InfoHub Logo

HİH ǵasyrdyń İ-jartysyndaǵy qazaq ádebıeti men mádenıeti.

Sabaqtyń taqyryby: HİH ǵasyrdyń İ-jartysyndaǵy qazaq ádebıeti men mádenıeti.
Sabaqtyń maqsaty: Bilimdilik:HİH ǵasyrdyń birinshi jartysyndaǵy Qazaqstan mádenıetiniń ereksheligi, qazaq ádebıetiniń damýy,mýzyka óneri, materıaldyq mádenıetimen jáne aqyndardyń ómiri men olardyń shyǵarmalarymen tanystyrý.
Damytýshylyq:Oqýshylardyń bilim, ǵylym, ónerge degen belsendiligin arttyrý, toppen jumys jasatý arqyly olardyń boıynda izdengishtik shyǵarmashylyq, tanymdyq qabiletin damytý.
Tárbıelik: Oqýshylardy óz eliniń barlyq tarıhı qundylyqtaryn qurmetteýge, mádenıetke degen súıispenshiligin arttyryp, mádenıetti jalǵastyrýshy jas urpaqty tárbıeleý.
Sabaqtyń túri: Jańa taqyrypty ıgertý.
Sabaqtyń ádisi: Interaktıvti oqytý ádisi.
Sabaqtyń kórnekiligi: Interaktıvti taqta, búktemeler, tirek-syzbalar, kitap kórmesi.
Sabaqtyń barysy:
İ.Uıymdastyrý kezeńi: Amandasý, túgeldeý, oqýshylardyń zeıinin sabaqqa aýdarý.
Sabaqty oqýshylardy 3topqa bólip, jarys túrinde ótkizemiz. Ár toptyń ekspertin saılaımyz. Ekspert esebi arqyly toptaǵy ár oqýshynyń jáne sol toptyń qansha upaı jınaǵanyn anyqtaımyz.
İİ.Úı tapsyrmasyn suraý.
1.Mıǵa shabýyl: «Halyq aǵartý» sózin toptastyrý.
Halyq Aǵartý

2.Synypty 3 topqa bólý.İtop-«Bilim».İİ-top «Ǵylym»,İİİ-top «Óner».
Ár top óz attaryn qorǵaıdy. Ár topqa 5 suraqtan beriledi.
İ- «Bilim» tobyna:
HİH ǵasyrdyń basynda Qazaqstanda aǵartý isi negizinen shákirtterge qandaı mazmundaǵy kitaptardy, qaı dinniń qaǵıdalaryn úıretýmen shekteledi?
2.Qazaqstanda jańa oqý júıesiniń damýy qandaı qalalarda oryssha sabaq ótkiziletin mektepterdiń ashylýyna baılanysty boldy?
3.Qaı jyly Omby oblysynyń qonystarynda oryssha bilim beretin ýchılısheler ashý uıǵaryldy?
4. «Bókeı men Máýlen» povesin jazyp, Orynbor ólkesindegi qazaqtardyń turmys jaǵdaıyn zerttegen kim?
5.Qaı jyly janynda qazaqtar úshin ınternaty bar qandaı ýchılıshe ashyldy?

İİ- «Ǵylym» tobyna:
1.1837 jyly qandaı oqý orny ashyldy?
2.Orynbor qalasynda qandaı oqý orny ashyldy?
3.V.I.Dal qaı jyldary Orynbor áskerı gýbernatorynyń janynda arnaıy tapsyrmalardy oryndaıtyn sheneýnik qyzmetin atqarǵan?
4.1813j.qandaı qalada áskerı ýchılıshe ashyldy?
5.Qaı orys saıahatshylary qazaq jerin topografıalyq zertteýmen shuǵyldandy?

