Uqsas qosylǵyshtardy biriktirý
Syn turǵysynan oılaý tehnologıasyn matematıka sabaǵynda qoldaný
Sabaqtyń taqyryby: «Uqsas qosylǵyshtardy biriktirý»
Synı turǵydan oılaý — bul sanaly maǵynany izdeý: óziniń kózqarasynyń qandaılyq bolýymen, basqalardyń da pikirin eskerip, qandaı da obektıvti oılaý jáne qısyny bar ózindik qate seniminen bas tarta bilý. Synı turǵydan oılaýdyń jańa ıdeıalardy usynýǵa jáne jańa múmkindikterdi kórýge qabiletti, máselelerdi sheshý kezinde mańyzy zor.
Bilýi qajet:
- aldyn-ala senimdilik týǵyzý;
- bilimderin bir-birine jetkizý;
- bul máseleni sheshýge osy bilimderiniń áser etýi.
Synı turǵydan oılaı biletin adam suraqtar qoıa biledi:
- Men ne bilemin?
- Men jańasha neni bildim?
- Meniń bilimim qalaı ózgerdi?
- Men osy bilimmen ne isteı alamyn?
XX ǵasyrda bilim berýdiń maqsattary men mindetteri ózgeredi, óıtkeni keleshekte málimetterdiń jınaqtalýy júktemeniń oqýshylardyń shamasynan tys bolýyna ákeledi jáne oqytýshynyń mindeti bilimdi kóbeıtý emes, osy bilimderin óz betimen alýǵa múmkindik beretindeı quralmen qamtamasyz etý.
Jańa pedagogıkalyq tehnologıadaǵy negizgi úsh saty:
«Synı turǵydan oılaý» tehnologıasy boıynsha, úsh kezeńnen turatyn modýldik sabaqty paıdalanady:
- Shaqyrý
- İske asyrý (uǵyný, mánin túsiný)
- Refleksıa (sananyń ózine, óziniń psıhıkalyq kúıine nazar aýdarýy)
Munda sabaqtyń bazalyq úlgisi týraly aıtylyp otyr. Biraq sabaqta barlyq úsh kezeńdi iske asyrý múmkin emes, mysal úshin, bir sabaq tolyǵymen shaqyrý túrinde nemese t.b. bolý kerek.
Synı turǵydan oılaý tehnologıasyn qoldaný arqyly jasalǵan óz tájirıbemnen sabaqtyń bir úlgisin usynyp otyrmyn.
Bul sabaq 6 synypta «Uqsas qosylǵyshtardy biriktirý» taqyryby boıynsha qurastyrylǵan. Sabaqty uıymdastyrýda syn turǵysynan oılaý tehnologıasynyń Insert, Blým Taksonomıasy, BBÚ strategıalary paıdalanylady. Syn turǵysynan oılaý tehnologıasy sabaqtyń barlyq satysyn qamtıdy. Sabaqty oqýshylar tıimdi meńgerý úshin barlyq jaǵdaılardy jasaı alady, ne biletinderin oıǵa túsiredi, suraqtar qoıady, sabaqta ne úırengenderin túıindeıdi. Osy satylardy qamtıtyn sátter oqýshylardyń belsendi tanym jumystarynyń kýási bolyp tabylady.
Sabaqtyń taqyryby: « Uqsas qosylǵyshtardy biriktirý »
Sabaqtyń tıpi : Aqparatty kommýnıkatıvti tehnologıany qoldaný arqyly jańa sabaqty engizý
Sabaqtyń maqsaty: Uqsas qosylǵyshtardy biriktirý algorıtmimen tanysý jáne qoldaný.
Sabaqtyń mindetteri:
Bilimdilik:
- uqsas qosylǵyshtardy biriktirý algorıtmimen tanysý;
- uqsas qosylǵysh uǵymyn engizý;
- «uqsas qosylǵyshtardy biriktirý» degendi túsindirý;
- esepteý daǵdylaryn jetildirý.
Damytýshylyq:
- oılaý, salystyrý jáne analogıalyq turǵyda oryndaý qabiletterin damytý;
- berilgen taqyryp boıynsha taldaý jáne júıeleý daǵdylaryn damytý.
Tárbıelik:
- oqýshylarda bilimge degen oń kózqaras qalyptastyrý, topta jumys jasaı bilýge tárbıeleý.
