InfoHub Logo

“Úıirmeniń úıreteri kóp”
Úıirmeniń maqsaty: Kompúterdi paıdalanyp túrli esepterdi shyǵarý kezeńderin úıretý arqyly óz betimen izdenýshilikke, programma qura bilýge daıyndaý. Sonymen qatar oqýshylar ár asýlardyń tapsyrmalaryn oryndaý arqyly, nátıje shyǵara otyryp kórsetkishterge jetip, asyp túsýi qajet.
Sender meniń baılyǵym – oqýshylarym,
Úmit etken maqsatym, bar armanym.
Men jetpegen shyńdarǵa sender jetseń,
Oryndalar ómirde bar armanym.
Uıymdastyrý kezeńi: 1. Asý – “Eske salsaq”
2. Asý – “Kim jyldam”
3. Asý – “Adasqan sózdikter ”
4. Asý – “Men bilem”
5. Asý – “Kim programmıst”
6. Asý – “Qurastyra bilýde óner”

İ - top: «Algorıtm» toby
Urany: Jarys dese janamyz
Búgingi kún jarysta alǵyrlyqpen alamyz.
Sálemi: Klastas erigip júrme bos,
Qol ustas, birigip tize qos.
Jeńispen márege baraıyq,
Jeńistiń uranyn salaıyq.

İİ - top: «Paskal» toby
Urany: Qandaı synaq bolsa - daǵy berispe,
Árqashanda úmitkermiz jeńiske.
Sálemi: Biz daıynbyz bul saıysqa dostarym
Kórsetemiz bizde qandaı kúsh baryn
Alǵa qoıǵan maqsatymyz bir eken,
Sátti bolsyn saparymyz árdaıym!

1. Asý – “Eske salsaq” dep atalady. Bunda ótilgen úıirmedegi jumystardy eske sala otyryp, oryndaıtyn tapsyrmalar beriledi
Algorıtm suraqtary
1. Algorıtm degenimiz?
2. Algorıtm jazylý joly?
3. Blok - shema degenimiz?

Algorıtmin qurý
1. “Sabaqqa daıyndalý” algorıtmin qurý (Algorıtm tobyna)
2. “Shaı qaınatý “ algorıtmin qurý (Paskal tobyna)
Algorıtmdik esepter
1. a) y=(5x2 – 4)(x2 + 7)
2. b) y=(4x + 2) 2 + x3
2. Asý – “Kim jyldam” Bunda berilgen Matematıkalyq órnekti Paskal programmalaý tiline aýdarady. Qaı top bul asýdan ótetinin baıqaımyz.

Bilimniń ushqyrlyǵyn tanyp sen,
Asyp – tasyp, asyqpa, qalyspa sen.
Ýaqyt degen zymyrap, zýlap jatyr,
Shapshańdyq bul saıysta kerek eken.
Bunda órnekti esepteý arqyly nátıjege umtylýy qajet

Berilgen órnekti esepteńder?
1. 14 mod 5 =
2. 54 mod 4 =
3. 10 div 3*5 =
4. 8+4 div 10 =
5. 11 div2*5 mod 2 =
6. 16 mod 4+18 div 9 =
7. 16 div 2*5 mod 2 =
3. Asý –“Adasqan sózdikter” dep atalǵan asýdyń shartynda tez ári jyldam,
kim qansha sózdikter jınaıtynyn baıqaý qajet.

4. Asý – “Men bilem” bóliminde aldaǵy sharttarǵa qatysy bar shaǵyn ǵana test beriledi. Ony sol jerde oılanbaı, tez jaýap berýi qajet.
1. Paskal tilinde aınymalylardy sıpattaý bólimi qaı qyzmetshi sózden bastalady?
a) Var b) Const v) Label g) Begin d) Type
2. Paskal tilinde jazylǵan durys órnekti kórsetińiz?
a) Y: = 2*cos(x - 2) b) Y = 2*cos(x2) v) Y: = 2cos(x - 2) g) Y: = 2cosx - 2 d) Y: = 2*sosx - 2

3. Paskal tilinde naqty tıpti anyqtaý operatory?
a) Integer b) Real v) Char g) Boolean d) Type
4. Paskalda berilgenderdi engizý operatory?
a) Read b) Write v) Begin g) Var d) If, Then, Else
5. Myna órnek Y=x3 Paskal programmasynda qalaı jazylady?
a) Y:=x*x*x; b) Y:=x^3; v) Y:=x**3; g) Y:=SQR(x*x*x); d) Y:=SQRT(x);
5. Asý – “ Kim programmıst ” Oqýshylar birden kompúterde PASCAL ABC programmasynda terý kerek. (Kim birinshi nemese qaı top tez oryndap bolar eken)
D ı k t a n t
Shardyń radıýsy berilgen. Kólemin tabý baǵdarlamasyn jaz
1. Programmanyń aty – Esep1
2. Turaqtylar bólimine Rİ teń 3, 14
3. Aınymalylar bólimi
4. Shar radıýsy naqty san
5. Shar kólemi naqty san
6. Operatorlar bólimin ash
7. Shar mánin engizýge usynys
8. Shar mánin engizý (oqý úshin) operatory
9. Shar kólemin esepteý formýlasy – V:=4*Pi*r*r*r;
10. Nátıjeni ekranǵa shyǵarý, shyǵarý formaty b - sha nátıjege 8 oryn beriledi, al bólshek bólimine 3 oryn beremiz - Writeln(‘V=, ’ V: 8: 3);
11. Baǵdarlamanyń sońy

Programmasyn engizip, nátıjesin alý
Program Esep1;
Const Pi= 3. 14;
Var r, v: real;
Begin
Writeln(‘r - man engiz’);
Readln (r);
V:=4*Pi*r*r*r;
Writeln(‘V:=’, V: 8: 3);
End.
6. Asý – “Qurastyra bilý” de óner Úıirme jumysyn bekitý maqsatynda myna programmalardy qurastyryp nátıjesin shyǵaryp kórsetý qajet.

Saıysqa túskenmenen top balalar,
İshinen júırik shyqqan, oryn alar.
Endeshe búgingi ótken saıystyń da,
Baby men baǵy janǵan balasy bar
Olaı bolsa, ortaǵa shaqyraıyq
Esimin barshańyzǵa tanytaıyq
Erekshe bilimi men biligi úshin
Alǵys aıtyp, qoshemet tanytaıyq.
Asýlardyń asýynan ótken ár balalar jeke - jeke nomınasıa taǵaıyndalady (İzdenimpazdyǵy, Belsendiligi, Shapshańdyǵymen, t. b) kózge túskeni úshin marapattalady.