InfoHub Logo

Álemde keń taraǵan til aǵylshyn, orys tilderi. Olardy bilý kóptik etpeıtin aqıqat. Sebebi  kóptildi meńgergen  jastardyń alar belesteri bıik. Sondyqtan kóptildi bilim berýdiń basty maqsaty     ár bilim alýshynyń  jeke qabiletterin kóptildi damytýdy qamtamasyzdandyratyn jaǵdaı jasaý. Kóptildi meńgergen, ózin-ózi áleýmettik  jáne kásibı bıleýge, ózdiginen damýǵa, ózdiginen jetilýge qabiletti tulǵa qalyptastyrý.  Búginde elimizde aǵylshyn tildi mamandardy daıarlaý isine erekshe mán berilýde.  Aǵylshyn tilin úıretetin  toptar, úıirmeler ashylýda. Osynyń bari kúndelikti jady jaǵdaı. Endi kóptildilikti  tehnıkalyq jáne kásiptik bilim berý uıymdary arasynda halyq aralyq standart deńgeıinde tıimdi uıymdastyrý úlken másele.

Onyń júzege asyrylýyna Elbasy N.Á.Nazarbaevtyń «Tilderdiń úsh tuǵyrlylyǵy» mádenı jobasy septigin tıgizip otyr. Qazaqstandyqtardyń úsh tildi erkin meńgerýi týraly ıdeıany tájirıbe júzinde iske asyrý búginde otandyq mektepten mamannyń shyǵarmashylyq ózin-ózi jetildirý salasyn damytýǵa, memlekettik tildiń qoǵamdyq ómirdiń barlyq salasynda qyzmet etýin qamtamasyz etýge, onyń ultaralyq kelisim men qazaqstandyq patrıotızmdi nyǵyıtý faktory retindegi rólin arttyrýǵa, orys tiliniń lıngvısik belsendiligin saqtaýǵa jáne aǵylshyn tilin ǵylymı aqparat pen jahandaný ekonomıkasyna sátti kirigý tili retinde engizý baǵyttalǵan kóptildi bilim berýdi engizýdi talap etedi. Bul máseleniń búginde memlekettik deńgeıde talqylanyp, bilim reformalary aıasynda qarastyrylyp otyrǵandyǵy qýantady. Qazirgi tańda oqýshylarǵa kompútermen, ınternetpen, ınterbelsendi taqtamen sabaq ótkizý tolyǵymen jolǵa qoıylyp otyr.

Kóptegen oqytýshylar tehnıkalyq quraldardy tıimdi paıdalana otyryp, metodıkalyq turǵydan saralaı alýan túrli ádis-tásilder qoldanýda. Árıne ol oqytýshydan úlken saýattylyqty, izdenisti qajet etedi.

Qazirgi kezde adamnyń kásibı sheberligine, bilim órisine, zıalylyq jáne tanymdylyq deńgeıine ómirdiń ózi bıik talaptar qoıyp otyr.

Halqymyz ejelden til abyroıyn bıik kóterip, ádette til jóninde, til ــ adamdar ara qarym-qatynas jasaý quraly dep, oǵan jaı-jadaǵaı anyqtama berilgenimen, is júzinde til tek adamdar ara qarym-qatynas jasaý quraly ǵana bolyp qalmastan, qaıta onan da mańyzdysy, ol belgili bir ulttyń ulttyq sana-sezimi, halyqtyń halyqtyq qasıeti, onyń jalpy tarıhy, ádet-ǵurpy, mádenıeti qatarlylardy tutastaı óz boıyna qamtyp jatatyn kúrdeli uǵym. Sondyqtan til meıli qaısy ulttyń bolmasyn tarıhy men taǵdyrynyń, tárbıesi men taǵylymynyń, búkil halyqtyq bolmysynyń baǵa jetpes asyly, sarqylmas qundy qazynasy, ult rýhynyń uıtqysy bolyp kelgen. 

Kóptildilik máselesi – Qazaqstan úshin ǵana emes, búkil álemniń aldynda turǵan kókeıtesti máselelerdiń biri, sebebi, jahandandyrý jáne kıberkeńestikke shyqqan zaman tilderdi bilýdi talap etedi.   Qazaqstan Respýblıkasynyń Prezıdenti Nursultan Ábishuly Nazarbaev Qazaqstan halyqtary Assambleıasynyń 12 sesıasynda:  «Qazaqstandyqtardyń jas urpaǵy kem degende úsh tildi bilýleri tıis: qazaq, orys, aǵylshyn tilderin erkin meńgerýleri qajet»-dep, Eýropadaǵy mektep túlekteri men stýdentteriniń ózara birneshe tilde erkin sóılesýleri qalypty jaǵdaıǵa aınalǵandyǵyn atap ótti.  Kem degende úsh tildi meńgerý-zaman talabyna aınalyp otyrǵan qajettilikterdiń biri. 
    

---