I áripteriniń jazylýy
Taqyryby: I, ı áripteriniń jazylýy
Bilimdilik maqsaty: Sózderdi jazý kezindegi ı, ı dybystaryn ajyrata bilý, tanymdyq tapsyrmalar arqyly óz betinshe shyǵarmashylyqpen jumys isteýge úıretý.
Damytýshylyq maqsaty: Oqýshylardyń oı - órisiniń keńeıýine jol ashý, izdenimpazdyq, taldaý, dáleldeý, este saqtaý qabiletterin damytý.
Tárbıelik maqsaty: Toppen jumys isteı otyryp, uıymshyl, birlikshil bolýǵa, dostyqty qadirleı bilýge baýlý.
Tıpi: Oqý materıaldaryn bekitý sabaǵy
Túri: Saıys sabaq
Ádis - tásilderi: Suraq - jaýap, toptaý, jınaqtaý, dáleldeý, zertteý
Kórnekiligi: Sýretter, shyǵarmashylyq tapsyrmalar, semantıkalyq karta, syzbalar, úlestirmeli qaǵazdar.
Sabaqtyń barysy:
I. Uıymdastyrý.
Balalar eki topqa bólinip dóńgelene otyrady. Oryndarynan turyp, shattyq sheńberin qurady.
- Árbir adam?
- Týysym, dosym, juraǵat.
- Árbir sabaq?
- Úırený, uǵý, ulaǵat.
- Árbirisiń?
- Tirlik, tirek, adamdyq.
- Árbir sóziń?
- Shyndyq, birlik, adaldyq.
(Eki top ózderin tanystyrady. Sabaq eki top arasynda saıys túrinde ótedi.)
1 - top. Toptyń aty: Bolashaq!
Toptyń urany: Bolashaqqa baramyz,
Biz – bilimdi balamyz!
2 - top. Toptyń aty: Shamshyraq!
Toptyń urany: Shamshyraq bop janamyz,
Oqyp bilimalamyz!
II. Psıhologıalyq daıyndyq.
(Óz qalaýy boıynsha tańdaý)
Balalar, osy kúnderdiń bireýin tańdańdar dese, qaısysyn tańdar edińder? Endeshe, myna kúlip turǵan kúndeı kóńil - kúıleriń jaıdary, ashyq, kóterińki eken. Men senderge tek qana sáttilik tileımin!
III. Kórkem jazý.
(Óleń oqylady)
Sýǵa tússe balyqtaı,
Júze berer jalyqpaı.
Sýdan shyqsa baladaı,
Táı - táı basyp qalady - aı.
(Suraqtarǵa jaýap beredi)
- Óleń ne týraly?
- Qaz degen sóz qaı dybystan bastalyp tur dep oılaısyńdar?
(Q dybysyn hormen aıtady)
Artıkýlásıasy: Q - tildiń artqy sheni tańdaıdyń artqy shenine nyq tıip, sodan keıin birden ajyraýynan jasalatyn daýyssyz dybysty tańbalaıtyn árip. Barlyq býynda kezdesedi, tek jýan daýystylarmen tirkesedi.
(Q árpin dápterge jazady)
Áripke baılanysty tapsyrma: jemister men kókónisterdiń ataýlarynda q dybysy bolsa, sol sózderdi dápterge jazý.
1. «Bolashaq» tobyna:
«Shamshyraq» tobyna:
IV. Úı tapsyrmasyn tekserý.
(Ár top úı tapsyrmasynyń oryndalý jaǵdaıyn túsindiredi. Ereje. 82 - jattyǵý)
1. Úı jumysy boıynsha tapsyrma beriledi. I dybysynyń jazylýy jaıyndaǵy pikirlerin ortaǵa salady.
«Bolashaq»tobyna:«Shamshyraq» tobyna:
Erejeni ózderi qorytyndylap shyǵarady: «I dybysynyń aldynda y, i estilgenimen, olar jazylmaıdy».
Ár top óz tapsyrmalaryndaǵy shıe, sıyr sózderin býynǵa bólip, sol sózderge dybystyq taldaý jasaıdy. Ár top qarsy toptyń sózine sáıkes jatqa óleń aıtady:
1 - top: Sáıgel tıse móńkigen,
Oqyra tıse jóńkigen,
Ala bas jip estirgen,
Murnyn týra testirgen…
Sazdaý jerge toqtaǵan,
Úı arasyn qaqtaǵan,
Sıyr degen mal eken!
2 - top: Shıemin men, shıemin,
Piskenshe ton kıemin.