Kútiletin nátıje:
Berilgen taqyrypty ıgerý barysynda oqýshylar uqsas qosylǵyshtar uǵymyn túsinýmen qatar, uqsas qosylǵyshtardy biriktirýde kóbeıtýdiń úlestirimdilik zańyn qoldana bilýi qajet.
Syn turǵysynan oılaý tehnologıasynyń strategıalary:
«Insert» - túrtip alý arqyly oqý;
«Blým Taksonomıasy»;
Sabaqta qoldanylatyn ádister:
Zertteý (uqsas qosylǵyshtardy biriktirý algorıtmin izdeý-kitappen jumys);
Jartylaı izdeý ( uqsas qosylǵyshtardy biriktirý algorıtmin qurastyrýdaǵy evrıstıkalyq áńgime)
Sabaqta qoldanylatyn kórnekilikter: ınteraktıvti taqta, kesteler.
Sabaqtyń qurylymy jáne barysy.
1. Muǵalim taqtada jazylǵan sózderge nazar aýdarady:
«Adamnyń qundylyǵy – onyń oılaý qabiletinde» (Blez Paskal).
« Eger aıtsań - umytpaımyn, kórsetseń - esimde qalady, qyzyqtyrsań - túsinemin».
I. Uıymdastyrý kezeńi.
Oqýshylardyń kóńilin sabaqqa aýdarý.
II Aýyzsha esepteý.
№1 keste
A). Órnekterdiń koefısıentterin ata:
-7as; -203vs; -ý; 10.3z; 5t.
Á). Teńdeýdi shesh:
-h=-6; -2h=-3; -8h=2; -5h=10; 2h=-5; -h=8.
S) Órnekti yqshamda:
h+h; a-a; 0-a; v*v*v; h-0; h:h; h*h; a-0; v+v+v; h+0; s*0; h:0.
D) Jaqshalardy ash:
- (a+v+s); (h+ý)-h; ( s+5,4)-( 4,9 + s); ( a-v) + ( -a +v).
III.Sabaqtyń taqyrybymen tanystyrý.
Berilgen kesteni oqýshylarmen birge toltyrý.
№2 keste
«B» Bilemin
«B» Bilgim keledi
«Ú» Úırendim
Bilgim keledi: oqýshylar oqýlyqtyń 4.4 paragrafyn ashyp, muqıat oqyp kesteniń ekinshi baǵanyn toltyrady.
VI. Berilgen taqyryp boıynsha jumys .
1.Taqtada jumys: Jaqshalardy ashý:
6 (a-v-s) =
9 ( -h+ý) =
-5 ( 3m +k-n) =
3 ( 2h +6ý) =
Muǵalim: jaqshalardy ashýda kóbeıtýdiń qandaı qasıetteri qoldanylady?
5a-9a + 4a -11a.
Muǵalim: Qosylǵyshtarǵa nazar aýdaramyz. Olardyń uqsas elementteri qandaı? ( birdeı áriptik órnekter)
Olar nemen ajyratylady? ( koefısıentterimen)
Muǵalim: oqýlyqtan tek qana koefısıentterimen ajyratylatyn árip bólikterin qalaı ataıtynymyzdy oqıyq. ( oqýshylar jaýap berdi)
Tapsyrma: Órnekterdegi uqsas qosylǵyshtardy tabyńyz:
№3 keste
2a + 3v +5a – 5;
-3ý +2h +3h;
m+ 2m + 6m – 3n;
11p + 2p + 20p – 3x.
(Ár topqa jeke-jeke tapsyrmalar beriledi). I top. №780, 1-3 tapsyrmalar.
II top. №781, 1-3 tapsyrmalar.
III top. №780, 4-6 tapsyrmalar.
IV top. №781, 4-6 tapsyrmalar.
Muǵalim: Uqsas qosylǵyshtar nemen ajyratylady?
Sergitý sáti: « Maqaldyń maǵynasyn túsindir» ( Ár topqa jeke maqaldardyń maǵynasyn túsindirý usynylady)
1. Jeti ret ólshep, bir ret kes;
2. Toǵyz at bir qazyqqa baılanbas;
3. Aıla altaý, aqyl jeteý.
Muǵalim: Endigi kezekte uqsas qosylǵyshtardy biriktirýdi úırenemiz, ol úshin uqsas qosylǵyshtardy biriktirý algorıtmimen jumys jasaımyz.
(oqýlyqpen jumys)
№4 keste
Algorıtmdi teksereıik.
