aralyǵy, al er adamdardiki – 20-25 jas aralyǵy bolyp tabylady. Endi qala turǵyndaryna keletin bolsaq... Olar úshin qyz balalardyń standartty turmysqa shyǵý ýaqyty – 20-25 jas aralyǵy, al er adamdar úshin – 23-27 jas aralyǵy bolyp sanalady eken. Aýyl turǵyndary nelikten jastardyń erte úı bolǵanyn qalaıdy? Óıtkeni, olar ózderiniń nemerelerin, sonymen birge shóberelerin kórip ótkisi keledi. Al qala adamdary, kerisinshe, jastardyń bilim alyp, óz isiniń mamany bolǵanyn qalaıdy. Bul, ásirese, er jigitterge baılanysty. Úlkenderdiń keńesi boıynsha, er azamat úılenýge erterek daıyndalyp, óz jaǵdaıyn yńǵaılastyra bastaý kerek eken.

Halqymyzdyń arasynda mynadaı daǵdy qalyptasqan. Er azamat basqa ulttyń qyzyn alsa, jaqsy. Alaıda, qyz balasyna basqa ulttyń er adamyna turmysqa shyǵýǵa keńes bermeıdi. Sebebi, jas kelinshek belgili bir ulttyń otbasyna kelin bolyp túskende, sol otbasynyń tegin, salt-dástúrin, ádet-ǵurpyn, keı jaǵdaıda dinin qabyldaıdy. Jáne osylaısha ol sol otbasynyń, sol ulttyń urpaǵyn jalǵastyrady. Árıne, árbir ult úshin, olardyń adam sany kóbeıýi jáne de otbasynyń keńeıýi jaqsy. Ultaralyq nekeler qazirgi zamannan qaraǵanda, Keńes úkimetiniń kezinde kóbirek bolǵan desedi.

Jalpy aıtqanda, otbasyly bolǵanda da ózimizdiń ulttyǵymyzdy joǵaltpaı, qazaqılyǵymyzdy nasıhattap júreıik.

Aıarý Dáýlet

---