Bala kelse piskende,
Basymdy men ıemin.
V. Jańa sabaqty bekitý.
1. Venn dıagramsy boıynsha jumys.
Berilgen suraqtar boıynsha oqýshylar ı, ı dybystarynyń aıyrmashylyqtaryn, uqsastyqtaryn tabady. Eki dybysqa ortaq pikir aıtady.
«Bolashaq» tobyna:
1. I dybysy qandaı dybys?
2. Sóz basynda kezdese me?
3. Qandaı dybystan soń jazylady?
4. Qaı býynda kezdesedi?
«Shamshyraq» tobyna:
1. ı dybysy qandaı dybys?
2. Sóz basynda kezdese me?
3. Qandaı dybystan soń jazylady?
4. Qaı býynda kezdesedi?
1 - top Uqsastyǵy 2 - top
Erejeni ózderi qorytyndylap shyǵarady: «I - daýysty, ı - daýyssyz. I árpi sóz basynda, daýyssyzdan soń, al ı árpi daýystydan keıin jazylady».
2. Sózdikjumys.
Muǵalim: Balalar, ózderińaıtqandaı, daýyssyz ı dybysy keıbir jekelegen sózderdiń basynda ǵana kezdesedi. Mysaly: ıod, ıoks.
Iod – jaraǵa jaǵatyn suıyq dári. Ioks – sýyq tıip tumaýratqanda qoldanylatyn dári. Onymen aýyzdy shaıyp, em jasaıdy.
(Ioksdárisitýralyaqparattyqizdenisjumysynjúrgizgenoqýshyjattaǵanóleńinoqıdy)
Ioks - tunba, tymz árli,
Ioks - shıpa, bul dári.
Iokspen shaısań aýyzdy,
Ioks qýar tumaýdy.
(Oqýshylar osy sózderdi qatystyryp sóılemder oılaıdy.)
3. Semantıkalyq karta.
Sózder beriledi. Kóp núkteniń ornynda qandaı dybys ekeni belgisiz, oqýshylar sol dybysty taýyp, ı, ı áripteriniń tusyna núktemen belgilep otyrady.
«Bolashaq» tobyna:
ı
ı.....
k…ik me…iz sha…yr
qa…yń t…in p…ma
b…shi a…na sy…lyq
«Shamshyraq» tobyna:
ı
ı....
k…im a…yr tú…me
ty…ym s…yr sh…e
á…nek j…ıý ja…yn
VI. Sergitý sáti.
(Oryndarynan turyp, sheńber qurady. Óleń mazmunyna qaraı qımyldar jasaıdy.)
Dop qýdym, --------- Sý aqty,
Kóp qýdym. --------- Qýatty.
Shóp býdym, -------- Qar jaýdy,
Kóp býdym. --------- Mol jaýdy.
VII. Kitappen jumys.
83 - jattyǵý. Kóp núkteniń ornyna ı, ı áripteriniń tıistisin qoıyp, dápterge kóshirip jazady.
84 - jattyǵý. Aýyzsha oryndalady. Ereje boıynsha túsindiredi, dáleldeıdi.
I kıim ı aına
sebebi: ı - daýysty,... sebebi: ı - daýyssyz,...
VIII. Bekitý.
1. Úlestirmeli qaǵaz taratylady. I, ı áripteri qate jazylǵan sózderdi túzep, durysyn jazady.
VIII. Qorytyndy.
(Sabaq týraly óz oı – pikirlerimen bólisedi, oqýshylarǵa belsendi is – áreketine qaraı baǵa qoıylady)
Refleksıa.
«Alaqan» oıyny: Eki top bir – birine alaqan jylýyn sezdire otyryp, júregine uıalaǵan jaqsy sózderdi jazý kerek. Qarsy toptyń ár múshesine bir sózden jazyp, minezdeme beredi. Ol úshin alaqan beınesi salynǵan sýretter beriledi. Sózderde ı nemese ı áripteri bolý kerek.
1 - top 2 - topqa: Arýjan - ıbaly, Dıana - bıshi, Temirjan - oıshyl, Aqnıet - ınabatty, Delnaz - bıazy, Erzat - qaıyrymdy.
2 - top 1 - topqa: Ársen - aınadaı, Altynaı - jınaqy, Botagóz - súıkimdi, Ǵalıa - ıbaly, Ermuqan - meıirimdi, Sabına - tıanaqty.