Uqsas qosylǵyshtardy biriktirý algorıtmi:
Uqsas qosylǵyshtardy biriktirý úshin:
1. Olardyń koefısıentterin qosý kerek;
2. Alynǵan nátıjeni ortaq árip bólikke kóbeıtý kerek.
Muǵalim: uqsas qosylǵyshtardy biriktirý algorıtmin bekiteıik.
№782 esep (180 bet)
Muǵalim: Endi ótilgen teorıalyq materıaldy bekitemiz, ol úshin Blým Taksonomıasyn qoldanamyz.
1. Bilim: jaqshalardy ash ( a-v) – (a +v); jaqshalardy ashý algorıtmi.
2. Túsiný: uqsas qosylǵyshtardy biriktir: 2a -6a + 8a –a -5v +4;
3. Qoldaný: 5(7ý- 2)- 7(5ý + 2)
4. Taldaý: uqsas qosylǵyshtardy biriktirý algorıtmi ne úshin qajet?
5. Sıntez: a-nyń kez kelgen máninde órnektiń -ge teń bolatynyn dálelde..
6. Baǵalaý: - kóbeıtýdiń úlestirimdilik qasıeti uqsas múshelerdi biriktirýde qajet pe?
- Uqsas qosylǵyshtardy biriktirý órnekterdiń mánin tabýda qajet pe?
VII Refleksıa
«B» Bilemin
Oń jáne teris sandarǵa amaldar qoldaný; jaqshalardy ashý; órnektegi sandyq koefısıentti anyqtaý;
kóbeıtýdiń úlestirimdilik qasıetin qoldana bilý.
«B» Bilgim keledi
Kóbeıtýdiń úlestirimdilik qasıetin paıdalanyp jaqshalardy ashý; uqsas qosylǵyshtar;
uqsas qosylǵyshtardy biriktirý algorıtmin;
bos múshe.
«Ú» Úırendim
Kóbeıtýdiń úlestirimdilik qasıetin qoldanyp jaqshalardy ashý; uqsas qosylǵyshtar; bos múshe;
uqsas qosylǵyshtardy biriktirý algorıtmin.
Bizdiń búgingi sabaǵymyz sizderde qandaı áser qaldyrdy? Ne sebepti?
VIII.Úıge tapsyrma. №783, №786, №789. 180-bet.
Sabaqtyń taqyryby: «Uqsas qosylǵyshtardy biriktirý»
Synı turǵydan oılaý — bul sanaly maǵynany izdeý: óziniń kózqarasynyń qandaılyq bolýymen, basqalardyń da pikirin eskerip, qandaı da obektıvti oılaý jáne qısyny bar ózindik qate seniminen bas tarta bilý. Synı turǵydan oılaýdyń jańa ıdeıalardy usynýǵa jáne jańa múmkindikterdi kórýge qabiletti, máselelerdi sheshý kezinde mańyzy zor.
Bilýi qajet:
- aldyn-ala senimdilik týǵyzý;
- bilimderin bir-birine jetkizý;
- bul máseleni sheshýge osy bilimderiniń áser etýi.
Synı turǵydan oılaı biletin adam suraqtar qoıa biledi:
- Men ne bilemin?
- Men jańasha neni bildim?
- Meniń bilimim qalaı ózgerdi?
- Men osy bilimmen ne isteı alamyn?
XX ǵasyrda bilim berýdiń maqsattary men mindetteri ózgeredi, óıtkeni keleshekte málimetterdiń jınaqtalýy júktemeniń oqýshylardyń shamasynan tys bolýyna ákeledi jáne oqytýshynyń mindeti bilimdi kóbeıtý emes, osy bilimderin óz betimen alýǵa múmkindik beretindeı quralmen qamtamasyz etý.
Jańa pedagogıkalyq tehnologıadaǵy negizgi úsh saty:
«Synı turǵydan oılaý» tehnologıasy boıynsha, úsh kezeńnen turatyn modýldik sabaqty paıdalanady:
- Shaqyrý
- İske asyrý (uǵyný, mánin túsiný)
- Refleksıa (sananyń ózine, óziniń psıhıkalyq kúıine nazar aýdarýy)
Munda sabaqtyń bazalyq úlgisi týraly aıtylyp otyr. Biraq sabaqta barlyq úsh kezeńdi iske asyrý múmkin emes, mysal úshin, bir sabaq tolyǵymen shaqyrý túrinde nemese t.b. bolý kerek.