İİİ- «Óner» tobyna:
1.Bókeı Ordasyndaǵy Jáńgir hannyń mektebi qaı jyly ashyldy?
2.Orystyń qandaı ǵalymdary men tarıhshy-etnograftary qazaq halqynyń ómirin zerttep, tarıhı eńbekter basyp shyǵardy?
3.Qaı jyldary G.S.Karelın Kaspıı teńizin zertteýmen shuǵyldandy?
4.1831j.18-qyrkúıekte qaı qalada áskerı ýchılıshe ashyldy?
5.V.I.Dal qaı jyldary jáne qandaı kóterilisti basqarǵan batyrlarǵa janashyrlyq bildirdi?
2. «Tulǵany tany» oıyny.Sharty:Oqýshylarǵa tulǵa beınesi jasyrylady. Bul kimniń beınesi ekenin tabý úshin 6 bólikti uıashyqta upaıymen berilgen suraqtar jasyrylǵan. Upaıdyń-10 upaıy oqýshy qorjynyna túsedi,qalǵan upaıy topqa esepteledi.
10 upaı:Qazaqstandy qaı eldiń ǵalymdary zertteı bastady?
20 upaı:HİHǵasyrda qazaq jerinde qandaı sala qanat jaıa bastady?
30upaı:Sh.Ýálıhanovty álemge áıgili etken eńbekti atańyz.
40upaı:HİHǵasyrdyń 30jyly orystyń qaı aqyny Qazaqstannyń qaı ólkesinde boldy?
50upaı: «Kapıtan qyzy», «Evgenıı Onegın»eńbekteriniń avtory.Shyǵarmasynan úzindini jatqa aıtyp berińiz.
60upaı:Bul aqynnyń shyǵarmashylyǵynyń bir tarmaǵy-Orynbor ólkesimen,1773-1775jyldardaǵy E.I.Pýgachóv bastaǵan sharýalar soǵysymen baılanysty edi.Osy ólkede
Bir aptadan artyq, qalanyń ózinde 3 táýlikteı bolǵan uly aqyn,azıalyq taıpalardyń, qazaqtardyń ómirin óz kózimen kórdi. Oralda «Qozy-Kórpesh-Baıan Sulý» poemasymen tanysqan kim ?

İİİ Jańa sabaqtyń jospary:
1.HİH ǵasyrdyń birinshi jartysyndaǵy qazaq ádebıeti.
2.Mahambet Ótemisuly.
3.Qazaq halqynyń mýzyka óneri.
4.Materıaldyq mádenıet.

Jańa taqyryp tirek-syzbalar arqyly túsindiriledi.
İV Jańa taqyrypty bekitý.
Sergitý sáti «Matematıkalyq oıyn».Sharty:Eseptiń nátıjesimen tarıhı hronologıany ushtastyrý.
1. 4000:2-154=
2. 1000*2-133 =
3. 845 *2+118 =
4. 3800:2-64 =
5. 900 *2+95 =
6. 762* 2+280 =

«Bul kim bilesiń be?» oıyny.
Oıynnyń maqsaty: oqýshylardyń bilim,iskerlik daǵdylaryn damytý.
Oıynnyń sharty:Túrli ádebı, tarıhı shyǵarmalardan úzindiler daıyndalady.Kezekpen ár top ókilderi alyp, úzindini oqıdy.Eger tarıhı tulǵa durys tanylsa, top upaı alady.Eger jaýaptary qate bolsa, basqa top jaýap bere alady.
Tapsyrmalar:

«Bilim» tobyna:
1.Ol elin, jerin janyndaı súıdi, ozbyrlyq saıasat júrgizip otyrǵan patsha otarshyldaryn, halyq jerin talan-tarajǵa salǵan bıleýshi topty áshkereledi, oǵan qarsylyǵyn jasyrmady.Serigi qaza bolǵannan keıin de, ol halyqty kóterilisti jalǵastyrýǵa shaqyrady. Ol kim? Jaýaby:M.Ótemisuly.
2.Almaty oblysy,Jambyl aýdanyna qarasty Qarakástek degen jerde dúnıege kelgen.Tapqyr,tilge júırik,Jambyl Jabaevtyń ustazy bolǵan. Jaýaby: S.Aronuly.

«Ǵylym» tobyna:
1.Jastaıynan óziniń tapqyrlyǵymen kózge túsken,1812 jyly ony Bókeı han berish rýynyń Jaıyq bóliginiń starshyny etip taǵaıyndaǵan.Mahambettiń serigi bolǵan kim?
Jaýaby:I.Taımanuly.
2.1808jylyburynǵy Kókshetaý oblysynyń Qyzyltý aýdanynda,kedeı otbasynda dúnıege kelgen.Jastaı eki kózinen birdeı aıyrylsa da,qobyz tartyp,óleń aıtýǵa mashyqtanady. Bul kim? Jaýaby:Shóje Qarjaýbaıuly.
«Óner» tobyna:
1.Sheshendik ónerge,aýyz ádebıetine jasynan qumar bolǵan onyń aqyndyq talaby erte oıanǵan.Feodal toptardyń oǵash minezderin ájýalap,ýytty mysqylmen áshkerelep otyrdy.
Jaýaby:Shernıaz Jarylǵasuly.
2.Shóje Qarjaýbaıulynyń ónerin joǵary baǵalaǵan, «sýyryp salma aqyn» degen baǵa bergen,Sibir kadet korpýsynyń túlegi.Jaýaby:Sh.Ýálıhanov.

V.Oqýshylardyń bilimin baǵalaý.Ekspertterdiń esebin tyńdaı otyryp úzdik toptardy ataý,oqýshylardyń bilimin baǵalaý jáne marapattaý.
Vİ.Úıge tapsyrma:19 paragraf boıynsha hronologıalyq taldaý jasaý,aqyndardyń shyǵarmalarynan úzindilerdi jattaý.