IX. Úı tapsyrmasy.
I, ı árpi bar qus attaryn jazyp kelý
Bilimdilik maqsaty: Sózderdi jazý kezindegi ı, ı dybystaryn ajyrata bilý, tanymdyq tapsyrmalar arqyly óz betinshe shyǵarmashylyqpen jumys isteýge úıretý.
Damytýshylyq maqsaty: Oqýshylardyń oı - órisiniń keńeıýine jol ashý, izdenimpazdyq, taldaý, dáleldeý, este saqtaý qabiletterin damytý.
Tárbıelik maqsaty: Toppen jumys isteı otyryp, uıymshyl, birlikshil bolýǵa, dostyqty qadirleı bilýge baýlý.
Tıpi: Oqý materıaldaryn bekitý sabaǵy
Túri: Saıys sabaq
Ádis - tásilderi: Suraq - jaýap, toptaý, jınaqtaý, dáleldeý, zertteý
Kórnekiligi: Sýretter, shyǵarmashylyq tapsyrmalar, semantıkalyq karta, syzbalar, úlestirmeli qaǵazdar.
Sabaqtyń barysy:
I. Uıymdastyrý.
Balalar eki topqa bólinip dóńgelene otyrady. Oryndarynan turyp, shattyq sheńberin qurady.
- Árbir adam?
- Týysym, dosym, juraǵat.
- Árbir sabaq?
- Úırený, uǵý, ulaǵat.
- Árbirisiń?
- Tirlik, tirek, adamdyq.
- Árbir sóziń?
- Shyndyq, birlik, adaldyq.
(Eki top ózderin tanystyrady. Sabaq eki top arasynda saıys túrinde ótedi.)
1 - top. Toptyń aty: Bolashaq!
Toptyń urany: Bolashaqqa baramyz,
Biz – bilimdi balamyz!
2 - top. Toptyń aty: Shamshyraq!
Toptyń urany: Shamshyraq bop janamyz,
Oqyp bilimalamyz!
II. Psıhologıalyq daıyndyq.
(Óz qalaýy boıynsha tańdaý)
Balalar, osy kúnderdiń bireýin tańdańdar dese, qaısysyn tańdar edińder? Endeshe, myna kúlip turǵan kúndeı kóńil - kúıleriń jaıdary, ashyq, kóterińki eken. Men senderge tek qana sáttilik tileımin!
III. Kórkem jazý.
(Óleń oqylady)
Sýǵa tússe balyqtaı,
Júze berer jalyqpaı.
Sýdan shyqsa baladaı,
Táı - táı basyp qalady - aı.
(Suraqtarǵa jaýap beredi)
- Óleń ne týraly?
- Qaz degen sóz qaı dybystan bastalyp tur dep oılaısyńdar?
(Q dybysyn hormen aıtady)
Artıkýlásıasy: Q - tildiń artqy sheni tańdaıdyń artqy shenine nyq tıip, sodan keıin birden ajyraýynan jasalatyn daýyssyz dybysty tańbalaıtyn árip. Barlyq býynda kezdesedi, tek jýan daýystylarmen tirkesedi.
(Q árpin dápterge jazady)
Áripke baılanysty tapsyrma: jemister men kókónisterdiń ataýlarynda q dybysy bolsa, sol sózderdi dápterge jazý.
1. «Bolashaq» tobyna:
«Shamshyraq» tobyna:
IV. Úı tapsyrmasyn tekserý.
(Ár top úı tapsyrmasynyń oryndalý jaǵdaıyn túsindiredi. Ereje. 82 - jattyǵý)
1. Úı jumysy boıynsha tapsyrma beriledi. I dybysynyń jazylýy jaıyndaǵy pikirlerin ortaǵa salady.
«Bolashaq»tobyna:«Shamshyraq» tobyna:
Erejeni ózderi qorytyndylap shyǵarady: «I dybysynyń aldynda y, i estilgenimen, olar jazylmaıdy».
Ár top óz tapsyrmalaryndaǵy shıe, sıyr sózderin býynǵa bólip, sol sózderge dybystyq taldaý jasaıdy. Ár top qarsy toptyń sózine sáıkes jatqa óleń aıtady:
1 - top: Sáıgel tıse móńkigen,
Oqyra tıse jóńkigen,
Ala bas jip estirgen,
Murnyn týra testirgen…
Sazdaý jerge toqtaǵan,
Úı arasyn qaqtaǵan,
Sıyr degen mal eken!
2 - top: Shıemin men, shıemin,
Piskenshe ton kıemin.
Bala kelse piskende,
Basymdy men ıemin.