Synı turǵydan oılaý tehnologıasyn qoldaný arqyly jasalǵan óz tájirıbemnen sabaqtyń bir úlgisin usynyp otyrmyn.
Bul sabaq 6 synypta «Uqsas qosylǵyshtardy biriktirý» taqyryby boıynsha qurastyrylǵan. Sabaqty uıymdastyrýda syn turǵysynan oılaý tehnologıasynyń Insert, Blým Taksonomıasy, BBÚ strategıalary paıdalanylady. Syn turǵysynan oılaý tehnologıasy sabaqtyń barlyq satysyn qamtıdy. Sabaqty oqýshylar tıimdi meńgerý úshin barlyq jaǵdaılardy jasaı alady, ne biletinderin oıǵa túsiredi, suraqtar qoıady, sabaqta ne úırengenderin túıindeıdi. Osy satylardy qamtıtyn sátter oqýshylardyń belsendi tanym jumystarynyń kýási bolyp tabylady.
Sabaqtyń taqyryby: « Uqsas qosylǵyshtardy biriktirý »
Sabaqtyń tıpi : Aqparatty kommýnıkatıvti tehnologıany qoldaný arqyly jańa sabaqty engizý
Sabaqtyń maqsaty: Uqsas qosylǵyshtardy biriktirý algorıtmimen tanysý jáne qoldaný.
Sabaqtyń mindetteri:
Bilimdilik:
- uqsas qosylǵyshtardy biriktirý algorıtmimen tanysý;
- uqsas qosylǵysh uǵymyn engizý;
- «uqsas qosylǵyshtardy biriktirý» degendi túsindirý;
- esepteý daǵdylaryn jetildirý.
Damytýshylyq:
- oılaý, salystyrý jáne analogıalyq turǵyda oryndaý qabiletterin damytý;
- berilgen taqyryp boıynsha taldaý jáne júıeleý daǵdylaryn damytý.
Tárbıelik:
- oqýshylarda bilimge degen oń kózqaras qalyptastyrý, topta jumys jasaı bilýge tárbıeleý.
Kútiletin nátıje:
Berilgen taqyrypty ıgerý barysynda oqýshylar uqsas qosylǵyshtar uǵymyn túsinýmen qatar, uqsas qosylǵyshtardy biriktirýde kóbeıtýdiń úlestirimdilik zańyn qoldana bilýi qajet.
Syn turǵysynan oılaý tehnologıasynyń strategıalary:
«Insert» - túrtip alý arqyly oqý;
«Blým Taksonomıasy»;
Sabaqta qoldanylatyn ádister:
Zertteý (uqsas qosylǵyshtardy biriktirý algorıtmin izdeý-kitappen jumys);
Jartylaı izdeý ( uqsas qosylǵyshtardy biriktirý algorıtmin qurastyrýdaǵy evrıstıkalyq áńgime)
Sabaqta qoldanylatyn kórnekilikter: ınteraktıvti taqta, kesteler.
Sabaqtyń qurylymy jáne barysy.
1. Muǵalim taqtada jazylǵan sózderge nazar aýdarady:
«Adamnyń qundylyǵy – onyń oılaý qabiletinde» (Blez Paskal).
« Eger aıtsań - umytpaımyn, kórsetseń - esimde qalady, qyzyqtyrsań - túsinemin».
I. Uıymdastyrý kezeńi.
Oqýshylardyń kóńilin sabaqqa aýdarý.
II Aýyzsha esepteý.
№1 keste
A). Órnekterdiń koefısıentterin ata:
-7as; -203vs; -ý; 10.3z; 5t.
Á). Teńdeýdi shesh:
-h=-6; -2h=-3; -8h=2; -5h=10; 2h=-5; -h=8.
S) Órnekti yqshamda:
h+h; a-a; 0-a; v*v*v; h-0; h:h; h*h; a-0; v+v+v; h+0; s*0; h:0.
D) Jaqshalardy ash:
- (a+v+s); (h+ý)-h; ( s+5,4)-( 4,9 + s); ( a-v) + ( -a +v).
III.Sabaqtyń taqyrybymen tanystyrý.
Berilgen kesteni oqýshylarmen birge toltyrý.
№2 keste
«B» Bilemin
«B» Bilgim keledi
«Ú» Úırendim
Bilgim keledi: oqýshylar oqýlyqtyń 4.4 paragrafyn ashyp, muqıat oqyp kesteniń ekinshi baǵanyn toltyrady.
