InfoHub Logo

Sabaqtyń taqyryby: Úılestirý zańdylyqtary
Beıneleý óneri 5 - synyp
Sabaq josparlary
Sabaqtyń maqsaty:
a) Bilimdilik: Kompozısıa jaıly jalpy maǵlumat berý.
á) Damytýshylyq: Qaǵaz betine zatty úılestirip beıneleýge úıretý. Birneshe zattardy qaǵazǵa retpen ornalastyrýǵa jattyqtyrý.
b) Tárbıelilik: Sulýlyq tárbıesi, tabıǵat pen ónerdegi sulýlyqty túsine bilý.
Qural - jabdyqtar, kórnekti quraldar: Qaǵaz, qaryndash, óshirgish, boıaý, qylqalam, qalamush taǵy basqalar.
Sabaqtyń ótý barysy:
1. Uıymdastyrý kezeńi.
2. Úıge berilgen tapsyrmany tekserý.
3. Jańa taqyrypty túsindirý.
4. Tapsyrmalardy oryndaý.
5. Sabaqty bekitý.
6. Úıge tapsyrma.

Sabaqtyń barysy:
Eń aldymen oqýshylarǵa úılestirý zańdylyqtary jaıly túsindirip ótemin. Sýretshi aıtpaq oıyn áserli kórsetý úshin kórkem shyǵarmada beınelenetin keıipkerler men qorshaǵan ortadaǵy nárselerdi belgili bir tártippen ornalastyrýǵa kóńil bóledi. Osyndaı aıryqsha tásildi úılestirý zańdylyǵy dep ataýǵa bolady.
Úılestirý zańdylyǵynyń beıneleý ónerinde atqaratyn mańyzy zor. Kez kelgen kórkem tapsyrmanyń ádemi, kórnekti, áserli bolyp shyǵýy úılesimdilik zańdylyqtaryna baılanysty.
Komponovka degenimiz - nárseniń biriktirilgen usaq, jeke bólshekteriniń birtutas, bútin bolyp kórinýin qamtamasyz etý. Sýreti salynatyn nárselerdiń keńistikte ózara ornalasýyn durys belgileý úshin tike, kóldeneń, kólbeý syzyqtar paıdalaný kerek. Árbir nárseniń kórinip turatyn formasyn jaqsy bilý úshin nárseniń qurylysyna taldaý jasaǵan jón. Nárseniń qurylysyn durys bilý úshin onyń qandaı geometrıalyq denelerden turatynyn anyqtaý kerek.
Sol úshin eń
aldymen jeke - jeke geometrıalyq denelerdi úıretýimiz qajet. Nárseniń sýretin salyp otyrǵanda ony áınekten istelgen móldir nárse dep qarasaq, onyń formasyn jaqsy túsinemiz. Kýb, sılındr, prızma, paralelepıped, t. b. geometrıalyq denelerdi salǵanda osy ádisti qoldanǵan oryndy. Kýb, prızmany sym temirmen jasap, syrtqy, ishki kórinisterin anyqtaý arqyly formasyn, nárseniń qurylysyn tolyq bilýge bolady. Sýretshi shyǵarmasynda aıtpaq oıy áserli bolýy úshin beıneleıtin zattar men adamdardy qorshaǵan nárselerdi belgili tártip, úılesimdilik zańdylyǵy boıynsha ornalasýǵa kóp kóńil bóledi. Bul degen - kompozısıa. Kompozısıa - latyn sózi, «oılap shyǵarý», «qurastyrý» degen uǵymdy bildiredi. Ádette shyǵarmada oqıǵanyń negizi ótetin jáne basty keıipkerler aralasatyn belgili bir ortalyq bolady. Ásirese qaıta órleý dáýiriniń sheberleri óz shyǵarmalarynda bas keıipkerlerin qaq ortaǵa ornalastyrǵan jáne ol negizgi ról atqarǵan. Kompozısıa shyǵarmanyń qurylymy turǵysynan mazmunnyń neǵurlym aıqyn, nanymdy, áserli shyǵýyna jaǵdaı jasaıdy.
Iaǵnı ol shyǵarmanyń qurylysy, onyń negizgi bólshekteriniń ornalasýy, oqıǵalardyń baıandalý reti. Qarapaıym sózben aıtqanda, kórkem shyǵarmanyń ishki qurylysy tolyp jatqan bólshekterden tursa, úılesimdilik (kompozısıa) sol bólshekterdi ózara qurastyryp, birtutas etedi. Kompozısıa men sújet ózara tyǵyz baılanysta bolady. Keıipker óz ortasyna laıyq is - árekette beınelenedi jáne olardyń is - áreketin, psıhologıalyq ishki tolǵanysyn, boıaý erekshelikterin kompozısıanyń jalpy taqyrybyna baılanysty kórip baıqaýǵa bolady.

Natúrmort (qaryndash, qaǵaz).
Úıge tapsyrma berý: Óz betińmen erkin taqyryp boıynsha shyǵarma orynda.