V. Jańa sabaqty bekitý.
1. Venn dıagramsy boıynsha jumys.
Berilgen suraqtar boıynsha oqýshylar ı, ı dybystarynyń aıyrmashylyqtaryn, uqsastyqtaryn tabady. Eki dybysqa ortaq pikir aıtady.
«Bolashaq» tobyna:
1. I dybysy qandaı dybys?
2. Sóz basynda kezdese me?
3. Qandaı dybystan soń jazylady?
4. Qaı býynda kezdesedi?
«Shamshyraq» tobyna:
1. ı dybysy qandaı dybys?
2. Sóz basynda kezdese me?
3. Qandaı dybystan soń jazylady?
4. Qaı býynda kezdesedi?
1 - top Uqsastyǵy 2 - top
Erejeni ózderi qorytyndylap shyǵarady: «I - daýysty, ı - daýyssyz. I árpi sóz basynda, daýyssyzdan soń, al ı árpi daýystydan keıin jazylady».
2. Sózdikjumys.
Muǵalim: Balalar, ózderińaıtqandaı, daýyssyz ı dybysy keıbir jekelegen sózderdiń basynda ǵana kezdesedi. Mysaly: ıod, ıoks.
Iod – jaraǵa jaǵatyn suıyq dári. Ioks – sýyq tıip tumaýratqanda qoldanylatyn dári. Onymen aýyzdy shaıyp, em jasaıdy.
(Ioksdárisitýralyaqparattyqizdenisjumysynjúrgizgenoqýshyjattaǵanóleńinoqıdy)
Ioks - tunba, tymz árli,
Ioks - shıpa, bul dári.
Iokspen shaısań aýyzdy,
Ioks qýar tumaýdy.
(Oqýshylar osy sózderdi qatystyryp sóılemder oılaıdy.)
3. Semantıkalyq karta.
Sózder beriledi. Kóp núkteniń ornynda qandaı dybys ekeni belgisiz, oqýshylar sol dybysty taýyp, ı, ı áripteriniń tusyna núktemen belgilep otyrady.
«Bolashaq» tobyna:
ı
ı.....
k…ik me…iz sha…yr
qa…yń t…in p…ma
b…shi a…na sy…lyq
«Shamshyraq» tobyna:
ı
ı....
k…im a…yr tú…me
ty…ym s…yr sh…e
á…nek j…ıý ja…yn
VI. Sergitý sáti.
(Oryndarynan turyp, sheńber qurady. Óleń mazmunyna qaraı qımyldar jasaıdy.)
Dop qýdym, --------- Sý aqty,
Kóp qýdym. --------- Qýatty.
Shóp býdym, -------- Qar jaýdy,
Kóp býdym. --------- Mol jaýdy.
VII. Kitappen jumys.
83 - jattyǵý. Kóp núkteniń ornyna ı, ı áripteriniń tıistisin qoıyp, dápterge kóshirip jazady.
84 - jattyǵý. Aýyzsha oryndalady. Ereje boıynsha túsindiredi, dáleldeıdi.
I kıim ı aına
sebebi: ı - daýysty,... sebebi: ı - daýyssyz,...
VIII. Bekitý.
1. Úlestirmeli qaǵaz taratylady. I, ı áripteri qate jazylǵan sózderdi túzep, durysyn jazady.
VIII. Qorytyndy.
(Sabaq týraly óz oı – pikirlerimen bólisedi, oqýshylarǵa belsendi is – áreketine qaraı baǵa qoıylady)
Refleksıa.
«Alaqan» oıyny: Eki top bir – birine alaqan jylýyn sezdire otyryp, júregine uıalaǵan jaqsy sózderdi jazý kerek. Qarsy toptyń ár múshesine bir sózden jazyp, minezdeme beredi. Ol úshin alaqan beınesi salynǵan sýretter beriledi. Sózderde ı nemese ı áripteri bolý kerek.
1 - top 2 - topqa: Arýjan - ıbaly, Dıana - bıshi, Temirjan - oıshyl, Aqnıet - ınabatty, Delnaz - bıazy, Erzat - qaıyrymdy.
2 - top 1 - topqa: Ársen - aınadaı, Altynaı - jınaqy, Botagóz - súıkimdi, Ǵalıa - ıbaly, Ermuqan - meıirimdi, Sabına - tıanaqty.
IX. Úı tapsyrmasy.
I, ı árpi bar qus attaryn jazyp kelý
Nazar aýdaryńyz! Jasyryn mátindi kórý úshin sizge saıtqa tirkelý qajet.
You Might Also Like