VI. Berilgen taqyryp boıynsha jumys .
1.Taqtada jumys: Jaqshalardy ashý:
6 (a-v-s) =
9 ( -h+ý) =
-5 ( 3m +k-n) =
3 ( 2h +6ý) =
Muǵalim: jaqshalardy ashýda kóbeıtýdiń qandaı qasıetteri qoldanylady?
5a-9a + 4a -11a.
Muǵalim: Qosylǵyshtarǵa nazar aýdaramyz. Olardyń uqsas elementteri qandaı? ( birdeı áriptik órnekter)
Olar nemen ajyratylady? ( koefısıentterimen)
Muǵalim: oqýlyqtan tek qana koefısıentterimen ajyratylatyn árip bólikterin qalaı ataıtynymyzdy oqıyq. ( oqýshylar jaýap berdi)
Tapsyrma: Órnekterdegi uqsas qosylǵyshtardy tabyńyz:
№3 keste
2a + 3v +5a – 5;
-3ý +2h +3h;
m+ 2m + 6m – 3n;
11p + 2p + 20p – 3x.
(Ár topqa jeke-jeke tapsyrmalar beriledi). I top. №780, 1-3 tapsyrmalar.
II top. №781, 1-3 tapsyrmalar.
III top. №780, 4-6 tapsyrmalar.
IV top. №781, 4-6 tapsyrmalar.
Muǵalim: Uqsas qosylǵyshtar nemen ajyratylady?
Sergitý sáti: « Maqaldyń maǵynasyn túsindir» ( Ár topqa jeke maqaldardyń maǵynasyn túsindirý usynylady)
1. Jeti ret ólshep, bir ret kes;
2. Toǵyz at bir qazyqqa baılanbas;
3. Aıla altaý, aqyl jeteý.
Muǵalim: Endigi kezekte uqsas qosylǵyshtardy biriktirýdi úırenemiz, ol úshin uqsas qosylǵyshtardy biriktirý algorıtmimen jumys jasaımyz.
(oqýlyqpen jumys)
№4 keste
Algorıtmdi teksereıik.
Uqsas qosylǵyshtardy biriktirý algorıtmi:
Uqsas qosylǵyshtardy biriktirý úshin:
1. Olardyń koefısıentterin qosý kerek;
2. Alynǵan nátıjeni ortaq árip bólikke kóbeıtý kerek.
Muǵalim: uqsas qosylǵyshtardy biriktirý algorıtmin bekiteıik.
№782 esep (180 bet)
Muǵalim: Endi ótilgen teorıalyq materıaldy bekitemiz, ol úshin Blým Taksonomıasyn qoldanamyz.
1. Bilim: jaqshalardy ash ( a-v) – (a +v); jaqshalardy ashý algorıtmi.
2. Túsiný: uqsas qosylǵyshtardy biriktir: 2a -6a + 8a –a -5v +4;
3. Qoldaný: 5(7ý- 2)- 7(5ý + 2)
4. Taldaý: uqsas qosylǵyshtardy biriktirý algorıtmi ne úshin qajet?
5. Sıntez: a-nyń kez kelgen máninde órnektiń -ge teń bolatynyn dálelde..
6. Baǵalaý: - kóbeıtýdiń úlestirimdilik qasıeti uqsas múshelerdi biriktirýde qajet pe?
- Uqsas qosylǵyshtardy biriktirý órnekterdiń mánin tabýda qajet pe?
VII Refleksıa
«B» Bilemin
Oń jáne teris sandarǵa amaldar qoldaný; jaqshalardy ashý; órnektegi sandyq koefısıentti anyqtaý;
kóbeıtýdiń úlestirimdilik qasıetin qoldana bilý.
«B» Bilgim keledi
Kóbeıtýdiń úlestirimdilik qasıetin paıdalanyp jaqshalardy ashý; uqsas qosylǵyshtar;
uqsas qosylǵyshtardy biriktirý algorıtmin;
bos múshe.
«Ú» Úırendim
Kóbeıtýdiń úlestirimdilik qasıetin qoldanyp jaqshalardy ashý; uqsas qosylǵyshtar; bos múshe;
uqsas qosylǵyshtardy biriktirý algorıtmin.
Bizdiń búgingi sabaǵymyz sizderde qandaı áser qaldyrdy? Ne sebepti?
VIII.Úıge tapsyrma. №783, №786, №789. 180-bet.
You Might Also Like
